"Lửa nghề" - Câu chuyện về những nhà báo chống tham nhũng

“Lửa nghề” là bộ phim do Trung tâm truyền thông giáo dục cộng đồng (MEC), Đài truyền hình KTS (VTC) và tổ chức Hướng tới Minh bạch (TT) phối hợp sản xuất. Lửa nghề là bộ phim đi sâu vào quá trình điều tra, chống tham nhũng của đội ngũ những người làm báo ở cấp tỉnh tại Việt Nam. Buổi ra mắt chính là cuộc gặp gỡ, giao lưu giữa các nhà báo trẻ trung ương và các nhân vật trong bộ phim.

“Có những lúc tôi phải đặt cược cả sự nghiệp để chống tham nhũng”

Phát biểu tại buổi lễ ra mắt phim "Lửa nghề", ông Nguyễn Bá, Phó Tổng biên tập Báo điện tử Infonet, Thành viên Hội đồng khoa học Trung tâm Truyền thông giáo dục cộng đồng (MEC) chia sẻ: “Chúng tôi mong muốn bộ phim sẽ góp phần “tiếp lửa” cho những người làm báo chống tham nhũng”.

Ông Nguyễn Bá, Phó Tổng biên tập Infonet phát biểu.

Ngay sau đó, cuộc giao lưu giữa những nhà báo và những nhân vật trong phim diễn ra trong bầu không khí cởi mở. Nhà báo Phạm Việt Thắng, PV thường trú báo Lao Động, CTV báo Lao Động Nghệ An chia sẻ “Có những lúc tôi phải đặt cược cả sự nghiệp của mình để đưa ra ánh sáng những vụ tham nhũng tại Nghệ An.” Trả lời, câu hỏi khi “dám” đưa thông tin về ông Bí thư Thành ủy Tp Vinh- Nghệ An lên báo tỉnh Nghệ An anh nghĩ gì? Nhà báo Thắng cho biết: “Khi đó tình hình tham nhũng đất đai ở đó khủng khiếp quá, bức xúc quá, nên tôi quyết tâm vào cuộc.” Anh chia sẻ thêm: “Tôi phải mất 1 năm trời mới đưa vụ tham nhũng này ra ánh sáng. Kết quả vụ việc này đã 20 quan chức bị xử lý.”

Nhà báo Phạm Việt Thắng (trái), Nhà báo Nguyễn Thị Thu Hương (giữa) và nhà báo Phan Lợi.

Cũng trong nội dung chống tham nhũng của Báo Lao động Nghệ An, Nhà báo Nguyễn Thị Thu Hương- Tổng biên tập báo Lao động Nghệ An cho biết: “Tôi kế thừa thế mạnh của báo Lao động Nghệ An. Chúng tôi đăng tải là vì bạn đọc, phóng viên, cộng tác viên… Sức ép của người dân, của bạn đọc là chỗ dựa cho chúng tôi”

Ngọn “lửa nghề” đâu phải lúc nào cũng cháy

Đến từ miền Nam, nhóm phóng viên của Tp Hồ Chí Minh lại nói nhiều đến việc phanh phui tiêu cực của CSGT. Nhà báo Lý Trung Dung, Báo Pháp luật Tp Hồ Chí Minh cho biết: “Ở Tp Hồ Chí Minh, không dừng xe mới là tham nhũng lớn”. Anh cho biết, những làm luật chỉ là những vi phạm nhỏ, còn những xe thường gọi là xe B. (xe bồn, xe bê- tông, xe ben, xe bia…) những xe này thường quá trọng tại đến gấp 2, gấp 3 lần thường không bị xử lý vì đã được “bao hàng tháng”. Nhà báo Đặng Anh Tuấn, Báo Tuổi Trẻ lại nói đến chuyện nhập vai trong chống tham nhũng: “Nghiệp vụ nhập vai, báo Tuổi Trẻ rất coi trọng. Đối với tham nhũng rất nhạy cảm, rất nguy hiểm, vì dính dáng chuyện đưa tiền rất dễ vướng vào vi phạm pháp luật. Nhưng nếu không nhập vai cũng rất khó khăn để thu thập chứng cứ. Nhà báo cần phải biết viết lách, tức là phải biết luật và có cách để có thể lùi để tránh những cạm bẫy của những đối tượng khác”

