Chuyên gia Mỹ: "Vận may của ông Putin đã thay đổi"

Mark Adomanis từ Viện Lauder thuộc Đại học Pennsylvania (Mỹ) đã thể hiện quan điểm của mình về chính sách hiện tại của Nga trong một bài phân tích được đăng trên tờ The Moscow Times ngày 14/12.

Trụ sở Tập đoàn dầu khí Gazprom

Các doanh nghiệp Nga gần như hoàn toàn bị cô lập khỏi thị trường phương Tây. Không phải họ không tìm được các khoản vay mới mà vì giá đồng ruble sụt giảm khiến việc vay vốn đắt hơn nhiều so với giá thực. Có những hóa đơn đến hạn mà không thể thanh toán vì chưa được hỗ trợ phần nhiều từ Ngân hàng Trung ương.

Các nhà phân tích đều chỉ ra rằng Nga có đủ tiền mặt để giúp các tập đoàn trong nước không bị vỡ nợ. Tuy nhiên, rõ ràng vẫn có một lượng nhỏ tiền thuế được dùng để gánh nợ cho những khoản vay (ngoại tệ) không có khả năng thanh toán. Đây là cách sử dụng tiền thuế không hiệu quả và không đúng vì khoản tiền này đã được mong đợi dùng cho quỹ phúc lợi.

Mọi thứ đang tồi tệ và có thể còn tồi tệ hơn nữa, đặc biệt trong bối cảnh thị trường dầu phức tạp và giá các mặt hàng giảm mạnh như hiện nay.

Một số chuyên gia cho rằng vận may của ông Putin đã thay đổi. Thiếu điều này, việc kiểm soát đời sống sẽ trở nên khó khăn hơn rất nhiều. 

Nga đã tiến đủ sâu vào nền kinh tế toàn cầu nên lộ trình của họ cũng bị ảnh hưởng mạnh bởi các yếu tố mà Kremlin không kiểm soát được, đặc biệt là giá các mặt hàng năng lượng và kim loại trên thị trường.

Giá dầu tăng tạo cơ hội cho chính phủ thành lập các doanh nghiệp tài chính riêng nhưng không nhất thiết phải làm như vậy. Các nhà xuất khẩu dầu luôn trong tình trạng bị thâm hụt ngân sách, có nhiều khoản nợ lớn và hoàn toàn mất kiểm soát đối với lạm phát tiêu dùng.

Vài năm trước khủng hoảng tài chính, Nga đã tuân thủ chính xác từng chữ trong giáo trình kinh tế: Cắt giảm nợ công trước thời hạn, phát hàng chục tỷ USD cho nhiều quỹ dự trữ khác nhau và ngăn chặn sự lên giá quá nhanh của đồng tiền nội địa.

Khủng hoảng tài chính tác động mạnh đến Nga hơn bất cứ nền kinh tế lớn nào khác, nhưng nhờ đã đề phòng từ trước nên họ được “trang bị” tương đối tốt để đối phó với sự việc này. 

Chính sách kinh tế Nga từ sau khủng hoảng đã bớt cổ hủ và có phần thoáng hơn. Khi giá dầu hồi phục vào năm 2010 và 2011, họ đã sử dụng kinh phí thay vì tiết kiệm. Lạm phát đã xuống mức bình thường (khoảng 6%) và chính phủ tiếp tục huy động cân đối ngân sách.

Phải nói rằng chính sách kinh tế Nga lúc đó nhìn chung khá ổn: Chính phủ không chi nhiều tiền mà đã kiểm soát được (phần nhiều) lạm phát và đã cam kết cắt giảm thuế với vai trò là một thành viên WTO. Mọi người đã tin tưởng vào một chế độ ổn định nên đồng ruble chỉ dao động trong phạm vi hẹp.

Các chính sách của Nga đã thay đổi tương đối nhiều: trách nhiệm tài chính, là một sự mở cửa để thăm dò các mặt hàng nhập ngoại; còn chính sách tiền tệ cũng đã được cải thiện đáng kể.

Nga cấm nhập khẩu các loại thịt từ châu Âu

Các vấn đề như hiện nay có thể là hậu quả của việc sáp nhập Crimea, cấm nhập khẩu thực phẩm ngoại và cố gắng tăng chi tiêu quốc phòng. Đồng ruble rớt giá không phải là “vận xui” mà đó là hậu quả dễ dự đoán của chính sách đối lập phương Tây và sự suy thoái nhanh chóng của môi trường kinh doanh - điển hình là vụ việc tập đoàn dầu khí Bashneft.

“May mắn” không đem lại thành công kinh tế trước kia cho nước Nga, cũng không gây ra các vấn đề hiện tại và nó cũng không làm gì để cứu giúp ông Putin. Kết quả tốt phần nhiều nhờ có chính sách tốt, và kết quả xấu phần nhiều cũng chỉ do chính sách tồi. Con đường thoát khỏi khủng hoảng rất đơn giản, chỉ cần ngừng các chính sách tồi tệ lại.

Nội dung được thực hiện qua tham khảo nguồn tin từ The Moscow Times - tờ nhật báo tiếng Anh hàng đầu tại Nga, phát hành từ năm 1992. The Moscow Times thuộc sở hữu của công ty Truyền thông Độc lập, công ty xuât bản truyền thông lớn của Nga.