Xuất khẩu 'vàng đen' của Việt Nam giảm mạnh

Thống kê từ Tổng cục Hải quan, trong 5 tháng đầu năm 2023, nước ta xuất bán gần 131,5 nghìn tấn hạt tiêu, thu về 406,5 triệu USD, giảm 11,6% về lượng và giảm 33,2% về giá trị so với cùng kỳ năm 2022.

Giá xuất khẩu bình quân hạt tiêu của Việt Nam trong tháng 5/2023 đạt 3.106 USD/tấn, giảm 1,6% so với tháng 4/2023 và giảm 31% so với tháng 5/2022. Tính chung 5 tháng đầu năm nay, giá xuất khẩu bình quân mặt hàng được ví như "vàng đen" của Việt Nam chỉ đạt 3.092 USD/tấn, giảm 33,2% so với cùng kỳ năm ngoái.

Trong 5 tháng năm 2023, xuất khẩu hạt tiêu sang hầu hết các thị trường chủ lực ghi nhận mức sụt giảm mạnh so với cùng kỳ năm ngoái. Cụ thể, 5 thị trường xuất khẩu lớn nhất của hạt tiêu Việt gồm Mỹ, Các Tiểu vương quốc Ả rập Thống nhất, Ấn Độ, Đức, Hà Lan đều giảm từ 34,2-57,4%.

Trong top 10 thị trường chủ lực, chỉ có Thổ Nhĩ Kỳ, Ai Cập ghi nhận xuất khẩu tăng về lượng lên đến 3 con số, lần lượt là 165,3% và 160%. Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu ở hai thị trường này lại chiếm tỷ trọng nhỏ.

Cộng đồng Hồ tiêu Quốc tế dự báo thị trường hạt tiêu toàn cầu nhìn chung vẫn khá ảm đạm. Kinh tế thế giới tăng trưởng chậm, lực mua yếu tại các thị trường Mỹ và châu Âu là những yếu tố kìm hãm đà tăng của giá hạt tiêu. Bên cạnh đó, giới đầu cơ có xu hướng đầu tư vào cà phê Robusta cũng tác động tiêu cực lên thị trường hạt tiêu toàn cầu.

Việt Nam đang là quốc gia có sản lượng hạt tiêu đứng đầu thế giới. Năm 2022, nước ta xuất khẩu khoảng 220.000 tấn, chiếm 55% tổng sản lượng hồ tiêu toàn cầu. Do đó, thị trường hạt tiêu thế giới ảm đạm tác động trực tiếp đến ngành hàng này của nước ta.

Kết thúc phiên giao dịch 24/6, giá tiêu đen Lampung (Indonesia) chốt ở mức 3.735 USD/tấn; giá tiêu đen Brazil ASTA 570 ở mức 3.350 USD/tấn; giá tiêu đen Kuching (Malaysia) ASTA giữ mức 4.900 USD/tấn.

Giá tiêu đen Việt Nam tại cảng khu vực TP.HCM giao dịch ở mức 3.500 USD/tấn với loại 500 g/l, mức 3.600 USD/tấn loại 550 g/l; giá tiêu trắng ở mức 5.000 USD/tấn.

Những ngày đầu tháng 6/2023, giá hạt tiêu đen tại thị trường nội địa giảm mạnh so với cuối tháng 5/2023 do nhu cầu nhập khẩu của các thị trường Mỹ, châu Âu vẫn yếu. Hiện, giá tiêu trong nước có xu hướng giảm nhẹ và neo ở mức 69.000-72.000 đồng/kg.

Thời điểm hiện tại, dù các nhà nhập khẩu Mỹ và châu Âu đã quay trở lại thị trường, song chưa thực hiện giao dịch. Họ đang chờ vụ thu hoạch của Indonesia. 

Theo Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam, sản lượng hạt tiêu nước ta vụ 2022/23 được dự báo tăng khoảng 10% so với niên vụ trước, lên 200.000 tấn, nhờ yếu tố thời tiết thuận lợi. Song, việc chặt hồ tiêu chuyển sang trồng cây ăn quả nên có thể trong ba năm tới nguồn cung sẽ thiếu hụt. 

Trao đổi với PV. VietNamNet, ông Hoàng Phước Bính - Phó Chủ tịch Thường trực kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê (Gia Lai), cho biết, giá hạt tiêu trên 100.000 đồng/kg nông dân mới có lời. Nhưng một thời gian dài, người nông dân trồng tiêu phải bán với giá khá thấp. Trong khi đó, giá sầu riêng lại cao ngất ngưởng nên nhiều nhà vườn phá bỏ hồ tiêu để trồng sầu riêng hay các loại cây ăn quả khác.

Ông Bính lo ngại, không giữ được diện tích, vài năm tới nguồn cung thiếu hụt, giá tiêu sẽ tăng vọt. 

“Trồng tiêu phải mất 4 năm mới được thu hoạch. Bây giờ phá bỏ, đợi đến lúc tiêu được giá nông dân mới đổ xô trồng lại và đến chu kỳ thu hoạch thì giá tiêu lại rẻ”, ông Bính nói. Điệp khúc trồng chặt này trước đó đã diễn ra với ngành hồ tiêu.

Theo ông, giá tiêu theo quy luật cung - cầu của thị trường. Hơn một thập kỷ qua, khi giá đạt đỉnh gần 230.000 đồng/kg, hồ tiêu được ví như “vàng đen” của Việt Nam. Người nông dân khi ấy ồ ạt trồng, nhưng vài năm sau giá giảm còn 34.000 đồng/kg lại chặt bỏ.

Cuối năm 2021 đầu năm 2022, ngành hồ tiêu được kỳ vọng quay trở lại thời hoàng kim, song dịch Covid-19 bùng phát, lạm phát xảy ra khiến giá tiêu không thể bứt phá, chỉ tăng lên hơn 90.000 đồng/kg rồi lại quay đầu giảm và neo ở mức thấp như hiện nay.

Thời gian tới, nông dân trồng hồ tiêu gặp một số thách thức như sự biến đổi khó lường của khí hậu, giá tiêu thế giới khó tăng mạnh do nhu cầu thấp. Ông Bình cho rằng, giá hạt tiêu có thể vẫn trong xu hướng tăng nhưng không như kỳ vọng.

Tâm An