Chỉ 25% kiến nghị trên báo chí được CQNN trả lời đúng hạn

Hội thảo tăng cường liêm chính, thúc đẩy giải trình thông qua báo chí.

Hội thảo do Trung tâm truyền thông giáo dục cộng đồng (MEC) phối hợp với Đại sứ quán Anh tổ chức.

Theo kết quả nghiên cứu được công bố tại hội thảo lần này, dù các quy định về trách nhiệm trả lời các kiến nghị, phê bình, khiếu nại, tố cáo của công dân do báo chí phản ánh đã có hiệu lực hàng chục năm (24 năm đối với Luật báo chí, 11 năm Nghị định 51/2002) nhưng nhận thức của cả CQNN và báo chí đều không đầy đủ, thể hiện ở tỉ lệ các ý kiến công dân trên báo chí được CQNN phản hồi đúng thời hạn rất thấp: chỉ có 25%. Đáng chú ý, trong số đó, 3/4 nội dung phản hồi chỉ là thông tin “vỏ” mang tính chất chung chung.

Tại phiên hội thảo buổi chiều, chia sẻ thêm thông tin, nhà báo Mai Phan Lợi (Trưởng đại diện miền Bắc báo Pháp luật TP. HCM) cho biết: “Có thông tin không được đưa vào báo cáo đó là: Kết quả nghiên cứu chỉ ra CQNN “chây ì nhất” trong việc trả lời thông tin phản ánh báo chí là cơ quan liên quan đất đai. Đứng thứ nhì là cơ quan công an, thứ 3 cơ quan UBND...”

Theo kết quả nghiên cứu, nguyên nhân dẫn đến tình trạng này có cả kẽ hở và sự mâu thuẫn trong các văn bản pháp lý, có cả sự hạn chế về kiến thức, kỹ năng của người đứng đầu các cơ quan báo chí và CQNN, hoặc có sự tác động của các yếu tố bên ngoài.

Từ những nghiên cứu trên, nhóm nghiên cứu tiếp tục đưa ra kiến nghị như sau:

Thứ nhất, đối với hành lang pháp lý cần có sự bình đẳng và nhất quán, trước mắt bổ sung ngay các chế tài đối với tổ chức, CQNN phản hồi chậm, tiến tới xây dựng một nghị định về bảo vệ quyền tác nghiệp báo chí ở tầm Chính phủ nhằm hướng dẫn thực hiện Điều 2, Luật báo chí. Về lâu dài cần sửa toàn diện Luật Báo chí theo hướng tiếp cận chuẩn mực quốc tế.

Thứ 2, đối với các nhà báo, các cơ quan báo chí cần tăng cường năng lực chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp nhằm tiếp nhận, khai thác tốt hơn nguồn thông tin vô tận từ bạn đọc/khán giả/thính giả, chú trọng đúng mức vai trò, chức năng từ mạng xã hội và kênh thông tin phi truyền thống.

Thứ 3, đối với lãnh đạo các tổ chức, CQNN cần thay đổi nhận thức, coi việc phản hồi công dân thông qua báo chí là “cơ hội” hơn là “nghĩa vụ”, từ đó có các cách thức ứng xử mang tính tự giác và gương mẫu, đồng thời cải thiện nhanh chóng những thiếu hụt về quy trình, kỹ năng xử lý thông tin, phản hồi báo chí.

Thứ 4, đối với các cơ quan chỉ đạo, quản lý báo chí cần tôn trọng sự thật khách quan, tiến trình vận động của sự phát triển, tăng tính tự chủ, tính trách nhiệm của các bên, thực sự đóng vai trò cầu nối, thúc đẩy giải trình một cách tích cực, kiểm soát mọi can thiệp mang tính cá nhân “nhóm lợi ích” để mọi mâu thuẫn xã hội không phải tích tụ và phải được giải tỏa theo đúng luật.