Công nghệ máy bay Nga đã “hớp hồn” Trung Quốc như thế nào?

Thỏa thuận mua máy bay Su-27 của Trung Quốc bắt đầu khi căng thẳng quan hệ giữa nước này và Liên Xô cũ nguội lạnh vào năm 1989. Trong chuyến thăm Trung Quốc của Tổng thống Liên Xô Mikhail Gorbachev vào tháng 5/1989, việc mở lại các hoạt động thương mại quốc phòng đã được hai bên bàn đến. Sau đó, trong một cuộc phỏng vấn vào tháng 9 năm đó, một quan chức cấp cao Liên Xô nói rằng sẽ không có trở ngại chính trị nào ngăn cản Trung Quốc mua máy bay MiG-29.

Máy bay Su-27 do Nga sản xuất.

Vào tháng 5/1990, một đại biểu Trung Quốc đã đến Liên Xô để thảo luận về việc mua về các máy bay chiến đấu như MiG-29, Su-27 và một số loại máy bay trực thăng khác. Liên Xô muốn Trung Quốc chấp nhận mua MiG-29, tuy nhiên sau khi quan sát hoạt động của các loại máy bay, đại biểu Trung Quốc muốn có Su-27. Lý do được cho là bởi tầm hoạt động rộng của Su-27 cũng như hệ thống điện tử trên máy bay và sự vượt trội của động cơ máy bay cả về công suất và tuổi thọ. Nó được coi là nền tảng để Trung Quốc nâng cấp cũng như tự phát triển các thế hệ máy bay chiến đấu sau này.

Với việc Trung Quốc đã liên tục cải tiến các máy bay MiG-21, nền công nghiệp nước này có nhiều kinh nghiệm trong việc cải tạo các mẫu phi cơ do Liên Xô sản xuất. Trung Quốc dường như cảm thấy rằng khả năng khí động học vượt trội cũng như thân máy bay lớn của Su-27 sẽ phù hợp để nước này có thể thử nghiệm và nâng cấp triệt để hơn mẫu máy bay MiG. Vào thời điểm đó, kinh tế khó khăn có thể là nguyên nhân khiến Liên Xô phải chấp nhận bán Su-27 cho Trung Quốc.

Sau hàng loạt các cuộc đàm phán vào mùa đông năm 1990, Trung Quốc ký kết thỏa thuận để mua 24 máy bay Su-27SK và Su-27UBK. Sau khi Liên Xô tan rã, Tổng thống Nga Boris Yeltsin vẫn cam kết thực hiện thỏa thuận này và những chiếc phi cơ đầu tiên đã được bàn giao cho Trung Quốc vào ngày 27/06/1992.

Tuy nhiên với Trung Quốc như vậy vẫn chưa đủ. Trong bối cảnh kinh tế Nga ngập trong những khó khăn trong thập niên 1990, Trung Quốc đã thảo luận để Nga chuyển giao công nghệ quân sự của Su-27 cũng như dây chuyền sản xuất của máy bay. Điều này cũng được hai bên ký kết vào năm 1995, và sau đó Trung Quốc bắt đầu sản xuất J-11, một phiên bản Su-27 do nước này sản xuất.

Chiến lược này có thể nói rằng đã mang lại rất nhiều lợi ích cho Trung Quốc, khi việc mua máy bay Su-27 đã giúp nước này có một bộ khung để họ nghiên cứu phát triển công nghệ có thể áp dụng lên máy bay. Trung Quốc đã cho ra nhiều phiên bản J-11 khác nhau trong những năm gần đây. J-11B được lắp đặt radar quét mạng pha chủ động, thân được ốp bằng các tấm kim loại tổng hợp, buồng lái của máy bay sử dụng kính do Trung Quốc sản xuất và máy bay cũng có động cơ của Trung Quốc. Trong khi đó, máy bay J-16D là một máy bay chiến tranh điện tử tương tự máy bay EA-18 Growler của Mỹ.

Mặc dù đã đạt được những bước tiến đáng kể ở trên, Trung Quốc vẫn tiếp tục mua máy bay Nga để có được công nghệ từ máy bay Su-35 và chiếc đầu tiên đã được bàn giao vào tháng 12/2015. Cho dù thế nào đi chăng nữa, nguyên nhân Trung Quốc mua máy bay Nga là rất đơn giản: Bắc Kinh muốn sở hữu một trong những phi cơ hàng đầu thế giới để học được những công nghệ mới nhất và qua đó tự phát triển công nghệ của riêng mình.