Có sự hiểu lầm “Nghị định 110 xử phạt ngoại tình”

Ngoại tình (ảnh minh họa)

Nghị định 110 quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực bổ trợ tư pháp, hành chính tư pháp, hôn nhân và gia đình, thi hành án dân sự, phá sản doanh nghiệp, hợp tác xã bắt đầu có hiệu lực từ ngày 11/11/2013. Tuy nhiên, ngay khi Nghị định này ra đời đã có nhiều thông tin cho rằng đây là "Nghị định xử phạt ngoại tình”. Điều này dẫn đến những hiểu lầm về việc xác định ngoại tình và việc đưa ra quy định như vậy có vẻ không phù hợp.

Luật sư Hoàng Cao Sang (Đoàn luật sư TP. Hồ Chí Minh) cho biết: “Nếu nói rằng xử phạt hành vi chung sống như vợ chồng với người khác là ngoại tình là hiểu chưa đúng vấn đề. Thực ra phải hiểu chung sống như vợ chồng với người khác là hành vi ở mức cao hơn ngoại tình, chứ không nên đồng nhất với hành vi ngoại tình nói chung. Vì xác định hành vi khác nhau rất có thể có cách hiểu khác nhau về quy định của luật pháp”.

Luật sư Sang giải thích: “Tôi đã tham gia nhiều vụ ly hôn mà lý do ly hôn là một bên có hành vi ngoại tình. Thông thường chứng minh ngoại tình đơn giản hơn hành vi "chung sống như vợ chồng với người khác". Chỉ cần có bằng chứng là vợ hoặc chồng đi vào nhà nghỉ khách sạn, đi cafe thể hiện tình cảm như vợ chồng với người khác ngoài vợ (chồng) mình nhiều lần thì có thể coi là ngoại tình. Do đó, theo tôi, ngoại tình là có tình cảm yêu đương với người khác ngoài vợ (chồng) mình. Nhưng còn chung sống như vợ chồng thì phải ở cùng nhà, sống như gia đình... và để xác định có thể căn cứ vào việc có con chung, hoặc được hàng xóm xác nhận”.

Mặt khác, "chung sống như vợ chồng với người khác" được giải thích khá rõ tại Thông tư liên tịch giữa Bộ tư pháp, Bộ Công an, Tòa án Nhân dân Tối cao và Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao.

Theo quy định tại điểm 3.1 khoản 3, Thông tư liên tịch số 01/2001/TTLT-BTP-BCA-TANDTC-VKSNDTC ngày 25/9/2001 hướng dẫn áp dụng các quy định trong Chương XV về “Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân và gia đình của Bộ luật hình sự năm 1999”, hành vi “sống chung như vợ chồng” được hướng dẫn như sau: “Chung sống như vợ chồng là việc người đang có vợ, có chồng chung sống với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà lại chung sống với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ một cách công khai hoặc không công khai nhưng cùng sinh hoạt chung như một gia đình. Việc chung sống như vợ chồng thường được chứng minh bằng việc có con chung, được hàng xóm và xã hội xung quanh coi như vợ chồng, có tài sản chung đã được gia đình cơ quan, đoàn thể giáo dục mà vẫn tiếp tục duy trì quan hệ đó...”.

Hơn nữa, quy định xử phạt vi phạm chế độ một vợ một chồng tại Nghị định 110 không có gì mới. Điều này chỉ có nghĩa là việc đưa chế tài hành chính vào một nội dung điều luật đã xuất hiện tại Bộ luật hình sự.

Bộ luật hình sự 1999 (sửa đổi bổ sung 2009), điều 147 quy định về Tội vi phạm chế độ một vợ một chồng như sau: “Người nào đang có vợ, có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người khác hoặc người chưa có vợ, chưa có chồng mà kết hôn hoặc chung sống như vợ chồng với người mà mình biết rõ là đang có chồng, có vợ gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính về hành vi này mà còn vi phạm, thì bị phạt cảnh cáo, cải tạo không giam giữ đến một năm hoặc phạt tù từ ba tháng đến một năm”.

Ở Nghị định 110 chỉ khác là hành vi đó chưa gây hậu quả hoặc phát hiện lần đầu thì xử lý hành chính, còn nếu gây hậu quả nghiêm trọng hoặc đã bị xử phạt hành chính mà vẫn tiếp tục vi phạm thì có thể xử lý hình sự.

Như vậy, có thể nói Nghị định 110 ra đời  là hoàn toàn cần thiết và có căn cứ. Những căn cứ xác định dấu hiệu của hành vi "chung sống như vợ chồng với người khác" có thể được xác định tương tự với hành vi được quy định tại Bộ luật hình sự.