“Bảo vệ môi trường đang là một thách thức rất lớn”

Thảo luận về dự thảo Luật bảo vệ môi trường sửa đổi,  ĐBQH đề cập đến quy định hệ thống thu gom và xử lý nước thải tập trung, mặc dù Luật bảo vệ môi trường năm 2005 có quy định yêu cầu bảo vệ môi trường tại các khu kinh tế, khu công nghiệp, khu chế xuất, khu công nghệ cao, cụm công nghiệp, khu du lịch… nhưng dự thảo luật lại không quy định rõ yêu cầu này mà chỉ quy định chung chung mang tính nguyên tắc. Xác định đây là vấn đề quan trọng nên ĐB đề nghị cần nghiên cứu và làm rõ hơn, phù hợp hơn với thực tiễn cuộc sống hiện nay.

Bảo vệ môi trường đang là một thách thức lớn đặt ra hiện nay. (Ảnh minh họa)

ĐB Trương Văn Vở (đoàn Đồng Nai) đề nghị dự án luật cần phải đáp ứng thêm các yêu cầu chung đó là phải nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước về quản lý tài nguyên, chủ động ứng phó biến đổi khí hậu. Đồng thời thể chế hóa trách nhiệm cá nhân trong công tác quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường. Luật phải gắn kết với hệ thống pháp luật hiện hành, nhất là Luật ngân sách nhà nước và các luật liên quan sẽ ban hành mới như Luật đầu tư công, nhằm quản lý sử dụng nguồn lực có hiệu quả.

Nhấn mạnh đến yếu tố trách nhiệm quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường, ĐB Trương Văn Vở cho rằng, tổng kết 8 năm qua đã chỉ rõ yếu kém là việc phân công nhiệm vụ quản lý nhà nước về bảo vệ môi trường còn phân tán, chồng chéo, chưa hợp lý. Trách nhiệm quản lý nhà nước, bộ, ngành, địa phương chưa phân định rõ, còn xung đột. Đây là một trong những nội dung cốt lõi, là “linh hồn” của Luật và cần được quy định rõ.

“Tôi đề nghị quy định nhất quán về trách nhiệm cá nhân người đứng đầu từ Bộ, ngành trung ương đến ủy ban các cấp, không thể nửa vời ở trung ương là Bộ trưởng, ở địa phương là Ủy ban nhân dân từ khâu lập quy hoạch, quản lý theo quy hoạch” - ông Trương Văn Vở nói.

ĐB Trương Văn Vở cũng đề nghị không thể để tái diễn tình trạng quy hoạch thủy điện tràn lan liên quan đến sử dụng đất rừng tự nhiên, rừng phòng hộ đầu nguồn, vườn quốc gia nhưng đùn đẩy trách nhiệm giữa Bộ, ngành và địa phương như hoạt động giám sát của Quốc hội đánh giá thực hiện quy hoạch thủy điện tại kỳ họp này.

Khoản 1, Điều 4 nêu nguyên tắc bảo vệ môi trường là trách nhiệm và nghĩa vụ của mọi tổ chức và cá nhân. Tuy nhiên để hoàn thiện hơn, ĐB Đỗ Văn Vẻ (đoàn Thái Bình) đề nghị cần bổ sung thêm điều, khoản về vấn đề xã hội hóa hoạt động bảo vệ môi trường. Trong đó quy định rõ cộng đồng và các tổ chức xã hội dân sự có quyền tham gia và hưởng lợi các hoạt động bảo vệ môi trường như thế nào, hoặc chỉ rõ trách nhiệm của các Bộ, ngành, địa phương trong việc tạo điều kiện thuận lợi, cung cấp các hỗ trợ kỹ thuật và tài chính cho người dân và các tổ chức xã hội.

ĐB Đỗ Văn Vẻ nhấn mạnh: “Bảo vệ môi trường đang là một thách thức rất lớn, là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu để phát triển bền vững theo nguyên tắc cân bằng giữa phát triển kinh tế, bảo vệ môi trường, an sinh xã hội”.

ĐB Lê Thị Công (đoàn Bà Rịa - Vũng Tàu) đưa ra nhận định và cho rằng, cần thiết quy định về quy hoạch bảo vệ môi trường trong đó quy hoạch bảo vệ môi trường cho từng vùng sẽ do Bộ Tài nguyên và Môi trường thực hiện trình Chính phủ thông qua. Các địa phương xây dựng quy hoạch bảo vệ môi trường cho từng địa phương trong vùng nhưng không được trái với quy hoạch bảo vệ môi trường mang tính chất vùng đã được Chính phủ phê duyệt.

Bên cạnh đó cũng cần quy định cụ thể trách nhiệm quy hoạch xử lý chất thải thông thường và chất thải nguy hại. Sau khi quy hoạch được thông qua sẽ là căn cứ quan trọng để các địa phương giao đất triển khai dự án.

Có ý kiến cũng cho rằng, việc xác định quyền và trách nhiệm của UBND tỉnh ở lưu vực sông liên tỉnh chưa rõ ràng, việc thẩm định giám sát các dự án có tác động đến môi trường cũng như việc thanh tra, điều tra, xử lý những hành vi vi phạm, tỉnh nào chủ trì, tỉnh nào phối hợp cũng chưa được làm rõ.

“Tôi đề nghị cần tăng thẩm quyền và trách nhiệm của UBND cấp tỉnh về lĩnh vực này, UBND cấp tỉnh ở vùng hạ du phải được tham gia thẩm định giám sát các báo cáo tác động môi trường của các dự án có tác động trực tiếp đến môi trường lưu vực sông được chủ trì thanh tra, điều tra hoặc phối hợp thanh tra, điều tra đối với dự án những doanh nghiệp gây ô nhiễm môi trường ở vùng đầu nguồn” – ĐB Đỗ Ngọc Niễn (Bình Thuận) đề nghị.