DN mía đường ứng phó ra sao khi Hiệp định ATIGA đang đến gần?

Khó khăn chồng chất

Theo số liệu của Hiệp hội Mía đường Việt Nam, trong niên vụ 2016 – 2017 diện tích trồng mía trên cả nước chỉ đạt 219.000ha, thấp nhất trong vòng 7 năm qua. Nguyên nhân chủ yếu dẫn đến giảm mạnh diện tích mía là do ảnh hưởng của biến đổi khí hậu như hạn hán ở các tỉnh khu vực miền Trung - Tây Nguyên, các tỉnh phía Bắc cũng như tình trạng xâm nhập mặn ở Đồng bằng sông Cửu Long.

Về năng suất mía, niên vụ qua có tăng (62,6 tấn/ha) nhưng vẫn thấp hơn các nước khu vực và trên thế giới. Trữ lượng đường bình quân cả nước chỉ đạt 9,27% nên sản lượng đường thấp hơn so với niên vụ vừa qua.

Dự báo ngành mía đường trong nước sẽ gặp nhiều khó khăn khi Hiệp định ATIGA chính thức có hiệu lực.

Tuy giá mía trong niên vụ 2016 – 2017 có lợi cho người trồng nhưng giá đường lại biến động thất thường, cộng với sự tác động của đường nhập lậu nên giá đường có thời điểm xuống thấp. Lượng đường tồn kho tại các nhà máy đến nay vẫn còn nhiều, tính đến ngày 15/8 còn 555.000 tấn, cao hơn so với cùng kỳ năm trước.

Hiệp hội Mía đường Việt Nam dự kiến năm 2017 tổng nguồn cung đường cả nước đạt khoảng 1,7 triệu tấn, trong đó sản xuất đạt khoảng 1,3 triệu tấn, còn lại nhập khẩu 119.000 tấn và tồn kho hơn 280.000 tấn.

Bên cạnh những diễn biến khó lường của tình trạng biến đổi khí hậu, ngành mía đường Việt Nam năm 2018 được dự báo sẽ còn nhiều khó khăn hơn khi phải cạnh tranh với đường nhập khẩu khi Hiệp định ATIGA chính thức có hiệu lực, tức sẽ xoá bỏ hạn ngạch thuế quan và đưa thuế nhập khẩu đường xuống còn 5%.

Liệu cơm gắp mắm

Đứng trước việc cạnh tranh sòng phẳng với đường nhập khẩu từ ngày 1/1/2018 theo cam kết của Hiệp định ATIGA, một số doanh nghiệp mía đường trong nước dường như đã nhận thấy được khó khăn, đành phải “liệu cơm gắp mắm” để đưa ra mục tiêu kinh doanh phù hợp với mình.

Đặt mục tiêu doanh thu hợp nhất cho mùa vụ mới chỉ 9.900 tỷ đồng, giảm 7% so với năm trước, Công ty cổ phần Mía đường Thành Thành Công Tây Ninh đang cho thấy những bước đi thận trọng.

Hay mới đây, Đại hội cổ đông thường niên Công ty cổ phần Đường Kon Tum cũng đã thông qua kế hoạch sản xuất kinh doanh năm 2017 – 2018 với mục tiêu lợi nhuận sau thuế chỉ gần 28 tỷ đồng, giảm 35% so với năm trước. Trong khi kế hoạch doanh thu của công ty này tăng gấp 5 lần, ước tính đạt 1.573 tỷ đồng.

Tương tự, Công ty cổ phần Mía đường Sơn La cũng đặt mục tiêu lợi nhuận sau thuế rất khiêm tốn khi giảm gần một nửa so với năm trước, ước đạt 55,5 tỷ đồng. Bên cạnh đó, công ty cũng đang đẩy mạnh phát triển nguồn nguyên liệu mía, đảm bảo chất lượng để nâng cao khả năng cạnh tranh.

Theo ông Võ Thành Đàng, Chủ tịch HĐQT Công ty cổ phần Đường Quảng Ngãi, từ nay đến hết năm 2017, ngành đường trong nước vẫn còn được bảo hộ về hạn ngạch và thuế suất. Nếu nhập đường tinh luyện ngoài hạn ngạch thì sẽ chịu mức thuế đến 40%, khi đó giá đường nhập khẩu sẽ cao hơn 1,4 lần so với giá trong nước nên rất ít doanh nghiệp xin nhập. Chủ yếu đường nhập lậu từ biên giới Lào, Campuchia.

Ông Đàng cho rằng, ngành đường trong nước năm 2018 sẽ gặp rất nhiều khó khăn khi xoá bỏ hạn ngạch nhập khẩu và thuế suất về 5%. Trong khi đó Việt Nam lại rất gần với nước xuất khẩu đường lớn thứ hai thế giới là Thái Lan và thời gian nhập đường từ Thái Lan về Việt Nam chỉ mất 3 ngày.

“Nếu đúng với cam kết của Hiệp định ATIGA thì giá đường trong nước năm 2018 sẽ cao hơn so với Thái Lan 5%”, ông Đàng chia sẻ.

Chủ tịch HĐQT Đường Quảng Ngãi cho hay, để ứng phó với thách thức này, công ty đã thay đổi toàn bộ công nghệ của Nhà máy đường An Khê (Gia Lai), nâng công suất ép của vụ tới lên 20.000 tấn mía/ngày. Ngoài ra còn có nhà máy điện sinh khối công suất 110MW.

Đồng thời, với việc đầu tư mạnh cho nông nghiệp cách đây 10 năm, vụ tới đây năng suất mía vùng Đông Gia Lai của công ty ước đạt 74 tấn/ha, tương ứng 8 – 9 tấn đường/ha.

Với việc áp dụng khoa học kỹ thuật trong nghiên cứu giống mía cũng như cơ giới hoá thu hoạch, ông Võ Thành Đàng tự tin công ty đủ sức cung ứng 1/3 nhu cầu tiêu thụ đường cả nước cũng như cạnh tranh sòng phẳng với đường nhập khẩu.