Mỹ lo ngại về căng thẳng giữa Đài Loan và Philippines

Một quan chức cho biết Mỹ đã lo lắng bởi tình trạng căng thẳng "giữa hai nền dân chủ láng giềng và là đối tác thân thiết [của Hoa Kỳ]".

Ngư dân, Hung Shih-cheng, đã bị bắn bởi lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines vào tuần trước ở vùng biển mà cả hai bên đều tuyên bố thuộc về mình. Tổng thống Philippines đã đưa ra một lời xin lỗi hôm thứ Tư (15/5), nhưng Đài Loan nói lời xin lỗi đó "không thể chấp nhận".

Người dân Đài Loan tổ chức biểu tình trước Văn phòng đại diện của Philippines tại Đài Bắc, thứ Hai ngày 13/5/2013

Phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Patrick Ventrell cho biết Mỹ hy vọng hai bên sẽ "kiềm chế hơn nữa các hành động có thể leo thang căng thẳng". Ông nhấn mạnh rằng: "Chúng tôi muốn họ làm rõ và thông cảm với sự khác biệt của nhau về vấn đề này nhanh nhất có thể”.

Hoa Kỳ có quan hệ chặt chẽ với cả hai nước. Họ coi Philippines là một đồng minh lớn sau NATO, và cũng đã cam kết giúp Đài Loan bảo vệ chính mình, thông qua Đạo luật Quan hệ Đài Loan năm 1979.

Hôm thứ Tư, Tổng thống Philippines Benigno Aquino đã gửi một đại diện, Amadeo Perez - Chủ tịch Văn phòng Kinh tế và Văn Hóa Manila,  để "truyền đạt sự thương tiếc và lời xin lỗi của ông và người dân Philippines" tới gia đình của ngư dân, gọi đó là “một sự mất mát đáng tiếc và không mong muốn trong cuộc sống".

Thủ tướng Đài Loan Jiang Yi-huah đồng ý lời xin lỗi là một "động thái tích cực" nhưng không chấp nhận các mô tả về cái chết là "ngoài ý muốn".

"[Ông] Perez không có đủ quyền hạn và điều này cho thấy sự thiếu chân thành của Philippines trong việc giải quyết vụ việc", ông Jiang nói với các phóng viên, thêm vào đó làn sóng thứ hai của các biện pháp ngoại giao sẽ được thực hiện ngay lập tức.

Chúng bao gồm một cảnh báo lặp lại đối với Philippines,  ngăn chặn của một số trao đổi thương mại và học thuật, và bắt đầu một cuộc tập trận quân sự quy mô trong vùng biển giao giữa hai nước.

Ông Jiang đã từ chối lời xin lỗi đầu tiên từ Antonio Basilio, người đứng đầu Văn phòng đại diện Philippines tại Đài Loan, được đưa ra sau khi tối hậu thư ba ngày của Đài Loan hết hạn.

Ông Hung, ngư dân 65 tuổi, đã bị bắn chết vào ngày 9/5,  khi một tàu bảo vệ bờ biển Philippines đã nổ súng vào tàu của ông trong vùng biển tranh chấp.

Lực lượng bảo vệ bờ biển Philippines bảo vệ bờ biển cho biết họ đã hành động để tự vệ, tin rằng thuyền của ông Hung đã cố gắng để đâm vào tàu ​​của họ. Tuy nhiên, các ngư dân khác trên tàu Đài Loan phủ nhận điều này.

Đài Loan và Philippines đã có xung đột chồng lấn lãnh thổ trong nhiều năm. Hai nước đã không bao giờ đàm phán về các vùng biên giới biển, một phần là do Philippines không công nhận Đài Loan là một quốc gia tự chủ.

Hôm thứ Tư, một phát ngôn viên của chính phủ Trung Quốc nói rằng Trung Quốc đã có "nghĩa vụ" để bảo vệ sự an toàn và lợi ích của "đồng bào Đài Loan", Tân Hoa Xã đưa tin. Trung Quốc luôn tuyên bố chủ quyền đối với Đài Loan, mặc dù hòn đảo này đã được đã thành lập một chính phủ riêng từ năm 1949.