Đắk Lắk: Hàng loạt công ty giữ rừng “sai phạm chồng sai phạm”

Một vụ phá rừng tại huyện Ea Súp vừa bị cơ quan chức năng bắt giữ.

Buông lỏng quản lý

Theo kết luận thanh tra vào năm 2009, Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Rừng Xanh được UBND tỉnh Đắk Lắk giao và cho thuê gần 14.000ha đất, rừng trên địa bàn xã Ea Rốk và xã Cư Kbang huyện Ea Súp. Tuy nhiên từ năm 2012 đến tháng 10/2016, đơn vị này đã buông lỏng công tác quản lý bảo vệ rừng để người dân lấn chiếm hơn 2.000ha đất rừng…

Đất rừng tại huyện Ea Súp bị xâm lấn để trồng điều.

Tại Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea Wy đóng trên địa bàn huyện Ea H’leo, thời điểm Thanh tra làm việc, Công ty Lâm nghiệp Ea Wy đang quản lý, bảo vệ và sử dụng gần 11.000ha đất, rừng.

Đó là con số trên sổ sách nhưng thực tế đơn vị này đã quản lý không tốt, chỉ trong vòng 4 năm (từ năm 2008 đến 2012), người dân địa phương đã lấn chiếm, xâm canh và sử dụng trái phép hơn 909ha đất rừng tự nhiên trong lâm phần quản lý.

Cũng tại Công ty Ea Wy, trước năm 2008, Kết luận thanh tra chỉ rõ, do không tổ chức công tác bàn giao, nhận rừng và đất rừng tại thực địa nên dẫn đến không phát hiện và xác định được cụ thể diện tích (khoảng 1.020.73ha) đất rừng tự nhiên bị xâm canh và sử dụng trái phép tại đơn vị này.

Ngoài các doanh nghiệp trên, Thanh tra tỉnh Đắk Lắk còn chỉ ra các sai phạm tại Công ty Lâm nghiệp EaH’leo. Cụ thể, đơn vị này đã không tổ chức thực hiện công tác giao, nhận rừng và đất rừng thực địa, dẫn đến không phát hiện và xác định được cụ thể diện tích khoảng 712ha đất rừng tự nhiên bị người dân xâm canh, lấn chiếm trước năm 2008 (trước khi Công ty được Nhà nước cho thuê đất).

Từ năm 2008 đến tháng 10/2016, trên diện tích Công ty quản lý có khoảng 300ha đất bị lấn chiếm, sử dụng trái phép.

Ngoài ra, việc quản lý đất đai của Công ty Lâm nghiệp Ea H’leo qua các thời kỳ không chặt chẽ, trong phạm vi quản lý để xảy ra nhiều vụ phá rừng nhưng không bắt được các đối tượng vi phạm để xử lý theo quy định.

Đối với Công ty Lâm nghiệp Thuần Mẫn (đóng tại huyện Ea H’leo) trong Kết luận Thanh tra thể hiện, trên lâm phần gần 5.000ha do Công ty này quản lý, sử dụng, có khoảng 2.000ha đã bị người dân lấn chiếm, xâm canh.

Trong số diện tích bị xâm canh có khoảng 838ha bị lấn chiếm trước năm 2009 (trước khi công ty thuê đất). Còn lại hơn 1.000ha bị người dân xâm lấn từ cuối năm 2009-2012.

Theo Kết luận thanh tra, hầu hết các công ty lâm nghiệp trên đều có khuyết điểm chung là không thực hiện thường xuyên công tác tuần tra, bảo vệ rừng nên không phát hiện kịp thời các vụ phá rừng.

Trách nhiệm của lãnh đạo địa phương

Do buông lỏng quản lý, hàng ngàn hecta rừng ở huyện Ea H'leo bị biến thành nương rẫy.

Ngoài những sai phạm nêu trên, tại thời điểm Thanh tra, có một số Công ty lâm nghiệp còn chưa đóng tiền thuê đất, chưa ký hợp đồng thuê đất và chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với Nhà nước.

Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea H’leo chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính với diện tích 11.655,73ha được UBND tỉnh cho thuê từ năm 2009 đến nay.

Do giữa Công ty Lâm nghiệp Ea H’leo với Sở TN&MT tỉnh Đắk Lắk chưa ký hợp đồng thuê đất nên chưa xác định được số tiền mà Công ty này phải nộp ngân sách Nhà nước theo quy định.

Tương tự, Công ty Lâm nghiệp Ea Wy cũng chưa ký hợp đồng với Sở TN&MT, chưa thực hiện trả tiền thuê đất đối với diện tích 105.057,295m2 đất nông nghiệp được UBND tỉnh cho thuê.

Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea H’Mơ chưa thực hiện ký hợp đồng với Sở TN&MT đối với diện tích hơn 17.600ha diện tích đất rừng; nên chưa xác định được số tiền phải nộp ngân sách Nhà nước. Công ty Lâm nghiệp Ya Lốp chưa ký hợp đồng thuê đất đối với hơn 7.000ha diện tích đất rừng sản xuất được UBND tỉnh cho thuê..

Đối với Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Thuần Mẫn, từ năm 2013 đến thời điểm thanh tra, Công ty này còn nợ tiền thuê đất đối với diện tích được Nhà nước cho thuê làm trụ sở chính và đất mặt nước chuyên dùng tại thị trấn Ea Đrăng, huyện Ea H’leo.

Bên cạnh đó, hóa đơn giá trị gia tăng của Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Thuần Mẫn đã bị Chi cục thuế huyện Ea H'leo phong tỏa từ năm 2016 đến khi thanh tra.

Ngoài ra, đối với diện tích hơn 49.000m2 đất nông nghiệp được nhà nước cho thuê từ năm 2009, do chưa thống nhất được đơn giá thuê đất nên công ty này cũng chưa ký hợp đồng với Sở TN&MT tỉnh Đắk Lắk.

Trường hợp khác là Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp Ea H’Mơ, đơn vị này cũng chưa ký hợp đồng thuê đất hơn 17.000ha diện tích đất rừng.

Ngoài việc chỉ ra những sai phạm trong công tác quản lý bảo vệ rừng, Thanh tra tỉnh ĐắkLắk cũng làm rõ những thiếu sót trong công tác quản lý rừng trồng, công tác giao khoán cây trồng tại các công ty lâm nghiệp nói trên.

Từ những lý do đó, Kết luận Thanh tra khẳng định, ngoài trách nhiệm của chủ rừng, còn có trách nhiệm của lãnh đạo chính quyền địa phương qua các thời kỳ.

Cụ thể, đối với Cty Lâm nghiệp EaWy, trách nhiệm để xảy ra những tồn tại, khuyết điểm trong giai đoạn thanh tra thuộc về ban Giám đốc và các cá nhân liên quan.

Trong đó, từ giai đoạn 2012-2013 thuộc về ông Lê Văn Dĩ (Giám đốc, nay đã mất); từ năm 2013-2016 thuộc về ông Phạm Tấn Việt - Giám đốc công ty đương nhiệm.

Bên cạnh đó, các khuyết điểm tồn tại của Cty Lâm nghiệp EaWy từ năm 2012 đến tháng 10/2016, chủ tịch UBND huyện Ea H'leo, chủ tịch UBND các xã EaWy, Cư Mốt, Ea, Ral Cư Amung và các cơ quan chuyên môn huyện Ea H'leo cũng phải chịu trách nhiệm.

Đối với những sai phạm tại Công ty Lâm nghiệp Thuần Mẫn, trách nhiệm thuộc về ông Hoàng Văn Chuyên (Giám đốc) và các cá nhân trong công ty. Đồng thời, Chủ tịch UBND huyện EaH'leo và các xã Ea Nam, EaTir cũng chịu trách nhiệm liên quan.