Gặp người chế tạo xe đạp bằng tre ở Hội An

Tôi tìm về xã Cẩm Thanh, TP. Hội An, tỉnh Quảng Nam, hỏi nhà hai cha con ông Mười Phố, chuyên chế tạo xe đạp bằng tre thì người dân nơi đây ai ai cũng biết.

Gian nhà nhỏ cuối thôn Thanh Tam Đông cũng chính là cơ sở hình thành những ý tưởng ban đầu về chiếc xe đạp bằng tre.

Đạp xe ra thế giới

Tỉ mẫn, tập trung trong từng động tác là nhận xét ban đầu của tôi khi thấy anh Võ Tấn Tân (35 tuổi) - chủ nhân ý tưởng xe đạp tre, khi anh đang dần hoàn thành những công đoạn cuối cùng để cho ra bộ khung xe dành cho nam.

Mỗi chiếc xe ứng với kích thước cơ thể của mỗi người nên khi nhận đơn đặt hàng, hai cha con anh Tân phải tính toán rất kỹ lưỡng và nhất thiết phải có bản vẽ riêng cho nam hay nữ, theo lứa tuổi, vóc dáng, cân nặng...

Gặp người chế tạo xe đạp bằng tre ở Hội An - ảnh 1

Anh Võ Tấn Tân đang hoàn thành những công đoạn cuối để cho ra bộ khung xe

Anh Tân tâm sự, muốn cho ra một bộ khung như vậy phải mất rất nhiều thời gian. Tre sử dụng làm nguyên liệu phải là loại tre gai ruột đặc, có tuổi đời không quá 5 năm. Cha con anh phải cất công đi tìm, chọn mua ở khắp các xã. Để đảm bảo khả năng chịu lực và tuổi thọ sản phẩm, anh phải ngâm nguyên liệu trọng nước mặn từ 6 - 8 tháng, cẩn thận kiểm tra độ co rút và xử lý mối mọt trước khi gia công. Tre được chọn làm khung chính có đường kính từ 10 - 12cm, ghép lại với nhau, phun dầu bóng rất bắt mắt.

Điều đặc biệt ở bộ khung xe là các mối nối được quấn bằng chỉ gai. Vỏ ngoài của thân cây gai (hay là cây Trữ ma theo cách gọi của nhiều vùng, lá dùng để gói bánh) được kéo sợi, tán mỏng, phơi khô. Ông Mười cho biết "Loại chỉ này rất bền, ngày xưa ông bà dùng để đan lưới đánh cá, dệt bao bố. Nhất thiết phải dùng sợi gai chứ không thể quấn bằng nilon hay một thứ chất liệu nào khác được." Hiện nay, nước ngoài đang nghiên cứu loại sợi này để đưa vào trong quá trình sản xuất đại trà xe đạp tre.

Gặp người chế tạo xe đạp bằng tre ở Hội An - ảnh 2

Toàn bộ các mối nối đều được quấn bằng dây gai

Đất sỏi có chạch vàng

Lớn lên ở vùng quê nghèo của đất Quảng. Mặc dù được ăn học thành tài, có công việc ổn định tại một nhà máy lắp ráp điện tử ở TP.Đà Nẵng nhưng anh Võ Tấn Tân vẫn đau đáu ước muốn giới thiệu hình ảnh cây tre Việt ra khắp năm châu.

Cho nên, khi gặp được anh Axel Lakassen (45 tuổi), quốc tịch Hà Lan đang du lịch đến Hội An, người có kinh nghiệm trong sản xuất xe đạp tre ở nước ngoài thì ý tưởng của anh từ phôi thai đã thành hình. Hai người vừa là cộng sự, vừa là bạn, lại vừa là đối tác. Để cho ra một chiếc xe đạp hoàn chỉnh, hai anh phải mất ít nhất nửa tháng miệt mài.

Mới đây, vượt qua tất cả những khó khăn khi cải tiến bộ khung cho người nước ngoài, hai chiếc xe đạp tre đầu tiên của anh đã được xuất sang thị trường Hà Lan với giá 25 triệu đồng/chiếc. Đây chính là tín hiệu đáng mừng, là lối ra cho sản phầm độc đáo, thân thiện từ cây tre Việt mà lâu nay đã dần chìm vào quên lãng do quá trình phát triển của công nghiệp.

Với tấm lòng hướng về xứ sở, anh Tân hứa hẹn sẽ cố gắng kết thúc giai đoạn thử nghiệm thành công, anh sẽ tiến đến sản xuất đại trà để tạo công ăn việc làm cho một bộ phận không nhỏ thanh niên địa phương, góp phần tạo thêm một điểm đến du lịch cho thành phố Hội An.

Phạm Thị Hải Dương