Đóng góp đáng nể của 'báo chí công dân'

Những quan điểm về báo chí công dân của Greg Murphy đã được đăng trên tờ Irish Examiner, một trong những tờ nhật báo lớn nhất của Ireland.

Theo đó, khái niệm nhà báo công dân được hiểu là những người không được đào tạo chuyên nghiệp về báo chí và không gắn bó thực sự với bất cứ một cơ quan truyền thông nào. Họ đơn giản là những người phát hiện ra những thông tin đáng giá và đưa tin về nó.

Vậy, đối với báo chí chuyên nghiệp, điều đó có ý nghĩa gì?

Theo Murphy, một trong những ý nghĩa quan trọng nhất của trào lưu báo chí công dân là nhà báo chuyên nghiệp và các tòa soạn có thêm “tai mắt” ở khắp mọi nơi.

Nhiều nhà báo độc lập tác nghiệp trong cuộc khủng hoảng Ukraine

Những tháng gần đây, cuộc khủng hoảng ở Ukraine đã cho thấy vai trò của báo chí công dân và các nhà báo độc lập. Chỉ đơn giản với một chiếc điện thoại có camera tốt, họ chụp ảnh, ghi âm và quay những đoạn video về các sự kiện nóng đang diễn ra trong vùng bạo động. Những gì họ mang đến cho độc giả có ý nghĩa rất to lớn: sự đa chiều trong báo chí.

Đối với các nhà báo công dân, nếu trước kia họ chỉ là những công dân bình thường thì giờ đây, họ không chỉ còn là những người bị động trước các nguồn tin nữa mà thay vào đó, họ tham gia vào quá trình sản xuất và đưa tin.

Mạng xã hội đóng một vai trò cực kỳ lớn trong việc phát tán các tin tức, từ quá trình sản xuất, đưa tin cho đến khi đã xuất bản.

Rất nhiều các câu chuyện ban đầu vốn chỉ là những tin tức tự phát lan nhanh trên Facebook hoặc Twitter sau đó được đào sâu, phát triển trở thành những tin tức nổi bật trên báo chí.

Với hơn 255 triệu tài khoản Twitter, hơn 1 tỷ người dùng Facebook, hai mạng xã hội khổng lồ này trở thành một nguồn tài nguyên tin tức lớn, đồng thời là chỗ để các nhà báo chuyên nghiệp theo dõi sự kiện đang diễn ra và kiểm nghiệm các tin tức đã đưa.

Jill O’Sullivan, Biên tập viên của trang Breakingnew.ie chỉ ra rằng “mạng xã hội đã tạo ra một không gian để giao tiếp đối thoại giữa các tờ báo và công chúng nhanh và tiện lợi nhất”. 

Thậm chí, Dolan O’Hogan, Tổng biên tập của tờ Irish Examiner còn cho rằng “nó (MXH) đã thay đổi thế giới. Mọi người đều có tiết lộ những thứ mà trước đây chưa một lần được nói ra. Chúng tôi nhìn thấy rất nhiều thay đổi trong thế giới này, một trong những điều đó là báo chí công dân”.

Rất nhiều hãng truyền thông tên tuổi đang cố gắng để tận dụng nền tảng tin tức mới này, tuy nhiên, từ đó cũng có nhiều vấn đề khác phát sinh.

Các hãng truyền thông đang loay hoay trong việc làm sao để có thể cân bằng được giữa báo chí chuyên nghiệp và báo chí côn dân, đặc biệt là làm sao để kiểm soát độ tin cậy, tính xác thực của các nguồn tin từ báo chí công dân và các tin tức được lan truyền trên mạng xã hội.

Một vấn đề khác nữa, mỗi công dân có quan điểm chính trị, tôn giáo và những định kiến cá nhân khác nhau. Khi họ là những nhà báo không chuyên nghiệp, họ sẽ không biết cách tiết chế để các yếu tố này không ảnh hưởng đến tính khách quan, trung thực của thông tin. Đây là một trong những “đe dọa” rất lớn đối với các tòa soạn khi cân nhắc sử dụng nguồn từ báo chí công dân.

Điều này đặt ra yêu cầu cao hơn đối với các biên tập viên. Ngoài khả năng xác minh sự thật, họ sẽ phải cân nhắc, định lượng xem những gì các nhà báo công dân đưa về có phù hợp với chuẩn mực đạo đức, pháp luật và quan điểm của tòa soạn hay không.

Vậy tương lai của mối quan hệ giữa báo chí chuyên nghiệp và báo chí công dân sẽ ra sao? Đây là một câu hỏi khó trả lời.

Mục tiêu của một nhà báo công dân thường chỉ đơn giản là lan truyền tiếng nói và câu chuyện gần gũi của họ đến với người khác. Trong khi đó, một nhà báo chuyên nghiệp thường gắn liền với nhiều quy tắc nghiệp vụ và đạo đức báo chí để đảm bảo những thông tin đưa ra luôn khách quan và trung thực nhất.

Vậy, đâu mới là điều quan trọng hơn trong phép so sánh mục tiêu của hai đối tượng này?

“Trên thực tế, bên nào cũng quan trọng như nhau”, ông O’Hagan nhận xét.

“Có thể ở thời điểm này, đó là một nhận định táo bạo trong thời điểm này nhưng tương lai, sự tương tác hai chiều giữa người đọc và tòa soạn là một trong những yếu tố quan trọng của báo chí”, ông O’Hagan giải thích thêm.

Đối thoại và xác minh thực tế sẽ vẫn là những nhân tố quan trọng nhất trong mối quan hệ của nhà báo chuyên nghiệp và các nhà báo công dân.