Chánh án TANDTC: Chứng minh ép cung, nhục hình với ông Chấn phải khách quan

Mở đầu phiên chất vấn Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình vào sáng 21/11, nhiều ĐBQH đã đặt vấn đề xoay quanh vụ án Nguyễn Thanh Chấn ở Bắc Giang.

Đại biểu Nguyễn Bá Thuyền (tỉnh Lâm Đồng) chất vấn: Năm 2013, ngành tòa án có nhiều cố gắng hoàn thành các chỉ tiêu, đặc biệt không để xảy ra oan sai. Tuy nhiên, hàng năm vẫn có hàng chục ngàn đơn xin đề nghị giám đốc thẩm và tái thẩm, điều đó cho rằng niềm tin của người dân vào công lý là chưa cao. Vậy xin Chánh án cho biết, Chánh án có giải pháp gì để nâng cao chất lượng xét xử lấy lại lòng tin của nhân dân và giải quyết kịp thời các đơn giám đốc thẩm, tái thẩm của người dân?

Chánh án TANDTC Trương Hòa Bình

Vụ án Nguyễn Thanh Chấn khi xét xử tù chung thân sau 10 năm mới được minh oan gây bức xúc trong dư luận. Vậy trách nhiệm của ngành tòa án đến đâu, Chánh án có giải pháp gì để minh oan, xin lỗi, bồi thường thiệt hại cho người dân. Liệu có còn bao nhiêu "con thỏ mà bị tuyên là con gấu" hay không, xin Chánh án cho biết.

Đại biểu Lê Thị Nga (tỉnh Thái Nguyên) chất vấn: qua vụ án Nguyễn Thanh Chấn và một số vụ kết tội sai cho thấy có lỗi của điều tra, Viện Kiểm sát và Tòa án. Với tư cách là người đứng đầu, đề nghị Chánh án và nhân đây cũng đề nghị cả Viện trưởng Viện kiểm sát Nhân dân Tối cao và Bộ trưởng Bộ Công an cho biết, trách nhiệm của mình khi để xảy ra một số vụ điều tra, truy tố, xét xử oan và giải pháp nào để chống oan trong thời gian tới?

Thời gian qua có những phản ánh về việc một số bị can bị điều tra viên ép cung, bức cung, nhục hình nên buộc phải nhận tội mà mình không thực hiện. Ba đồng chí có giải pháp gì chống vi phạm này trong thời gian tới?

Chánh án có giải pháp gì tổng kết kinh nghiệm xét xử nhằm giúp các thẩm phán đánh giá tìm ra sự thật khách quan khi các bị cáo khai tại phiên tòa là họ bị bức cung, ép cung nhục hình khi điều tra?

Nếu có ép cung, nhục hình sẽ không thể chấp nhận được. Ảnh TN

“Tôi và nhiều cử tri có thêm đề nghị lắp camera giám sát tất cả các cuộc hỏi cung. Hai là nghiên cứu công tác tạm giữ, tạm giam sang một ngành khác để tránh việc cùng một chủ thể vừa có nghĩa vụ trách nhiệm điều tra chứng minh tội phạm nhưng lại vừa có quyền quản lý, giam giữ người tình nghi nên họ cũng triệt để vi phạm và lạm quyền trong giam giữ thay cho điều tra. Tôi muốn hỏi quan điểm của Chánh án, Viện trưởng và đặc biệt là Bộ trưởng Bộ Công an về hai đề nghị trên của tôi” – ĐB Nga chất vấn.

Trả lời chất vấn một số ĐBQH, Chánh án Trương Hòa Bình cho biết: Thời gian qua ngành tòa án đã giải quyết được số lượng lớn đơn mà ngành nhận được. Số đơn cũ còn lại năm trước chuyển sang gần 11 nghìn đơn, đã giải quyết được 4 nghìn đơn. Tỷ lệ án oan sai vẫn còn và chưa đáp ứng được yêu cầu Quốc hội đề ra, chúng tôi sẽ sớm giải quyết trong thời gian tới. Hiện trình tự của ta đang xét xử 2 cấp, gần như tòa án cấp giám đốc thẩm gần như trở thành cấp xét xử thứ 3.

