Tìm thấy "giếng Đồi Mai" trong tác phẩm của Nguyễn Tuân

“Giếng Đồi Mai” nằm trên khuôn viên ngôi chùa được nhắc đến ở bài ký “Những chiếc ấm đất” của nhà văn Nguyễn Tuân trong tác phẩm “Vang bóng một thời” nổi tiếng.
Tìm thấy

Nước giếng Am ở xã An Lạc (Chí Linh) sạch hơn nước máy gấp 13 lần

Vì cái giếng ấy mà ông Sáu, một hào phú trong vùng đã có đến chục năm liền cho người nhà lên chùa xin nước về để pha trà. Ấn tượng về chiếc giếng trong bài ký ấy cứ ám ảnh chúng tôi mỗi khi bắt gặp những giếng cổ ở các địa phương.

Cách đây không lâu, giếng Tiên ở xã Duy Tân (Kinh Môn) được khảo sát vì khi xây dựng dây chuyền III Nhà máy Xi-măng Hoàng Thạch, các chuyên gia Đan Mạch chỉ lấy nước giếng ấy về dùng. Họ tinh khôn thế vì đến giờ nước giếng vẫn sạch hơn nước máy, tổng lượng chất rắn hòa tan trong nước giếng (TDS) là 24, sạch gấp 3 lần nước máy ở xã hiện nay (TDS là 86). Hay khảo cứu nước suối Ngà, xã Phúc Thành (cũng ở Kinh Môn), nơi có câu phương ngôn còn truyền tụng đến bây giờ:“Người xấu như ma, tắm nước suối Ngà sẽ đẹp như tiên”, khi đo đạc cụ thể thì TDS là 14, còn TDS hố Ngà (cái giếng nhỏ ở chân suối không bao giờ cạn nước) là 12.

Tưởng đến thế đã là độc đáo và quý hiếm lắm, có phần nào là “nguyên mẫu” cho giếng Đồi Mai mà Nguyễn Tuân mô tả rồi? Không ngờ gần đây khi đi khảo sát vùng đồi núi An Bài thuộc khu sinh thái xã An Lạc (Chí Linh) chúng tôi bỗng phát hiện thêm một giếng nữa có tên là giếng Am nằm ở trên quả đồi phía đông của xã. Giếng ấy nằm ven con đường độc đạo từ trung tâm xã đi An Bài (cách trung tâm xã trên 1 km), giữa các bụi cây rậm rạp. Phải vạch cây ra mới nhìn thấy mặt giếng cổ bị bỏ quên nhưng nước luôn đầy và trong vắt.

Theo người dân địa phương, trước đây khi lễ hội đền Cao được tổ chức là các cụ phải đến đây lấy nước này về nấu cơm, thổi xôi, nấu chè... Thông tin quan trọng này khiến chúng tôi quyết định trở lại đem theo dụng cụ để đo TDS nhằm đánh giá chất lượng của nước giếng ấy. Đầu năm nay, khi đo thử, kết quả thật bất ngờ vì TDS của giếng Am là 7, đồng nghĩa có thể uống ngay được mà không nghi ngại gì.

Về tra từ điển “Từ Việt cổ”, được biết "am" là ngôi "chùa nhỏ" hay cái "miếu". Vậy trước đây cạnh giếng đã có cái miếu hay ngôi chùa nhỏ, vì thế người dân mới gọi là giếng Am. Nhiều năm tháng qua đi, am đã đổ nát, không còn dấu vết, chỉ để lại cái tên cho giếng. Rất may là nguồn nước sạch đến kỳ diệu ấy đến nay vẫn duy trì.

Vào mùa hội đền Cao tới, xã An Lạc nên khôi phục nếp xưa là lấy nước ấy về pha nước uống và thổi xôi, nấu chè. Tuy bây giờ xã đã có nước máy (TDS là 90) nhưng đối chiếu thì nước giếng Am sạch hơn nước máy gấp 13 lần.

Trong nghệ thuật thưởng trà, dân gian ta có câu: “Nhất thủy, nhị thán, tam trà, tứ trản”. Thủy là nước dùng pha trà, thán là than chọn để đun sôi nước, trản là loại ấm chén nhỏ chuyên để hãm và uống trà. Trà là chủ thể, quan trọng là thế, nhưng chỉ xếp thứ 3. Trong câu chuyện, nhà văn Nguyễn Tuân muốn diễn giải ẩn ý của bí kíp “thưởng trà” này của  cha ông ta xưa. Như vậy, ngày hội đền Cao tới, ngoài cơm, xôi, chè nấu từ nước giếng ấy nên có một vài chiếu kèm theo ấm chén để các cụ và độc giả của Nguyễn Tuân đến thưởng thức trà từ thứ nước giếng giống như nước giếng Đồi Mai trong “Những chiếc ấm đất” đã vang bóng một thời.

