Malaysia hối hận vì đã nhượng bộ Trung Quốc ở Biển Đông?

Reuters đưa tin, hồi tháng Ba vừa qua, các sĩ quan trên tàu tuần tra của Malaysia đã vô cùng sửng sốt khi nhìn thấy một con tàu lớn lao về phía họ với tốc độ cao ở ngoài khơi bang Sarawak. Con tàu này huýt còi inh ỏi trước khi rẽ sang hướng khác và để lộ dòng chữ “Cảnh sát biển Trung Quốc” trên thân tàu.

Một quan chức thuộc Cơ quan Thực thi Hàng hải Malaysia (MMEA) cho hay, họ đã phát hiện thấy nhiều tàu cảnh sát biển Trung Quốc vài lần trước đó quanh bãi cạn South Luconia, ngoài khơi thị trấn nhiều giàu mỏ Miri, Sarawak. Nhưng đây là lần đầu tiên có sự khiêu khích như vậy.

Các tàu cá Malaysia ỏ cầu cảng cá Bintulu hôm 5/5/2016.

Một quan chức giấu tên đã cho phóng viên Reuters xem một đoạn video quay lại cách hành xử của tàu cảnh sát biển Trung Quốc và nói: “Đối với chúng tôi, hành động này là nhằm chuẩn bị tấn công hoặc đe dọa tàu của chúng tôi”.

Trước đây, do mối quan hệ đặc biệt với Trung Quốc và do phụ thuộc khá nhiều vào thương mại và đầu tư từ Bắc Kinh, Malaysia thường không phản ứng gì hoặc có thì cũng rất nhẹ nhàng đối với những hành động của Trung Quốc trong khu vực.

Ví dụ, Kuala Lumpur đã giảm nhẹ ảnh hưởng của các cuộc tập trận hải quân của Trung Quốc trong năm 2013 và 2014 tại bãi cạn James, cách Sarawak chưa đến 50 hải lý. Ngoài ra, năm 2015, những lo ngại của ngư dân Malaysia ở Miri về việc bị các tàu cảnh sát biển Trung Quốc quấy nhiễu đều bị phớt lờ.

Tuy nhiên, do những hành động hung hăng liên tiếp của Trung Quốc như vụ khiêu khích mới xảy ra ở trên và việc hơn 100 tàu cá Trung Quốc xâm phạm vào lãnh hải nước này hồi tháng Ba, Malaysia gần đây đã thể hiện thái độ cứng rắn hơn với Bắc Kinh.

Một tàu cảnh sát biển Trung Quốc.

Một tướng cấp cao của nước này cho biết, Malaysia phải đứng lên chống lại cuộc xâm nhập trên biển của Trung Quốc.

Thay vì chỉ im lặng như nhiều lần trước đó. Lần này, Malaysia đã điều tàu hải quân để đối phó, đồng thời triệu tập đại sứ Trung Quốc để yêu cầu giải thích rõ vụ việc. Đáp lại, Bộ Ngoại giao Trung Quốc vẫn cố khăng khăng cho rằng các tàu nước này chỉ đang tiến hành các hoạt động đánh bắt thông thường.

Malaysia đã công bố kế hoạch lập một căn cứ hải quân gần Bintulu, phía nam Miri.

Mặc dù theo Bộ trưởng Quốc phòng Malaysia, căn cứ sẽ là nơi triển khai các trực thăng, máy bay không người lái và một lực lượng đặc biệt nhằm bảo vệ tài nguyên dầu và khí đốt của nước này trước nguy cơ bị tổ chức Nhà nước Hồi giáo tự xưng (IS) tấn công, nhưng nhiều chuyên gia cho rằng, mục đích của căn cứ là nhằm đối phó với Bắc Kinh.

Hồi tháng Ba, 100 tàu cá Trung Quốc bị tố xâm nhập vào lãnh hải Malaysia.

Ông Ian Storey, chuyên gia về Biển Đông tại Viện Nghiên cứu Đông Nam Á Singapore, cho biết: "Nếu bạn tăng cường an ninh để bảo vệ dầu và khí đốt, thì cũng có nghĩa là bạn đang bảo vệ mình khỏi những yếu tố nhà nước và phi nhà nước. Do vậy, những gì ông ấy nói có một số điểm hợp lý. Tuy nhiên, động thái này được thúc đẩy bởi Daesh (tên gọi khác của IS)? Tôi không nghĩ vậy”.

Một quan chức cấp cao khác của Malaysia cũng khẳng định với Reuters thái độ cứng rắn với Bắc Kinh rằng, Kuala Lumpur phải có hành động kiên quyết hơn đối với các cuộc xâm nhập đường biển.

Người này cũng nêu bật sự tương phản giữa phản ứng của Malaysia hồi tháng Ba với một sự cố tương tự chỉ vài ngày trước đó đối với nước láng giềng Indonesia.

Ông nói: "Khi tàu Trung Quốc vào vùng biển của Indonesia, họ đã ngay lập tức bị đuổi đi. Nhưng khi tàu Trung Quốc vào vùng biển của chúng tôi, chúng tôi đã không hành động gì cả”.

Hồi tháng trước, tại quốc hội, Thứ trưởng Ngoại giao Malaysia cũng khẳng định lại rằng, giống như Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Malaysia không công nhận đường 9 đoạn của Trung Quốc, hòng chiếm hơn 90% Biển Đông.

Trả lời Reuters về vụ việc sau tố cáo của MMEA, Bộ Ngoại giao Trung Quốc vẫn khăng khăng cho rằng cả hai nước có “mức độ đồng thuận cao” trong việc giải quyết các tranh chấp hàng hải thông qua đối thoại và tham vấn.

Phát ngôn viên Hoa Xuân Oánh nói: "Chúng tôi sẵn sàng liên hệ chặt chẽ với Malaysia về vấn đề này".

Để đối phó với Bắc Kinh, gần đây Malaysia theo đuổi nhiều chiến lược khác nhau bao gồm cả tăng cường khả năng giám sát và phòng thủ, đồng thời thúc đẩy bộ quy tắc ứng xử giữa Trung Quốc và các nước ASEAN ký kết năm 2002.

Một lựa chọn nhạy cảm hơn nữa cho thấy quyết tâm đối đầu Trung Quốc của Malaysia là nước này đang có muốn tăng cường quan hệ quân sự với Mỹ.

Một quan chức cấp cao nói với Reuters rằng, Malaysia đã tiếp cận Mỹ để nhờ giúp đỡ thu thập thông tin tình báo và phát triển khả năng bảo vệ bờ biển.

Ông Storey cho hay, việc kết hợp tăng cường quan hệ quân sự với Mỹ với các biện pháp ngoại giao khác sẽ buộc Trung Quốc bớt hung hăng hơn.

Nội dung được thực hiện qua thảm khảo nguồn tin Reuters (Anh), một trong những hãng tin lớn nhất thế giới. Reuters cung cấp bài viết, hình ảnh, đồ họa và video cho rất nhiều tờ báo, đài phát thanh, đài truyền hình, Internet và các phương tiện truyền thông khác trên toàn thế giới.