Nhà báo Lý Trung Dung và Nhà báo Đặng Anh Tuấn

Khán phòng chùng xuống, im lặng, khi các nhà báo nói về việc mẹ nhà báo Hoàng Khương vừa mất nhưng nhà báo Hoàng Khương không được ra nhìn mặt mẹ lần cuối. Nhà báo Hoàng Khương đã nhập vai đưa vụ tiêu cực nhận hối lộ của một cán bộ CSGT ra ánh sáng. Mới đây, Hoàng Khương đã bị TAND Tp HCM xử 4 năm tù vì tội đưa hối lộ do lỗi nghiệp vụ. (Khi bài báo này lên trang, chúng tôi nhận được thông tin Hoàng Khương đã được các cơ quan chức năng cho phép về chịu tang mẹ).

Nhóm phóng viên tham gia đưa vụ Tiên Lãng ra ánh sáng lên giao lưu với các nhà báo như phá tan những phút trầm lặng của khán phòng. Nhà báo Phạm Hải Sâm- báo Thanh Niên đã cho thấy cảm nhận “vượt qua chính mình” của nhà báo nữ chống tiêu cực. 

Nhà báo nữ tham dự khá đông

Trong các nhà báo tham gia viết bài về vụ Tiên Lãng, nhà báo Huy Hoàng,  báo Pháp luật TP HCM thường trú tại Hải Phòng là người đã phát hiện ra một vụ án hành chính đã xảy ra ngay sau khi mọi người vẫn còn nghĩ ông Vươn là “tội đồ của vụ khủng bố”. Anh Hoàng kể: “Trên đê, nghe người dân nói ông Vươn đã từng kiện hành chính UBND huyện, may có biên bản thỏa thuận giữa ông Vươn, ông Luân với chính quyền địa phương…nên chúng tôi tiếp tục tìm hiểu. Sau đó chúng tôi có đầy đủ cơ sở để nói rằng chính quyền địa phương đã thỏa thuận với ông Vươn không kiện nhưng sau đó đã cưỡng chế đầm nhà ông Vươn”. Nhà báo Vũ Minh Khang- báo VTCnews: “Là người ở gần nhà ông Vươn nên chính anh là người đã phải chịu sức ép tâm lý khủng khiếp khi làm vụ này. Đã có nhiều lời đe dọa bắn tai đến anh như: Đe dọa ném lựu đạn, bắn vào nhà anh... làm cho những người xung quanh anh cũng sợ.... Trước khi phim bắt đầu bà Trần Thị Hoài Thu, Phó Giám đốc kênh VTC1 (Đài TH KTS VTC) cho biết: “Đây là một bộ phim nói lên những khó khăn, hiểm nguy của phóng viên điều tra. Chúng tôi muốn góp tiếng nói để cơ quan chức năng có biện pháp bảo vệ nhà báo chống tham nhũng”

Kết thúc buổi ra mắt phim với việc công chiếu phim “Lửa nghề”. Nhiều vấn đề được đặt ra trong bộ phim đến nay vẫn còn nhức nhối với người làm báo và cơ quan chức năng. Những chuyện nhà báo bị côn đồ hành hung, nhà báo vướng vòng lao lý vì sai sót nghiệp vụ.... vẫn còn đó. Bên cạnh đó, phim còn đề xuất: Cần có cơ chế bảo vệ nhà báo như coi hành hung nhà báo là chống người thi hành công vụ và có cơ chế, “lá chắn” miễn trừ  vì lợi ích công cho nhà báo...