Nhận siêu xe bạc tỉ doanh nghiệp tặng: Luật không cấm thì cứ nhận?

Dư luận đang đặt nhiều câu hỏi về những chiếc ô tô tiền tỷ được các doanh nghiệp tặng cho tỉnh Cà Mau, TP.Đà Nẵng, trước đó là tỉnh Ninh Bình…. Việc bố trí cho lãnh đạo tỉnh đi xe được tặng vượt quá tiêu chuẩn có hợp lý hay không? Hay doanh nghiệp tặng xe giá trị lớn cho tỉnh có được ưu ái hơn doanh nghiệp khác cùng địa bàn?

Nhằm cung cấp góc nhìn đa chiều về sự việc, từ góc độ pháp lý, PV Infonet đã có cuộc trao đổi với luật sư Nguyễn Kiều Hưng, Hãng luật Giải Phóng (Đoàn luật sư TP.HCM) về vấn đề này.

Luật sư Nguyễn Kiều Hưng, Hãng luật Giải Phóng (Đoàn luật sư TP.HCM)

Câu chuyện Ninh Bình, Đà Nẵng, Cà Mau nhận xe tiền tỉ do doanh nghiệp tặng đang khiến dư luận chú ý và không ít băn khoăn. Vậy đứng từ góc nhìn pháp luật, luật sư có ý kiến gì?

Dư luận băn khoăn là đúng, từ thời Hùng Vương, truyền thuyết Mai An Tiêm đến nay vẫn đọng lại cho chúng ta nhiều câu nói dân gian có ý nghĩa trong những hoàn cảnh cụ thể. Câu nói: “Của mình làm ra mới quý, còn của biếu là của lo, của cho là của nợ”, tôi nghĩ đúng trong trường hợp này. Không ai đi nhận quà để rồi phải lo, phải nợ cả. Nếu không muốn lo, muốn nợ thì phải có qua có lại, hay như cách nói của dân gian “Bánh ít trao đi bánh chì trao lại”. Để nói lên rằng, việc cho tặng những chiếc xe này khó có thể nói là khách quan.

Ở góc độ pháp lý, nhiều người cho rằng, đó là giao dịch dân sự nên các bên có quyền thỏa thuận, cách hiểu như vậy là chưa đầy đủ. Giao dịch dân sự là phải bình quyền, hướng về một lợi ích nhất định, làm từ thiện cũng có lợi ích, nhưng giao dịch này không phải là từ thiện, không bình quyền và không rõ về mục đích.

Vì vậy, về nguyên tắc chung, những giao dịch liên quan đến cơ quan hành chính nhà nước, tổ chức Đảng, đặc biệt là quà tặng có giá trị mà mục đích không rõ ràng thì cán bộ, công chức, và tổ chức nhà nước không được giao dịch. Nếu có một quy định cho phép chính quyền nhận quà tặng là xe sang, thì cơ hội để doanh nghiệp mua chuộc, len lõi vào các dự án sân sau nhiều hơn. Mục tiêu phòng, chống tham nhũng sẽ không đạt được.

Có một nguyên tắc là cơ quan công quyền chỉ được làm những gì pháp luật cho phép. Nên có quan điểm cho rằng, pháp luật không cấm nhận xe cũng chưa chắc đã được nhận. Điều này có đúng không, thưa luật sư?

Rất đúng, nguyên tắc dù chưa thể chế hóa bằng nguyên văn câu chữ vào luật mà chúng ta hay nói là: “Công dân được phép làm những gì pháp luật không cấm, còn công chức chỉ được làm những gì được phép” là rất đúng.

Bởi cả hai chủ thể đều sống và làm việc trong khuôn khổ hiến pháp và pháp luật, tuy nhiên, với cán bộ, công chức để thi hành công vụ, họ phải tuân theo một trình tự, thủ tục luật định mà không được làm khác đi.

Nếu làm khác gây hậu quả nghiêm trọng, họ sẽ phải chịu trách nhiệm về viêc đó, nhẹ thì bị kỷ luật công chức, nặng thì bị truy cứu trách nhiệm hình sự về hành vi “cố ý làm trái…” hoặc “thiếu trách nhiệm …”.

Do đó, công chức chỉ được làm những gì pháp luật cho phép là vậy.

Quyết định 64/2007/QĐ- Ttg của Thủ tướng có ý nghĩa thế nào trong trường hợp này, thưa luật sư?

Điều 5 Quyết định 64 quy định: Nghiêm cấm các cơ quan, đơn vị, cán bộ, công chức, viên chức nhận quà tặng, nhận thay người khác hoặc nhận qua các cơ quan, đơn vị, cá nhân khác trong những trường hợp sau: 1. Cơ quan, đơn vị và cá nhân tặng quà có liên quan đến hoạt động công vụ do mình hoặc người mà mình nhận thay chịu trách nhiệm giải quyết (trước, trong và sau khi thực hiện công vụ) hoặc thuộc phạm vi quản lý.

2. Quà tặng của các cơ quan, đơn vị và cá nhân mà việc tặng quà đó không rõ mục đích.

3. Việc tặng quà có mục đích liên quan đến các hành vi tham nhũng được quy định tại Điều 3 của Luật Phòng, chống tham nhũng.”

Như đã phân tích, mục đích của giao dịch trên không rõ ràng, và doanh nghiệp tặng xe lại thuộc quyền cấp phép, kiểm tra và xử lý của chính quyền (người nhận xe) là không khách quan, không chỉ vi phạm quyết định này mà còn có dấu hiệu vi phạm các nguyên tắc phòng, chống tham nhũng theo Luật phòng, chống tham nhũng.

Nếu lãnh đạo đi xe doanh nghiệp tặng vượt quá tiêu chuẩn thì có gì sai không, kể cả xe đó do văn phòng bố trí?

Theo quan điểm của tôi là sai. Bởi theo quy định về định mức, tiêu chuẩn sử dụng xe công, thì xe chức danh và xe phục vụ công tác chung có trị giá tối đa là một tỉ không trăm bốn mươi triệu đồng, nhưng các chiếc xe làm quà tặng nói trên đều vượt quá mức trần cho phép.

Xin cảm ơn luật sư!