Lịch sử quy hoạch bán đảo Thủ Thiêm
![]() |
Thủ Thiêm nhìn từ trên cao.Ảnh chụp vào tháng 12/2017 |
Theo nghiên cứu của chuyên gia quy hoạch Nguyễn Đỗ Dũng, năm 1965 công ty tư vấn Doxiadis Associates (Hy Lạp) đã được chính quyền khi đó đề nghị lập kế hoạch phát triển cho vùng đô thị Sài Gòn – Chợ Lớn. Sau khi xem xét một số khu đất, nhóm tư vấn đã chọn bán đảo Thủ Thiêm là nơi lập quy hoạch.
Ý tưởng chính của phương án này là kéo dài đại lộ Hàm Nghi qua sông Sài Gòn để hướng về phía Biên Hòa, hình thành trục phát triển chính của thành phố. Dọc theo trục đường này sẽ là các khu hành chính, thương mại. Tuy nhiên do chiến tranh đồ án này không trở thành hiện thực.
Tới năm 1972, thêm một quy hoạch dành cho bán đảo Thủ Thiêm ra đời. Đây là công trình do một nhóm công ty tư vấn thực hiện (đứng đầu là công ty Wurster, Bernadi and Emmons Architects and Planners, Hoa Kỳ).
Đồ án này vẽ lên một Thủ Thiêm phát triển xung quanh một hệ thống đường huyết mạch hình vòng cung uốn theo hình bán đảo. Tất cả các con rạch tự nhiên được giữ nguyên và kết nối để tăng thoát nước, giao thông thủy.
Trong đề án này đã đề xuất một quảng trường dài đối diện công trường Mê Linh. Ngoài ra còn có khu công nghiệp ở bờ Tây bán đảo. Thủ Thiêm tiếp tục được nối với Quận 1 qua đại lộ Hàm Nghi và đường Nguyễn Bỉnh Khiêm. Dù quy hoạch này không được thực hiện nhưng nhiều ý tưởng của nó đã được đưa vào bản quy hoạch hiện nay.
![]() |
Bản vẽ quy hoạch sử dụng đất trong đồ án quy hoạch Thủ Thiêm năm 1972. Nguồn: Wurster, Bernadi and Emmons Architects and Planners (1972) |
Giai đoạn sau đó, vào ngày 16/1/1993, Thủ tướng Võ Văn Kiệt phê duyệt quy hoạch tổng thể xây dựng TP.HCM đến năm 2010 (Phó Thủ tướng Phan Văn Khải ký thay), trong đó Thủ Thiêm được nhắc đến như một hướng phát triển từ trung tâm thành phố, nhưng “cần được cân nhắc cụ thể về điều kiện đất đai, hạ tầng kỹ thuật, môi trường”.
Tới ngày 4/6/1996, Thủ tướng Võ Văn Kiệt tiếp tục ký quyết định số 367/TTg về phê duyệt xây dựng khu đô thị Thủ Thiêm. Trong quyết định này, khu đô thị có diện tích 930 ha, gồm 770 ha đô thị mới, 160 ha tái định cư với số dân khoảng 250.000 người. Quyết định này không nhắc đến bản đồ 1/5.000.
Đến ngày 27/12/2005, UBND TP.HCM có Quyết định số 6565/QĐ-UBND điều chỉnh quy hoạch chung Thủ Thiêm, trong đó xác định quy mô khu trung tâm là 737 ha với 5 khu vực chính, gồm: Khu lõi Trung tâm chính, Khu Đa chức năng Đại lộ Đông Tây, Khu dân cư phía Bắc, Khu dân cư phía Đông, Khu Lâm viên sinh thái phía Nam, tổng số dân 130.000 người.
Khu đô thị mới sẽ được kết nối với các quận trung tâm (quận Bình Thạnh, 1, 4, 7) qua 1 đường hầm và 5 cây cầu. Ngoài ra còn có 1 tuyến metro ngầm nối với quận 1 cùng hệ thống xe buýt, xe điện.
Thời gian phát triển khu trung tâm này dự kiến là 20 năm với 4 giai đoạn. Điều 2 của quyết định này cũng thông báo rằng quyết định sẽ “thay thế Quyết định số 367".
Khoảng năm 2008, tại Thủ Thiêm bắt đầu xuất hiện các khiếu nại về đất đai. Từ đây một số người dân yêu cầu được xem bản đồ quy hoạch 1/5.000 (của Quyết định 367) để xác định ranh giới quy hoạch của dự án. Tuy nhiên cho đến giờ các đơn vị của thành phố vẫn chưa thể tìm ra bản đồ quy hoạch này.
Trong cuộc họp báo ngày 2/5 vừa qua, Chánh văn phòng UBND TP.HCM Võ Văn Hoan khẳng định rằng “chưa tìm thấy chứ không phải không có” tấm bản đồ.
Ông Hoan cho biết: “Thành phố đang chỉ đạo truy cho bằng được xem nó nằm ở đâu, nghe nói đã tìm thấy được một bản chụp chứ chưa phải là bản gốc. Không thể không có, vấn đề là đang đi tìm chứ không có ai phê duyệt mà không có nội dung này trong đó”.
![]() |
Bản đồ quy hoạch sử dụng đất năm 2011, thuộc Đồ án điều chỉnh quy hoạch cục bộ phân khu tỷ lệ 1/2.000 Khu đô thị Thủ Thiêm. Ảnh: BQL KĐT Thủ Thiêm. |
Trong khi đó tại buổi họp báo thường kỳ của Chính phủ vào ngày 3/5, Thứ trưởng Bộ Xây dựng Lê Quang Hùng cho hay, quá trình triển khai dự án, xác định ranh giới thu hồi tại Thủ Thiêm được thực hiện trên quy hoạch được phê duyệt năm 2005.
Ông Hùng cũng khẳng định các căn cứ pháp lý, giấy tờ của quy hoạch năm 2005 được lưu trữ đầy đủ.