55% số chủ đập chưa có phương án phòng chống lụt bão

Theo kết quả rà soát quy hoạch của Chính phủ, đã loại bỏ 424 dự án, không xem xét đưa vào quy hoạch 172 vị trí tiềm năng, tạm dừng có thời hạn 136 dự án, tiếp tục rà soát, đánh giá 158 dự án.

Như vậy, cả nước hiện còn lại 815 dự án, công trình thủy điện, đang vận hành 268 dự án (14.240MW), đang thi công xây dựng và dự kiến khai thác từ nay đến năm 2017 là 205 dự án (6.198MW). 

Báo cáo Quốc hội ngày 30/10, Bộ trưởng Bộ Công thương Vũ Huy Hoàng cho biết, đối với các dự án thủy điện còn lại trong quy hoạch nhưng chưa khởi công xây dựng, hoặc mới triển khai thi công ở giai đoạn đầu, trên cơ sở kiến nghị của Bộ Công Thương, Thủ tướng Chính phủ đã chỉ đạo UBND các tỉnh và chủ đầu tư tiếp tục rà soát, đánh giá kỹ hiệu quả và các tác động môi trường – xã hội...

Cũng theo Bộ trưởng Hoàng, việc hướng dẫn thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, di dân, tái định cư hiện khá nhiều và phức tạp. Các quy định này cũng thường xuyên được điều chỉnh, bổ sung theo hướng tăng quyền lợi cho người dân bị ảnh hưởng, trong khi các dự án thủy điện lớn thường phải thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, di dân, tái định cư trong nhiều năm theo tiến độ đầu tư xây dựng công trình.

Theo đánh giá của Chủ nhiệm UBKHCN&MT Phan Xuân Dũng, tại một số dự án, công trình thủy điện, chất lượng khâu khảo sát, thiết kế, thi công, giám sát có nhiều hạn chế, gây không ít hệ lụy tiêu cực. Trong khi đó, trách nhiệm, xử lý sai phạm của chủ đầu tư, các chủ thể khác có liên quan khi công trình có chất lượng kém hoặc để xảy ra sự cố chưa được quy định cụ thể.

Ngoài ra, công tác quản lý an toàn tại các công trình thủy điện nhỏ chưa thực sự tuân thủ nghiêm ngặt theo quy định của pháp luật, tiềm ẩn nhiều rủi ro khó lường. Đối với các công trình thủy điện nhỏ, gần 30% số đập chưa được kiểm định; khoảng 6% số chủ đầu tư hoàn thành cắm mốc chỉ giới; khoảng 66% đập chưa có phương án bảo vệ được phê duyệt; gần 55% số chủ đập chưa có phương án phòng chống lụt bão.

Theo chủ nhiệm Phan Xuân Dũng, trong thời gian qua, dự án thủy điện Đồng Nai 6 và Đồng Nai 6A đã nhận được sự quan tâm của nhiều vị ĐBQH và dư luận xã hội. Hai dự án này đã được loại khỏi quy hoạch mặc dù trước đó đã nhiều lần đưa vào quy hoạch.

Ông Dũng nhấn mạnh, cần làm rõ nguyên nhân, trách nhiệm của các cơ quan quản lý nhà nước, đồng thời rút ra những bài học kinh nghiệm sâu sắc để hạn chế thất thoát và lãng phí cho người dân, doanh nghiệp và xã hội.

Đặc biệt đối với sự cố, hiện tượng bất thường tại công trình thủy điện Sông Tranh 2 (tỉnh Quảng Nam) như thấm nước qua thân đập, động đất kích thích… đã ảnh hưởng nhiều đến đời sống sinh hoạt, sản xuất của cộng đồng dân cư và hiệu quả hoạt động của công trình.

Ông Dũng đề nghị, trong tình hình hiện nay, việc ban hành chính sách đặc thù áp dụng rộng rãi cho đồng bào vùng tái định cư của tất cả các công trình thủy điện cần được cân nhắc thêm.

“Mặc dù số lượng hộ dân đã được di chuyển và tái định cư là khá cao nhưng thực tế tại nhiều dự án, công trình TĐ quan trọng thì tỷ lệ giải ngân so với tổng vốn đầu tư các dự án di dân, tái định cư chưa đáp ứng đúng yêu cầu vì khó khăn về vốn” – ông Dũng nói.

Chủ nhiệm Phan Xuân Dũng đề nghị Bộ Công thương cần tăng cường quản lý, phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành, địa phương để nâng cao chất lượng quy hoạch và tổ chức thực hiện quy hoạch TĐ. Yêu cầu chủ đập công trình khẩn trương thực hiện các quy định về quản lý an toàn, cắm mốc giới, kiểm định an toàn đập...