6 ca tay chân miệng tử vong ở phía Nam, cảnh báo nguy cơ dịch chồng dịch

Bệnh nhi dưới 9 tháng mắc sởi tại Bệnh viện Nhi đồng 1

6 ca tử vong do bệnh tay chân miệng

Trong khi trẻ mắc tay chân miệng đang nhập viện với tốc độ tăng cao liên tục tại 3 bệnh viện nhi đồng thuộc TPHCM, ngành y tế cũng đã ghi nhận các ca tử vong rải rác ở miền Nam.

Đến thời điểm hiện tại, đã có 5 tỉnh thành có trẻ tử vong vì tay chân miệng bao gồm Tây Ninh, Bến Tre, Đồng Tháp, Bình Dương, Đồng Nai, trong đó Tây Ninh chiếm 2 ca.

Đáng chú ý, tất cả các ca tử vong trên đều xảy ra vào tháng 8 và tháng 9/2018 – cũng là thời điểm bệnh tay chân miệng tăng cao đột biến ở các tỉnh thành. Được biết, các trẻ đều nhiễm chủng Enterovirus 71, cũng là chủng nguy hiểm nhất của tay chân miệng tính đến thời điểm hiện tại. Enterovirus 71 từng  là nguyên nhân gây ra hơn 100 ca tử vong của mùa dịch năm 2011.

PGS.TS Phan Trọng Lân, Viện trưởng Viện Pasteur TPHCM cho biết, Enterovirus 71 khiến bệnh nhân có biểu hiện lâm sàng nặng hơn, tác động lên hệ thần kinh, tim mạch và hô hấp, có thể gây tử vong. Đặc biệt, có sự biến đổi chủng gen của Enterovirus 71 từ C5 sang C4. Chủng này cũng dễ gây biến chứng nặng, đặc biệt ở trẻ dưới 5 tuổi cao gấp 1,7 lần so với các chủng gen khác của Enterovirus 71.

Tại tỉnh Đồng Nai, từ đầu năm đến nay có hơn 4.000 ca mắc bệnh tay chân miệng, trong đó 90% là trẻ dưới 3 tuổi. Gần đây, có những tuần trên địa bàn tỉnh ghi nhận đến 500 ca bệnh tay chân miệng, có nhiều trường hợp bệnh trở nặng nguy hiểm. Tại Bình Dương, theo báo cáo của Sở Y tế tỉnh, trong tháng 8, toàn tỉnh phát hiện 478 ca mắc bệnh tay chân miệng, tăng gần 50% so với tháng trước.

Còn tại TPHCM, theo thống kê của Trung tâm Y tế dự phòng thành phố, các ca bệnh bắt đầu có xu hướng tăng trong tháng 8 và tháng 9 với hơn 200 ca nhập viện mỗi tuần. Đặc biệt có những tuần gần 300 ca, tăng 47% so với các tháng trước đó. Tổng số ca bệnh nhập viện do mắc bệnh tay chân miệng của thành phố hiện là 3.200 ca và 15.500 ca điều trị ngoại trú.

Tăng mạnh các ca mắc sởi

Theo PGS.TS Phan Trọng Lân, trong tháng 8 và tháng 9, các dịch bệnh như sởi, tay chân miệng ở các tỉnh khu vực Đông Nam Bộ đều tăng mạnh so với cùng kỳ các năm gần đây. Từ đầu năm đến nay, địa phương có số ca mắc bệnh sởi cao nhất khu vực là tỉnh Đồng Nai với 136 ca, tiếp theo là Bình Dương, Bà Rịa-Vũng Tàu, TPHCM.

Theo Sở Y tế tỉnh Đồng Nai, bệnh sởi trên địa bàn này bắt đầu gia tăng từ giữa tháng 8 và mắc rải rác ở 51 xã, phường, tập trung nhiều nhất ở huyện Nhơn Trạch, Thành phố Biên Hòa, huyện Long Thành. Đặc biệt có 6 “điểm nóng” là 6 xã, phường có số người mắc cao bất thường.

