Vụ ông Trần Văn Truyền: Kê khai tài sản ở VN chỉ mang tính khẩu hiệu!

Luật không cho phép “hạ cánh an toàn”

Ông đánh giá như thế nào về quyết định thu hồi tài sản của Ủy ban kiểm tra trung ương đối với trường hợp nguyên Tổng thanh tra Chính phủ Trần Văn Truyền?

Thứ nhất, Luật pháp hiện hành đã quy định khá đầy đủ và không cho đưa ra một tấm lá chắn nào cho những cán bộ có sai phạm về hưu có thể hạ cánh an toàn. 

Sự việc của ông Trần Văn Truyền còn cho thấy, khi còn đương chức anh có thể “ém” đi các thất thoát, vi phạm nhưng khi anh về hưu nếu cơ quan chức năng phát hiện sai phạm thì anh vẫn bị xử lý. Điều khá hay ở chỗ sự việc được đưa ra ánh sáng dựa vào dư luận, thông tin của cử tri.

ĐBQH Trương Trọng Nghĩa (TP.HCM): Tiếc là khâu "hậu kiểm" sau kê khai tài sản của quan chức, lãnh đạo lâu nay đã bị bỏ ngỏ, lơ là Ảnh: Hoài Thu

Ngoài ra, những sai phạm đối với tài sản không hợp pháp là phải thu hồi, đây cũng là một trong những yêu cầu của chống tham nhũng.

Thứ 2, là kê khai tài sản. Sau 20 năm xây dựng kinh tế thị trường, trong cán bộ Đảng viên có chức quyền có điều kiện để làm giàu, có tài sản… trước hết chưa thể kết luận là đúng hay sai. Họ có thể không làm ra tiền nhưng vợ, con họ làm ra.

Nếu họ không kê khai tài sản đầy đủ thì đây là khuyết điểm. Còn không kê khai trung thực, tài sản bất hợp pháp thì rõ ràng đây là sai phạm nặng. Cán bộ có chức có quyền, có tài sản là vài ba căn nhà, xe hơi, đất đai… nếu tất cả đều hợp pháp thì việc gì anh không kê khai, giấu giếm?

Nhưng thời gian qua việc kê khai tài sản chỉ mang tính chất làm cho có, trong một triệu bản kê khai thì chỉ có một bản không tiêu cực. Ông có bình luận gì về tồn tại này?

Cái dở chính là nằm ở chuyện kê khai cho có này. Lúc đề ra chủ trương bắt buộc kê khai tài sản tôi đã bày tỏ quan điểm, kê khai không có nghĩa là đem dán bản kê khai tài sản đó trước cửa, mà mục đích chính của kê khai tài sản là biết được sự thật về tài sản người đó để đối chiếu, so sánh vài năm sau khi vẫn giữ chức vụ.

Sau vụ ông Trần Văn Truyền bị tịch thu nhà, đất sai phạm thì sẽ có bao nhiêu "Trần Văn Truyền" nữa được "khui" ra ánh sáng?

Kinh nghiệm các nước, anh ở chức vụ càng cao thì mức độ bảo vệ đời tư của anh càng hẹp. Khi lên tới tổng thống rồi thì hầu như tài sản phải công khai “sạch sành sanh”. Nói đời tư thì rất rộng, trong các dạng đời tư thì tài sản của công chức là dạng đời tư ít được bảo vệ nhất.

Nhưng hiện ở Việt Nam chưa có cơ chế này, nên với những cán bộ nhất định có tài sản thì kê khai và công khai không đồng nghĩa với nhau. Công khai trong cơ quan Đảng thì phạm vi hẹp, còn công khai dán trước cửa nhà để “người người, nhà nhà” biết, giam sát lại là chuyện khác. Vì có thời điểm nếu “tung” tất cả lên mặt báo để công khai thì cũng không đem lại lợi ích, vì người dân chỉ biết ông này, bà kia có bao nhiêu căn nhà, mảnh đất… chứ thực tế không biết cụ thể nguồn từ đâu mà họ có được những tài sản “kếch xù” tới vậy.

