Cạn kiệt cá đồng

Mực nước trên các kênh, rạch phần lớn đều cạn kiệt, khiến các loại thủy sản thiên nhiên không còn phong phú.

Mặt hàng cá đồng trở nên hiếm

Cá đồng ngày càng hiếm

Nông dân vùng Tứ giác Long Xuyên bảo rằng, hồi đó, bạn hàng mua cá có mặt khắp nẻo đường, hễ ai bắt được cá đem bán là có người mua, nhất là các loài đặc sản, như: Tôm, lươn, rắn, rùa, ếch… “Bấy giờ, muốn lai rai mồi ngon, hay mua đem về ăn thì phải đi chợ thiệt sớm. Trời hừng sáng lên một chút tới chợ là chẳng còn thứ gì. Tất cả bạn hàng thu gom đưa về chợ huyện, chợ tỉnh bán hết, chỉ còn lại mấy thứ cá hủn hỉn” – ông Võ Văn Thành (chợ Ba Dong, xã Vĩnh Phú) nói vui. Hiện tại, cá hủn hỉn cũng không có để mà ăn, hiếm khi mần được.

Ông Thành hướng dẫn dạo chợ, thấy toàn là rau cải và các loài cá nuôi bè, ao hầm, như: Điêu hồng, cá tra, cá lóc, cá rô… và đại đa số các loài hải sản từ vùng biển. Không chỉ có Ba Dầu, Vĩnh Nhuận, mà nhiều chợ trung tâm, chợ đầu mối… vùng Tứ giác Long Xuyên, nổi tiếng là khu vực tụ họp nhiều loài thủy sản miệt đồng nước, giờ đây cũng thưa mặt hàng cá đánh bắt thiên nhiên. Ông Đặng Văn Thành (kênh T4, xã Lạc Quới) cho hay, tại đây muốn kiếm con cá đồng không phải dễ, nguyên do là mùa khô trên đồng cạn kiệt, ai nấy lo thời vụ sản xuất, không đi bắt cá gì được.

Nhiều cư dân Vĩnh Gia, Lạc Quới kể lại, ở đây ăn cá đồng toàn là từ đồng tràm Mẹc Lung, Vĩnh Điều, Tân Khánh Hòa… chở ra. Nguồn lợi thiên thiên trên kênh Vĩnh Tế đâu còn như xưa, nhất là vào những tháng mùa khô cạn kiệt. “Dân hai xã này có tổ chức nuôi cá lóc, cá rô, lươn… nhưng hổng thạnh gì cho mấy, hổng ai mặn mà nuôi nữa” – ông Nguyễn Văn Hưng (ấp Vĩnh Hòa, xã Vĩnh Gia) kể. Như vậy, nguồn thủy sản nuôi trồng bổ sung cho đánh bắt thiên nhiên bị hụt hẫng, mặt hàng cá đồng thay bằng cá biển từ Ba Hòn, Hòn Đất, Hà Tiên.

Thiếu những mô hình

Mặt hàng cá đồng và nhiều loại thủy sản đồng nước khác là sản vật quý báu của vùng Tứ giác Long Xuyên. Song, khi sản xuất phát triển thì nguồn lợi này bị giảm sút theo tỉ lệ nghịch, chưa xuất hiện mô hình nào góp sức để tái tạo, hoặc có chăng cũng không đáng kể. Điển hình như chợ Ba Thê, nơi được xem là chi phối hàng hóa mạnh nhất trong vùng và ngày xưa đầy ắp các loài cá đồng. Vậy mà, bây giờ mặt hàng cá đồng cũng thiếu vắng, chợ bán toàn cá nuôi từ nơi khác chở tới, ít thấy mặt hàng cá tổ chức nuôi trồng tại chỗ để cung ứng nhu cầu tại địa phương.

Nói đến việc đánh bắt, khai thác cá đồng, nhất là vào mùa khô hiện nay người dân vùng Tứ giác Long Xuyên chỉ còn trong ký ức, họ coi như kỷ niệm một thời gắn bó với vùng đất này. Nhớ lại thời sung túc nhất, mấy mùa nước tràn đồng, thời điểm nước rút cuối năm và bước qua mùa khô là nguồn thủy sản đồng nước thiên nhiên dồi dào và phong phú chủng loài, khiến người ta cảm thấy hưng phấn lên, thực phẩm tươi sống cho bữa ăn hàng ngày không thiếu thứ nào. Song, trước sức tiêu thụ ngày càng lớn, con cá miệt đồng lại “xuất khẩu” đi mạnh hơn, mọi biện pháp đánh bắt được áp dụng, đó là chưa kể việc rà điện và cào điện nên nguồn thủy sản tự nhiên cạn kiệt dần.

“Cá mắm thiên nhiên là phải sinh sống trên kênh, rạch và đồng nước; mà nó không có điều kiện trú ngụ để sinh sôi nảy nở, tái tạo, tất nhiên bị cạn kiệt là chuyện bình thường” – ông Ngô Văn Thành (núi Chóc, xã Vọng Đông, Thoại Sơn) tỏ ra am hiểu. Thế nhưng, để tái tạo nguồn lợi thiên nhiên, bổ sung mặt hàng thủy sản đồng nước bị cạn kiệt dần thì gần như ít được nghe nhắc tới!

Bài, ảnh: NGUYỄN THANH – TRỌNG ÂN