Và không lâu nữa, khi An Bài trở thành khu du lịch sinh thái thì cạnh giếng Am nên xây một quán giải khát gồm các sản phẩm như: nước trà, cà phê, nước giải khát các loại, kể cả nước đá sản xuất từ thứ nước tinh khiết đặc biệt lấy từ nước giếng Am.

NGUYỄN VĂN KHANG/Báo Hải Dương

2 giải đấu Taekwondo kịch tính trong tuần lễ thể thao của CJ K Festa 2025

Những bài quyền đẹp mắt, những trận đối kháng đỉnh cao thể hiện sức mạnh và tinh thần võ đạo thu hút khán giả tại 2 giải Taekwondo đang diễn ra tại TP.HCM.

Báo chí Việt Nam: Đổi mới vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc

Sáng nay (19/6), tại Hà Nội, Hội Nhà báo Việt Nam khai mạc Hội báo toàn quốc năm 2025 với chủ đề “Báo chí Việt Nam – Trung thành, Sáng tạo, Bản lĩnh, Đổi mới vì sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc”.

SHB - nơi yêu thương lan tỏa, sự sẻ chia chạm đến trái tim

Giữa guồng quay cuộc sống, có những câu chuyện lặng lẽ nhưng ấm áp, có những bàn tay đưa ra đúng lúc, có những tấm lòng rộng mở đồng hành... Tại Ngân hàng TMCP Sài Gòn - Hà Nội (SHB), những điều tử tế vẫn luôn hiện hữu, chạm đến trái tim mọi người.

Diễn viên Võ Hoài Nam: 5 bố con luôn an tâm khi có bà xã quán xuyến

Diễn viên Võ Hoài Nam nói bao nhiêu năm nay bà xã kém 12 tuổi luôn là hậu phương lo lắng mọi thứ cho 5 bố con nên anh rất yên tâm.

Cô gái Nam Định vẽ tranh bằng 'đôi tay' đặc biệt, nuôi ước mơ thành họa sĩ

“Tôi không quyết định được hình hài mình sinh ra nhưng tôi có quyền chọn cách sống”, câu nói ấy đã trở thành động lực, giúp Thơm vượt qua giới hạn của cơ thể, dùng “đôi tay” đặc biệt vẽ lên cuộc đời đầy ý nghĩa.

Bố mẹ mất sớm, cô gái Hải Dương oà khóc khi được anh chị đưa đi ‘hỏi vợ’

Ngày anh chị nhận lời đứng ra lo chuyện cưới hỏi, cô gái Hải Dương xúc động đến bật khóc.

Cử nhân thất nghiệp về quê làm ông chủ vườn ‘cây tỷ đô’

Tốt nghiệp Trường Đại học Thể dục - Thể thao nhưng không xin được việc, anh Đỗ Trọng Học gác lại tấm bằng cử nhân về nhà trồng “cây tỷ đô”, thu nhập nửa tỷ đồng mỗi năm.

Niềm tự hào của người SHB

Ngân hàng SHB không chỉ là một tổ chức tài chính, mà còn là nơi nuôi dưỡng và lan tỏa những giá trị nhân văn cao đẹp, nơi mỗi cán bộ nhân viên tìm thấy niềm vui, sự gắn bó và tự hào.

Làm việc ở Hà Nội, nam giảng viên vẫn chọn về quê sống, mỗi ngày đi hơn 100km

Làm việc ở Hà Nội nhưng anh Thành vẫn chọn về quê sống 16 năm nay. Mỗi ngày, anh vừa đi vừa về hết hơn 100km.

Du lịch Cát Bà tăng trưởng hai con số nhờ điều gì?

20% là tỷ lệ tăng trưởng khách và doanh thu tới Cát Bà 2024. “Hòn đảo Ngọc” của miền Bắc đang trở thành điểm đến hút khách đáng mơ ước, nhất là khi hệ thống giao thông tới đảo ngày càng thuận lợi.

Đang cập nhật dữ liệu !