Cần thống nhất hoạt động cơ quan giám định pháp y cấp tỉnh

Theo báo cáo tiếp thu của Ủy ban Tư pháp của Quốc hội, có một số ý kiến nhất trí với dự thảo Luật (cơ quan soạn thảo là Bộ Tư pháp), đó là ở cấp tỉnh, sẽ không còn “giám định viên pháp y” thuộc Phòng Kỹ thuật hình sự Công an cấp tỉnh, mà tập trung hoạt động giám định pháp y vào tổ chức giám định pháp y thuộc ngành Y tế.

Phiên họp thứ Bảy, Ủy ban thường vụ Quốc hội khóa XIII.

Lý giải về ý kiến này, Thứ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Đức Chính cho rằng, nếu để pháp y trong Công an cấp tỉnh thì việc Nhà nước đầu tư cơ sở vật chất, kỹ năng nghề nghiệp cho đội ngũ pháp y không thuận lợi.

Tuy nhiên, loại ý kiến thứ hai không đồng ý với dự thảo Luật khi cho rằng thực tiễn nhiều năm qua, đội ngũ giám định pháp y thuộc Công an cấp tỉnh (chủ yếu là pháp y tử thi) phục vụ hiệu quả cho hoạt động tố tụng và không có vướng mắc trong tổ chức thực hiện cũng như quản lý nhà nước.

Theo Trung tướng Lê Quý Vương, Thứ trưởng Bộ Công an, ngành Công an muốn giữ biên chế giám định viên pháp y tại cấp tỉnh. Trưng cầu hay giám định pháp y đều tuân thủ theo Luật Tố tụng hình sự. Ngoài ra, các giám định viên của ngành không bao giờ nề hà, chậm trễ trong công việc.

Theo khảo sát của Ủy ban Tư pháp, một trong những vướng mắc của giám định pháp y hiện nay là Bộ Y tế chưa ban hành được các văn bản quy định về quy trình, quy chuẩn chuyên môn. Đây là nguyên nhân dẫn đến việc thiếu thống nhất, giảm độ tin cậy trong giám định dẫn đến khiếu nại.

Căn cứ vào thực tế công việc và vì mục đích chung nhất là tập trung đầu tư cho hoạt động giám định pháp y theo hướng chuyên trách, chính quy, hiện đại, hầu hết các địa phương được Ủy ban Tư pháp khảo sát đều cho biết cần tập trung hoạt động này ở cấp tỉnh vào một mối.

Vấn đề được Uỷ ban Thường vụ Quốc hội tập trung thảo luận và còn có nhiều ý kiến khác nhau là việc có hay không quy định Phòng kỹ thuật hình sự Công an tỉnh, thành phố nằm trong hệ thống tổ chức giám định công lập về pháp y.

Trong thực tế, hệ thống giám định pháp y công an cấp tỉnh được thành lập từ lâu, không có vướng mắc trong quản lý Nhà nước cũng như tổ chức việc giám định và đang phát huy hiệu quả trong đấu tranh phòng, chống tội phạm.

Tuy nhiên, kết quả khảo sát tại 6 địa phương: Thanh Hoá, Nghệ An, Quảng Bình, Bến Tre, Trà Vinh, Hậu Giang cho thấy, tổ chức giám định pháp y hiện nay đang trong tình trạng manh mún, thiếu thống nhất.

Hơn nữa, do không phân định rõ thẩm quyền nên việc tổ chức thực hiện bị chồng chéo giữa pháp y ngành y tế và pháp y thuộc phòng kỹ thuật hình sự công an tỉnh.

Đa số ý kiến đề nghị cần tập trung hoạt động giám định pháp y cấp tỉnh về một đầu mối theo hướng xây dựng lộ trình chuyển giao nhiệm vụ giám định pháp y cấp tỉnh từ phòng kĩ thuật hình sự công an tỉnh sang tổ chức giám định pháp y thuộc ngành y tế.

Liên quan đến quyền yêu cầu giám định tư pháp của đương sự, có ý kiến cho rằng, quy định đương sự trong vụ án dân sự, vụ án hành chính cũng có quyền được yêu cầu thực hiện việc giám định tư pháp sẽ dẫn đến việc giải quyết các vụ án bị kéo dài không cần thiết. Tuy nhiên, đa số ý kiến Thường trực Uỷ ban Tư pháp và cơ quan soạn thảo cho rằng, việc mở rộng quyền của đương sự được tự mình yêu cầu giám định tư pháp là phù hợp với tinh thần cải cách tư pháp hiện nay.

Ủy ban Tư pháp đề nghị bổ sung thêm một phương án để Quốc hội xem xét là “căn cứ vào nhu cầu và điều kiện thực tế của địa phương, Công an cấp tỉnh có giám định viên pháp y thực hiện giám định pháp y tử thi”.

Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đề nghị cơ quan thẩm tra cần bổ sung lý lẽ cụ thể cho mỗi phương án để Quốc hội nắm rõ và quyết định.

Ngoài nội dung trên, đa số các ý kiến trong Ủy ban thường vụ Quốc hội cũng đồng ý việc mở rộng quyền của đương sự được tự mình yêu cầu giám định tư pháp để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng của mình.

Cũng trong buổi sáng cùng ngày, Ủy ban Thường vụ Quốc hội nhất trí thông qua Pháp lệnh Pháp điển hệ thống quy phạm pháp luật. Theo đó, Bộ Tư pháp có vai trò chính trong công tác Pháp điển. Bộ Pháp điển được xây dựng theo quy định của Pháp lệnh này là Bộ Pháp điển chính thức của Nhà nước, được sử dụng để tra cứu trong áp dụng và thực hiện pháp luật.

Xuân Hải