Hiến pháp có hiệu lực: 15 thay đổi lớn phải làm ngay

Chủ tịch nước Trương Tấn Sang ký lệnh công bố Hiến pháp. (Ảnh: TTXVN)

UBTVQH thống kê sẽ có khoảng 15 thay đổi lớn phải được tiến hành ngay khi Hiến pháp có hiệu lực chứ không cần phải chờ đợi hướng dẫn, hay sửa luật.

Chủ nhiệm UBPL Phan Trung Lý cho biết, nhằm đẩy mạnh tuyên truyền, đầu tháng 1/2014 TVQH sẽ tổ chức Hội nghị trực tuyến toàn quốc triển khai thi hành Hiến pháp. Ngoài ra trong quý I, II năm 2014, các cơ quan có trách nhiệm như TVQH, Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án, Viện kiểm sát... và các đơn vị liên quan tổ chức tuyên truyền, phổ biến, tập huấn, quán triệt nội dung của Hiến pháp. Đây được xác định là nhiệm vụ trọng tâm của các cơ quan, tổ chức ở các cấp, các ngành trong năm 2014.

Cũng trong năm tới, các cơ quan của Quốc hội, TVQH, Bộ Thông tin và Truyền thông, Bộ Tư pháp... cũng giới thiệu, phổ biến Hiến pháp bằng các hình thức như biên soạn sách, phát hành tài liệu phổ biến, giới thiệu, bình luận, hội thảo, tọa đàm, tổ chức thi tìm hiểu về Hiến pháp.

Đặc biệt khi Hiến pháp có hiệu lực từ 1/1/2014 sẽ phải rà soát hệ thống văn bản pháp luật để sửa đổi, bãi bỏ hoặc ban hành mới. Chủ trương này sẽ được triển khai theo các thứ tự ưu tiên.

Nội dung được ưu tiên hàng đầu là các văn bản pháp luật cần sửa đổi, bãi bỏ hoặc ban hành ngay để các cơ quan nhà nước thực hiện thẩm quyền mới theo quy định của Hiến pháp như: Chủ tịch nước phong, thăng, giáng, tước quân hàm sĩ quan cấp tướng; Chủ tịch nước bổ nhiệm, miễn nhiệm, cách chức Thẩm phán các Tòa án khác; Ủy ban thường vụ Quốc hội phê chuẩn đề nghị bổ nhiệm, miễn nhiệm đại sứ đặc mệnh toàn quyền; Ủy ban thường vụ Quốc hội quyết định thành lập, giải thể, nhập, chia, điều chỉnh địa giới đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương...

Khía cạnh thứ 2 cần sớm rà soát, gồm các văn bản pháp luật về tổ chức và hoạt động của các cơ quan trong bộ máy nhà nước: Quốc hội, Chủ tịch nước, Chính phủ, Tòa án nhân dân, Viện kiểm sát nhân dân, Kiểm toán Nhà nước, Chính quyền địa phương, bầu cử đại biểu Quốc hội, đại biểu Hội đồng nhân dân...

Ngoài ra còn có các văn bản pháp luật liên quan đến các quy định mới được sửa đổi, bổ sung của Hiến pháp: phân định thẩm quyền giữa các cơ quan nhà nước ở trung ương và địa phương và của mỗi cấp chính quyền địa phương trong các lĩnh vực quản lý nhà nước; quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; về thể chế kinh tế; về đối ngoại, hợp tác quốc tế; về quốc phòng, an ninh...

Thứ tự ưu tiên tiếp theo khi Hiến pháp có hiệu lực, là sẽ rà soát lại các văn bản pháp luật về tổ chức và hoạt động của các thiết chế trong hệ thống chính trị phù hợp với Hiến pháp; lập danh mục các văn bản cần sửa đổi, bổ sung, thay thế, bãi bỏ hoặc ban hành mới cho phù hợp với Hiến pháp để sửa đổi, bổ sung, bãi bỏ hoặc ban hành mới theo thẩm quyền hoặc trình cơ quan có thẩm quyền quyết định.

Cụ thể như các văn bản pháp luật liên quan đến tổ chức và hoạt động của Quốc hội: Luật tổ chức Quốc hội, Luật hoạt động giám sát của Quốc hội, Nội quy kỳ họp Quốc hội, Quy chế hoạt động của đại biểu Quốc hội và Đoàn đại biểu Quốc hội, Quy chế hoạt động của Ủy ban thường vụ Quốc hội, Quy chế hoạt động của Hội đồng dân tộc, các Ủy ban của Quốc hội...

Văn bản pháp luật về bầu cử: Luật bầu cử đại biểu Quốc hội, Luật bầu cử đại biểu Hội đồng nhân dân, trong đó có nội dung về việc thành lập Hội đồng bầu cử quốc gia.

Các văn bản pháp luật liên quan đến tổ chức và hoạt động của Chính phủ và chính quyền địa phương, bao gồm: Luật tổ chức Chính phủ, Luật tổ chức chính quyền địa phương...

Ưu tiên thứ ba, Chính phủ, các Bộ ngành sẽ rà soát các văn bản pháp luật liên quan đến quyền con người, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân; Rà soát các văn bản pháp luật liên quan đến thể chế kinh tế, xã hội, giáo dục và đào tạo, khoa học và công nghệ, y tế, văn hoá, thông tin, dân tộc, tôn giáo, dân số, gia đình, trẻ em, thanh niên, người cao tuổi và bảo vệ môi trường; Rà soát các văn bản pháp luật về bảo vệ Tổ quốc bao gồm cả  quốc phòng, an ninh...

Tại phiên họp UBTVQH mới đây, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cho biết, sau khi Hiến pháp có hiệu lực sẽ phải áp dụng ngay chứ không cần phải chờ hướng dẫn hay sửa luật. Trước mắt sẽ có khoảng 15 vấn đề phải được tiến hành ngay, không chờ đợi.

Một số lĩnh vực cấp thiết được Chủ tịch Quốc hội dẫn dụ, như trước đây Thủ tướng Chính phủ phụ trách phân chia địa giới tỉnh, giờ UBTVQH sẽ quyết định việc này. Về mặt quy trình vẫn giữ nguyên như cũ, chỉ thêm một điểm mới là phải lấy ý kiến nhân dân. Khi tiến hành xong sẽ trình UBTVQH xem xét, quyết định. Hay đối với chức danh Thẩm phán, Chánh án TANDTC, từ 1/1 tới đây sẽ phải trình để UBTVQH phê chuẩn.

Hay đối với nội dung Chủ tịch nước phong, thăng, giáng, tước quân hàm sĩ quan cấp tướng trong Hiến pháp, sẽ phải tiến hành ngay chứ không chờ sửa Luật Quốc phòng, Luật sĩ quan. Khi Hiến pháp có hiệu lực, Thủ tướng Chính phủ sẽ trình Chủ tịch nước quyết định việc phong phong, thăng quân hàm cấp Tướng.