Ăn ốc sên làm đẹp, chữa bệnh: Bộ Y tế lên tiếng cảnh báo

Có những trường hợp đã bị viêm não, màng não cấp tính vì ăn ốc sên để làm đẹp da và chữa các bệnh khớp.

Trào lưu làm đẹp từ ốc sên đang bị khuyến cáo là rất nguy hiểm
Trào lưu ăn ốc sên tái dưỡng khớp, đẹp da
Trên các trang mạng người ta quảng cáo khá nhiều về các loại thực phẩm ngon, bổ, sạch từ món ốc sên như ốc sào bơ tỏi, tái ốc sên...Tuy nhiên, những món ngon từ ốc sên đã được nhiều nhà khoa học cảnh báo vì nguy cơ nhiễm giun từ món ngon này.

Ốc sên vốn được người dân ở nhiều vùng nông thôn “ngâm với nước tiểu” để diệt và bón cây hoặc sơ chế sạch, nấu chín kỹ để chế biến thức ăn chăn nuôi lợn, gà. Tuy nhiên hiện nay ốc sên được quảng cáo là món có thể giúp chị em phụ nữ đẹp da, bổ khớp và lên bàn nhậu của nhiều người.

Theo thông tin từ Bộ Y tế, thời gian gần đây, các cơ sở điều trị của ngành y tế tại Đà Nẵng, thành phố Hồ Chí Minh đã phải tiếp nhận và điều trị nhiều ca bệnh nặng, diễn biến nguy kịch và đã có một số ca bị chết do sử dụng ốc sên làm thức ăn với lý do như làm “mồi nhậu chơi”, nghe đồn ăn để “chữa bệnh”, cho “bổ khớp” và cho “đẹp da”…

Việc sử dụng ốc sên để chế biến thành thức ăn, đặc biệt thức ăn được chế biến ở dạng sống, tái, nướng làm xuất hiện bệnh lý cấp tính ảnh hưởng đến sức khỏe và tính mạng của người ăn.

Thời gian khởi phát các triệu chứng đầu tiên của bệnh sau khi ăn thức ăn chế biến từ ốc sên tự nhiên từ vài ngày đến 5 tuần. Xuất hiện sốt nhẹ, vừa (37,80C-39 độ C), phát ban đỏ (hồng ban), ngứa, đau đầu (đau đầu khu trú chủ yếu vùng chẩm và thái dương), đau bụng, buồn nôn, nôn ói nhiều, có thể mờ mắt, mù mắt, cứng gáy, rối loạn tim mạch, khó thở, có khi liệt thần kinh trung ương (liệt một số dây thần kinh sọ não như dây III, IV, VI, VII, yếu, liệt một hoặc 2 chi dưới), rối loạn tâm thần, rối loạn ý thức, hôn mê và tử vong.

Ngoài ra, ấu trùng còn có thể gây viêm phổi nặng, ổ abces trong nhu mô phổi, xuất tiết và xuất huyết đường hô hấp. Xét nghiệm loại bạch cầu ái toan (Eosine) ở trong máu, dịch não tủy tăng cao.
Ấu trùng tấn công từ máu đến não bộ

Ăn ốc sên làm đẹp, chữa bệnh: Bộ Y tế lên tiếng cảnh báo - ảnh 2

Tuyệt đối không theo lời “đồn đại” hay “kinh nghiệm” để sử dụng hoặc “thử sử dụng” ốc sên.

Nguyên nhân do bị nhiễm giun tròn A. cantonensis còn sống, có trong thịt ốc sên. Ấu trùng giun ở trong thức ăn từ ốc sên vào đường tiêu hóa, xuyên qua thành ruột, vào máu, di chuyển đến các mô, tổ chức khắp cơ thể, đặc biệt tập trung ở não gây ra gây ra tổn thương não, màng não, thần kinh trung ương, mạch máu đáy mắt và dẫn đến viêm não, màng não cấp tính.

Giun tròn A. cantonensis trưởng thành có hình ống tròn, có con cái và đực. Vòng đời phát triển qua nhiều vật chủ trung gian là ốc (ốc sên, ốc bươu…), môi trường nước, cơ thể chuột. Ấu trùng giai đoạn 1 (L1) được đào thải cùng với phân ở chuột (hoặc ở người), rơi vào môi trường nước và ký sinh trong các loài ốc (ốc sên, ốc bươu…).

Ở trong cơ thể ốc, chúng phát triển thành ấu trùng giai đoạn 3 (L3) có khả năng gây bệnh. Chuột hoặc người ăn ốc nhiễm ấu trùng, ấu trùng vào và xuyên qua thành ruột, vào máu và đi đến các tổ chức của cơ thể (đặc biệt là hệ thần kinh trung ương, tổ chức phổi), phát triển thành giun non.

Giun non xuyên qua mạch máu vào phế nang theo khí quản, hầu, thực quản và xuống đường tiêu hóa (đến khoang dưới nhện, vào hệ tĩnh mạch, vào động mạch phổi và trưởng thành).

Giun trưởng thành đẻ và giải phóng ra ấu trùng giai đoạn 1 (L1) đào thải cùng với phân. Ấu trùng có thể phát hiện ở phân chuột trong vòng 40-60 ngày sau nhiễm.

Tại Việt Nam, một số trường hợp viêm não, màng não nghi ngờ do A. cantonensis cũng được ghi nhận và báo cáo từ năm 1960. Mỗi năm khoảng 70-100 ca được phát hiện trên phạm vi toàn quốc.

Nguy cơ xuất hiện bệnh đang có chiều hướng gia tăng do thói quen ăn sống, ăn tái ốc sên, ốc bươu tự nhiên nhiễm ấu trùng giun tròn. Đến thời điểm này chưa có thuốc đặc trị, chữa khỏi hoàn toàn bệnh viêm màng não do giun A.cantonensis kể cả các thuốc chống giun sán.

Đối với ốc sên tự nhiên, đến nay vẫn chưa có công trình nghiên cứu khoa học nào chứng minh tác dụng của ốc sên để “chữa bệnh” hoặc dùng để “dưỡng khớp” hay “làm đẹp”. Và cũng chưa có bất kỳ hướng dẫn chính thức nào khuyến cáo sử dụng để làm thực phẩm do “độc hại” của ốc sên.

Cục An toàn thực phẩm khuyến cáo:

Tuyệt đối không theo lời “đồn đại” hay “kinh nghiệm” để sử dụng hoặc “thử sử dụng” ốc sên, ốc bươu, ốc ma tự nhiên để chế biến thành thức ăn với bất cứ mục đích nào. Tuyệt đối không ăn sống, ăn tái, nấu chưa chín kỹ hoặc nấu chín nguyên con không qua sơ chế, vệ sinh sạch sẽ đối với ốc, sò tự nhiên.

Vệ sinh môi trường, diệt chuột, diệt ốc sên, ốc bươu… ở khu dân cư sinh sống để cắt đứt vòng đời sinh học của giun tròn A.cantonensis, phòng tránh nguy cơ gây mắc bệnh cho người. Nếu sau khi ăn mà có các biểu hiện, triệu chứng khác thường sốt, đau đầu, đau bụng, buồn nôn, nổi ban… cần đến ngay các cơ sở y tế để được khám và điều trị kịp thời.

Khánh Ngọc