Chỉ “phê bình HĐXX gây oan cho ông Nén” có quá nhẹ?

Mới đây, theo thông tin từ báo chí, TAND tỉnh Bình Thuận vừa có cuộc họp kiểm điểm đối với hai thẩm phán và hai hội thẩm nhân dân trong HĐXX sơ thẩm xử vụ hủy hoại tài sản, giết người, cướp tài sản đối với ông Huỳnh Văn Nén vào ngày 31/8/2000 (vụ bà Lê Thị Bông bị sát hại).

Sự việc phê bình người làm oan ông Nén khiến nhiều người khá bất ngờ, có nhiều ý kiến cho rằng chỉ xử phạt phê bình rút kinh nghiệm là quá nhẹ nhàng và không công bằng với “nạn nhân” của những vụ án oan sai ấy- ông Huỳnh Văn Nén.

Ông Huỳnh Văn Nén, người 2 lần bị kết án oan về tội giết người

 PV Infonet đã có cuộc trao đổi với Đại biểu Quốc hội, Trung tướng Trần Văn Độ, nguyên Phó Chánh án TANDTC về vấn đề này.

Theo Trung tướng Trần Văn Độ, cần phải nghiên cứu vụ việc cụ thể, hồ sơ cụ thể mới có thể bình luận chính xác về việc này. Tuy nhiên, theo ông, việc gây ra oan sai có nhiều nguyên nhân. Bao gồm cả khách quan và chủ quan. Đặc biệt, tố tụng của ta bấy lâu nay là tố tụng xét hỏi. Nhất là những vụ án trước đây vài chục năm thì tố tụng chủ yếu dựa vào hồ sơ. Thời điểm đó chưa có cải cách tư pháp như hiện nay, xét xử tranh tụng.

Trung tướng Trần Văn Độ cho rằng: “Phải đặt vào bối cảnh cụ thể để giải quyết vấn đề. Thời kỳ đó, tư pháp lạc hậu quan điểm xét xử là án tại hồ sơ. Trong khi đó, bối cảnh hiện nay hoàn toàn khác. Do đó, không nên nhìn nhận xem xét những vụ án trước đây bằng bối cảnh hiện nay”.

Trả lời câu hỏi về kết quả của cải cách tư pháp và tinh thần Hiến pháp mới sẽ như thế nào, Trung tướng Trần Văn Độ cho rằng, sẽ có sự chuyển biến dần dần. Không có nền tư pháp nước nào là không có án oan sai. Vấn đề là tỉ lệ thế nào?

Để bắt kịp với tinh thần Hiến pháp mới và cải cách tư pháp, theo ông Độ, thẩm phán phải tinh thông nghiệp vụ, có bản lĩnh và độc lập xét xử, bên cạnh đó, khắc phục tiêu cục nếu có. Đồng thời, phải tăng cường hoạt động giám sát trong xét xử. Trong tương lai sẽ tiếp tục nghiên cứu và thay đổi các cơ chế theo hướng tích cực. Điều này cũng cần phải có quá trình.

Phải thay đổi nhận thức, từ nhận thức đó thay đổi cơ chế. Trung tướng Trần Văn Độ tiếp tục nhấn mạnh nguyên tắc căn bản: Tòa án độc lập và chỉ tuân theo pháp luật trong tố tụng.

Trước đó như Infonet đã thông tin, ngày 7/12/2015 gia đình ông Huỳnh Văn Nén đã có đơn gửi Cục điều tra VKSND Tối cao; VKSND, TAND và Công an tỉnh Bình Thuận để yêu cầu khởi tố (cũng là đơn tố giác tội phạm) đối với những người tiến hành tố tụng trong vụ án Vườn điều và vụ án giết bà Lê Thị Bông.

Vụ án “kép” định mệnh này đã đẩy ông Nén và gia đình vào cảnh khốn cùng của 17 năm oan khuất. Dù được minh oan nhưng sẽ là không gì có thể bù đắp được.