Tại TPHCM, từ đầu năm đến nay cũng ghi nhận 96 ca mắc sởi, trong đó tăng đột biến vào tháng 9. Thành phố đã triển khai chiến dịch tiêm bù vắc xin cho trẻ sinh năm 2016, 2017 và đang tính toán lại thực hiện chỉ đạo của Bộ Y tế là tiêm cho trẻ 3 - 5 tuổi.

Lãnh đạo Viện Pasteur TPHCM lưu ý nguy cơ bùng phát dịch sởi ở tất cả các tỉnh chứ không phải chỉ diễn ra ở các tỉnh đang có ca bệnh sốt phát ban, sởi. Trong khi đó, Bà Rịa-Vũng Tàu là tỉnh có số ca bệnh nhiều thứ 3 tại khu vực Đông Nam bộ nhưng hiện không đăng ký triển khai chiến dịch tiêm vắc xin ngừa sởi cho trẻ từ 1 - 5 tuổi theo chỉ đạo của Bộ Y tế

Cùng với bệnh tay chân miệng, sởi, Viện Pasteur TPHCM cũng cảnh báo các bệnh sốt xuất huyết, bạch hầu, ho gà…có thể chực chờ bùng phát bất cứ lúc nào nếu như không có biện pháp chủ động phòng ngừa.

Với bệnh sởi, dù đã có vắc xin phòng ngừa nhưng hiện nay tỷ lệ tiêm chủng vắc xin này vẫn đang khá thấp. “Nếu như trước đây, với tỷ lệ bao phủ vắc xin từ 85-95% đã có thể ngăn chặn sự lây lan của dịch thì hiện nay trong bối cảnh di biến động dân cư, giao lưu đi lại liên tục thì đòi hỏi tỷ lệ tiêm chủng phải cao hơn mới có thể kiểm soát được”, ông Phan Trọng Lân cho hay.

Thực tế, điều tra dịch tễ của Viện Pasteur TPHCM tại tỉnh Đồng Nai cho thấy, tại các điểm nóng nhiều ca mắc chỉ có 73% trẻ được tiêm mũi 1, 60% được tiêm đủ 2 mũi vắc xin sởi ở thời điểm 9 và 18 tháng.

Còn tại TPHCM, mới chỉ có 62% trẻ được tiêm mũi 1 và 30% trẻ được tiêm mũi 2. Đại diện Viện Pasteur TPHCM nhận định, với những vùng miễn dịch trong cộng đồng không cao, trong khi tỷ lệ tiêm chủng thấp như vậy sẽ dễ dàng bùng phát thành dịch. Do đó, các địa phương cần chủ động triển khai rộng rãi chương trình tiêm chủng mở rộng, tổ chức tiêm bù, tiêm vét cho những trẻ trong độ tuổi tiêm chủng nhưng chưa được tiêm vắc xin đầy đủ.

Ngoài ra, các địa phương cũng khẩn trương rà soát lại nền miễn dịch của cộng đồng, đặc biệt lưu ý những khoảng trống miễn dịch, hay còn gọi là “vùng lõm tiêm chủng” đối với những người sinh từ năm 1984 đến năm 1997, bởi đây là những người chưa được tiêm chủng sởi đầy đủ khi còn nhỏ.

Đặc biệt, tại các khu công nghiệp – nơi tập trung rất nhiều công nhân trong độ tuổi này và đây cũng là đối tượng biến động thường xuyên, cần phối hợp chặt chẽ với chủ doanh nghiệp để rà soát, tuyên truyền việc thực hiện tiêm chủng cho người lao động.

Riêng đối với bệnh tay chân miệng và sốt xuất huyết, do chưa có vắc xin phòng ngừa nên để phòng bệnh, cộng đồng cần thực hiện 4 sạch: ăn sạch, ở sạch, đồ chơi sạch và bàn tay sạch.