“Cứ đa cấp là tôi tránh xa…”

Bài trước, Infonet đã đặt câu hỏi trách nhiệm để xảy ra nhiều vụ đa cấp lừa đảo, những vụ kinh hoàng với số tiền thu đươc.

"Đại tá rởm" Lê Xuân Giang, dùng mác này để thu hút người dân

Để giúp độc giả lý giải “Tại sao Liên Kết Việt (LKV) lại dễ dàng thu hút tiền như vậy?”, Phóng viên Infonet đã có cuộc trao đổi với Blogger truyền thông xã hội Nguyễn Ngọc Long.

Thưa anh, sự việc các "chóp bu" của Liên Kết Việt ( LKV) bị bắt đang khiến người dân rất hoang mang. Nhiều người đặt câu hỏi, tại sao người dân lại dễ dàng giao tiền cho LKV. Từ góc độ truyền thông anh có lý giải gì?

 LKV hay bất cứ "vụ" đa cấp lừa đảo nào khác theo tôi đều có công thức chung là đánh vào lòng tham và sự thiếu hiểu biết của người dân mà thôi. Tuy nhiên, riêng trong trường hợp này, LKV đã lập lờ lợi dụng danh nghĩa của chữ BQP với Bộ Quốc Phòng để gia tăng hơn nữa lòng tin của các nạn nhân.

 Theo anh, Liên Kết việt đã dùng "thủ đoạn" gì để lợi dụng truyền thông?

Chiêu trò gia tăng niềm tin của các công ty đa cấp thực ra không mới. Vẫn là đưa những cái gọi là "người thật việc thật" ra dụ dỗ các nạn nhân, cố tình lờ đi rằng đó chỉ là thiểu số. Thậm chí, có thông tin nói rằng rất nhiều nhà lầu xe hơi, siêu xe trong các buổi lễ đại hội thù lao lại là hàng đi mượn. Tuy nhiên, trong trường hợp của LKV có một vấn đề khá "thú vị" đó là việc quản trị thương hiệu của các cơ quan, doanh nghiệp lớn và có uy tín. Nếu như Bộ Quốc Phòng quan tâm và ý thức hơn đến việc tên tuổi của họ là một dạng nhãn hiệu, và nhãn hiệu này rất có uy tín thì cần có động thái mạnh mẽ trong việc ngăn chặn hành vi sử dụng nhãn hiệu không được cho phép của LKV. Tôi thấy nhiều xe hơi đang chạy ngoài đường là của các công ty sản xuất chương trình truyền hình và phát sóng trên VTV, VTC nhưng họ lại gắn logo VTV, VTC lên xe như một tấm "bùa hộ mệnh". Đó cũng là một cách lợi dụng thương hiệu mạnh để truyền thông nhưng ít ai quan tâm. Chỉ khi những việc lớn gây hậu quả nghiêm trọng như LKV rùm beng người ta mới giật mình.

Bên cạnh đó, theo anh, giới truyền thông cũng phải cảnh giác và rút kinh nghiệm từ vụ này?

Truyền thông, đặc biệt là báo chí, cần phải có sự cẩn trọng gấp đôi gấp ba khi đưa tin về các công ty đa cấp, bất kể đó là đa cấp bình thường hay đa cấp bất lương. Bởi vì, đây là một lĩnh vực rất nhạy cảm, người dân (đặc biệt ở vùng sâu vùng xa) còn đặt niềm tin rất lớn vào báo chí. Nếu báo chí cứ đưa tin một cách "hồn nhiên" thì thế nào rồi người dân cũng lãnh đủ! Hiện nay, các dạng bài PR tính phí, doanh nghiệp viết hoặc thậm chí là PR núp dưới mục "Bạn đọc viết" đang mọc lên nhan nhản ở nhiều tờ báo. Có nhiều tạp chí có tên rất kêu như Doanh nhân và cái X, doanh nghiệp và cái Y chẳng hạn dễ khiến dân ít thông tin hiểu nhầm rằng họ thực sự uy tín và nên tin tuyệt đối. Các tạp chí hoặc trang tin dạng này cho phép bất cứ ai có tiền đều có thể mua trang quảng cáo, mua bài PR để tự ca ngợi công ty hay lãnh đạo. Thực ra cơ chế thị trường, báo nào cũng cần kinh phí, tôi không phản đối. Nhưng sự thật cần được tôn trọng và quy trình thẩm định thông tin cần khắt khe gấp đôi với những bài viết có mùi tiền.

Bản thân anh, là người nghiên cứu truyền thông, anh sẽ tư vấn gì cho những người dân không bị các công ty đã cấp lợi dụng thủ thuật truyền thông để lừa người dân?

 Kỹ năng thẩm định và đánh giá thông tin không khó nhưng cũng không dễ. Nhất là khi các công ty đa cấp bất chính lại có quá nhiều chiêu trò, quá nhiều "phát minh" lừa đảo.

Tôi nghĩ là, câu chuyện này rất khó giải quyết bằng kỹ năng đánh giá thông tin mà phải giải quyết bằng việc hạn chế lòng tham. Các cụ nói, lòng tham làm chúng ta mờ mắt, mà khi mắt đã mờ, thì việc đánh giá thực sự sẽ thiếu khách quan. Cho nên về quan điểm rất cá nhân, thì cứ đa cấp là tôi tránh xa năm chục mét và kiên quyết tẩy chay.

Xin cảm ơn anh!