Chưa kể, có những người biết kê khai không trung thực nhưng lại được “che chở”. Tồn tại này là có.  

Xác minh kê khai tài sản, vì sao bị “lờ” đi?

Từ vụ ông Trần Văn Truyền, dư luận đặt câu hỏi “liệu còn bao nhiêu “Trần Văn Truyền” sẽ được đưa ra ánh sáng? Ông có niềm tin vào điều này?

Vụ ông Truyền là đáng hoan nghênh, nhân dân hoan nghênh, cử tri và cán bộ Đảng viên hoan nghênh. Có người đặt vấn đề là có bao nhiêu Trần Văn Truyền có tài sản bất hợp pháp như vậy? Tôi cho rằng, sau sự việc này không nên dừng lại mà phải tiếp tục kiểm tra, rà soát không chỉ với cán bộ đã nghỉ hưu và cả cán bộ đương chức nữa. Cái này chúng ta đã có chủ trương rồi, phát huy dân chủ, khuyến khích nhân dân cung cấp thông tin… quy định đã có rồi nhưng lâu nay chưa được chú ý mà thôi.

Kinh nghiệm của các nước cho thấy, quan chức giữ vị trí càng cao trong bộ máy chính quyền thì phải càng trong sạch, liêm khiết. Anh lãnh đạo nhiều triệu người thì nhiều triệu người đó phải có đủ niềm tin và có thông tin về anh. Như Nga công khai hết danh sách tài sản của Tổng thống Putin có bao nhiêu căn nhà, ở đâu… Hay Mỹ cũng công khai tài sản của Tổng thống Obama và thậm chí là cả tài sản của phu nhân Tổng thống Mỹ…. Bản kê khai chi tiết tài sản của các nguyên thủ các quốc gia đều được công bố rộng tãi để người dân cùng giám sát.

Riêng ở Việt Nam, dù việc kê khai tài sản đã được thực hiện nhưng mới là những quy định mang tính khẩu hiệu, chưa “đến đầu đến đũa”. Vì thế cần chi tiết hóa, đặc biệt trước các kỳ bầu cử, đại hội để chọn lựa người tài đức vào đội ngũ lãnh đạo bằng cách đưa ra quy định riêng về kê khai và điều tra xác minh sau kê khai xem từ đâu có nguồn tài sản này.Việc xác minh phải đảm bảo các yếu tố: tài sản kê khai có thật hay không; đã đủ chưa, có che giấu không; nguồn gốc tài sản từ đâu có… Đây là công việc nhất thiết phải làm, song tiếc là trước đây đã bị lơ là.

Như ông nói việc “hậu kiểm” sau kê khai tài sản của quan chức đang bị bỏ ngỏ. Vậy  cơ quan nào sẽ đảm nhận trách nhiệm xác minh này?

Đảng viên thì có cơ quan kiểm tra Đảng; ở các cấp ủy Đảng đều có bộ phận kiểm tra đó chứ. Cần nên nhớ, việc kiểm tra này không phải phát hiện sai phạm, mà phải được tiến hành “lẳng lặng” sau kê khai tài sản. Nếu phát hiện có vấn đề thì sẽ “truy vấn” đối tượng cán bộ để họ giải trình. Xác định có sai phạm thì sẽ xử lý.

Do đó, cần có quy định về đời tư, cho những người lãnh đạo biết, ở vị trí càng cao thì đời tư phải trong sạch, giữ gìn. Vì đời tư có vấn đề mà bị công chúng phát hiện đưa ra thì ko được bảo vệ. Ngay trong đời tư cái gì bảo vệ, cái gì không cũng cần quy định rõ. Đơn cử, từ lúc đảm trách vị trí lãnh đạo thì anh đã nằm trong diện giám sát, nên khi có vấn đề nhân dân, dư luận “khui” ra và phát hiện sai phạm thì phải chấp nhận. Đừng ngại ngùng, thẳng thắn kê khai tài sản với những tài sản được “biếu, cho” từ anh em, bạn bè (nếu có). Tại sao lại không dám khai thật nếu những tài sản đó là hợp pháp. Cứ mạnh dạn đi, cứ thẳng thắn đi.