Vụ án ông Nguyễn Thanh Chấn xảy ra, đã có bản án hình sự phúc thẩm năm 2004. Sau khi xét xử, gia đình ông Chấn đã có đơn kêu oan những năm trước. Gần đây có xuất hiện tình tiết mới và Viện trưởng VKS đã có quyết định kháng nghị tái thẩm đối với bản án này. Căn cứ vào quy định của pháp luật, TANDTC đã chấp nhận kháng nghị của Viện trưởng, hủy án để điều tra lại. Các thủ tục về tố tụng đang được tiến hành để VKS thực hiện điều tra lại.

Theo ông Bình, vấn đề được ĐBQH, cử tri rất quan tâm là có oan sai, ép cung nhục hình hay không? Ông nói trong những năm qua đã giải quyết hàng trăm nghìn vụ án hình sự, việc điều tra hết sức vất vả, thậm chí có chiến sĩ công an đã hi sinh, đổ xương máu… Với trách nhiệm được giao, đa số điều tra viên, Kiểm sát viên là những cán bộ tinh nhạy của Đảng, Nhà nước, họ đã thực hiện tốt nhiệm vụ được giao.

Tuy nhiên trên thực tế có những nguyên nhân khác nhau để xảy ra oan sai. Có dư luận cho rằng vụ án ông Chấn là oan sai, có ép cung nhục hình. Tôi cho rằng bất cứ đất nước nào có pháp luật tiên tiến cũng không tránh được oan sai, chúng ta cũng nằm trong số đó. Nhưng oan đối với trường hợp cao nhất là chung thân, tử hình là không chấp nhận được. Tuy nhiên có oan sai hay không thì phải xem xét rất chặt chẽ. Nếu để xảy ra oan sai là nỗi thống khổ đối với người dân. Ảnh hưởng đến cả dòng tộc, đến quyền tự do của người bị oan.

Trường hợp có oan hay không, phải qua điều tra. Nếu tiếp tục truy tố thì VKS sẽ tiến hành. Có oan hay không phải có xét xử của cả một hội đồng. Mong ĐBQH xem xét thấu đáo, chờ các cơ quan chức năng thực hiện – cơ quan này sẽ phải chịu trách nhiệm trước pháp luật, trước nhân dân.

Chánh án Trương Hòa Bình khẳng định: Nếu có ép cung, nhục hình sẽ không chấp nhận được. Nhưng nếu có phải được chứng minh. Nếu có, những người trực tiếp vi phạm và những người có trách nhiệm phải chịu trách nhiệm. Luật sư cũng tham gia vụ án này, cũng phải chịu trách nhiệm. Đối với tòa án, nếu hồ sơ vụ án đã khép kín thì tòa án xét xử theo hồ sơ, đảm bảo theo đúng pháp luật tố tụng.

Xác định có ép cung hay không là việc khó. Tuy nhiên với trách nhiệm của HĐXX dù có hay không thì vẫn có liên đới trách nhiệm. Đòi hỏi phải tiếp tục nâng cao chất lượng của các chức danh tư pháp, phải có tâm để không xảy ra tình trạng oan sai, ép cung nhục hình nếu có.

Trường hợp ông Nguyễn Thanh Chấn, Chánh án cho rằng có hay không việc ép cung cần phải chứng minh một cách khách quan, chính xác. Trường hợp có thì công an, tòa án đều phải bị xử lý theo điều lệnh. Nếu không phải như thế thì chúng ta cũng không thể kết luận một cách vội vàng. Vì nếu không khéo sẽ làm chùn bước những người đang làm nhiệm vụ hết sức khó khăn gian khổ.