Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng: "Nợ công tăng nhanh”

Thông tin này được Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đưa ra khi trình bày Báo cáo của Chính phủ về đánh giá bổ sung kết quả phát triển kinh tế xã hội năm 2014, tình hình triển khai thực hiện kế hoạch những tháng đầu năm 2015, tại phiên khai mạc kỳ họp thứ 8, Quốc hội khóa XIII sáng 20/10.

Đánh giá chung về tình hình phát triển kinh tế xã hội 9 tháng đầu năm, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh, kinh tế vĩ mô tiếp tục được ổn định, lạm phát được kiểm soát, nhưng môi tường kinh doanh và sức hội nhập còn thấp trong khi nhu cầu hội nhập quốc tế ngày càng cao.

Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng

Tính chung 9 tháng, chỉ số giá tiêu dùng (CPI) chỉ tăng 2,25% - mức tăng thấp nhất trong nhiều năm qua. Mặt bằng lãi suất đã giảm 2% so với cuối năm 2013; tăng trưởng tín dụng 9 tháng đạt 7,26%.... Thị trường ngoại hối tiếp tục ổn định, niềm tin đối với đồng Việt Nam được giữ vững. Dù không tiết lộ con số, hiện dự trữ ngoại tệ đã tăng mạnh nhất từ trước tới nay.

Về thương mại, xuất khẩu của các doanh nghiệp tăng 13%, cán cân thương mại, cán cân thanh toán và vãng lai đều thặng dư. Vốn FDI thực hiện 9 tháng đạt 8,9 tỷ USD và dự kiến cả năm có thể đạt 12,5 tỷ USD, tăng 8,7% so với cùng kỳ. Cán cân thương mại, vãng lai, ngoại tệ… tiếp tục ổn định.

Người đứng đầu Chính phủ khá lạc quan với tình hình thu ngân sách Nhà nước khi 9 tháng tổng thu đã tăng 17,2% so với cùng kỳ 2013. Với mức vượt thu này sẽ đảm bảo chi cho các khoản theo  kế hoạch, chi cho đầu tư phát triển…

Tuy thu ngân sách đang vượt kế hoạch, nhưng bội chi ngân sách còn cao – đạt 5,3% GDP. Nhấn mạnh các khoản nợ (nợ công, nợ Chính phủ, nợ nước ngoài) của quốc gia vẫn trong giới hạn cho phép, song người đứng đầu Chính phủ  thừa nhận “nợ công tăng nhanh".

Dù không tiết lộ con số nợ công hiện tại đã chiếm bao nhiêu % GDP nhưng theo Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng, trong điều kiện kinh tế phát triển không thuận lợi, thu ngân sách Nhà nước có nhiều khó khăn nhưng vẫn phải giảm thu để hỗ trợ doanh nghiệp và phải tập trung nguồn vốn ngân sách và huy động trái phiếu Chính phủ cho đầu tư phát triển, xây dựng kết cấu hạ tầng. Đồng thời, Chính phủ còn phải dành phần lớn để thực hiện các chính sách xã hội và tiền lương.

Phiên họp tại Nhà Quốc hội mới đưa vào sử dụng. (Ảnh: TTXVN)

Mặt khác, cơ cấu vay ưu đãi nước ngoài có xu hướng giảm qua các năm do Việt Nam đã bước vào nhóm nước có thu nhập trung bình nên tỷ trọng vay trong nước tăng lên và việc huy động trái phiếu Chính phủ chủ yếu là dưới 5 năm dẫn đến nghĩa vụ trả nợ trực tiếp của Chính phủ trong ngắn hạn tăng lên. Trong bối cảnh đó, chúng ta vẫn bảo đảm trả nợ đầy đủ, không để phát sinh nợ quá hạn. Dự kiến năm 2014 tỷ lệ trả nợ trực tiếp của Chính phủ so với tổng thu ngân sách khoảng 14,2% (theo quy định của Chiến lược nợ công là không quá 25%), nhưng nếu tính cả vay để đảo nợ và trả nợ vay về cho vay lại thì khoảng 26,2%.

Nghĩa vụ trả nợ nước ngoài của quốc gia so với giá trị xuất khẩu hàng hóa, dịch vụ năm 2014 dự kiến khoảng 25,9% (theo quy định của Chiến lược nợ công và nợ nước ngoài của quốc gia là dưới 25%). Nguyên nhân là do nền kinh tế có bước phục hồi, nhu cầu vốn ngoại tệ để thanh toán hàng hóa, dịch vụ tăng cao, các tổ chức tín dụng đã tận dụng cơ hội vay vốn nước ngoài ngắn hạn lãi suất thấp (chiếm khoảng 11,32%). Chính phủ sẽ chỉ đạo Ngân hàng Nhà nước Việt Nam tăng cường quản lý việc vay ngắn hạn của các tổ chức tín dụng để năm 2015 bảo đảm trong giới hạn theo quy định.

Về đầu tư phát triển, tổng vốn đầu tư toàn xã hội thực hiện 9 tháng đầu năm ước đạt khoảng 833,9 nghìn tỷ đồng, tăng 10,3% so với cùng kỳ; trong đó: Quý I tăng 7,2%; Quý II tăng 9,3% và Quý III tăng 13,4%.

Vốn đầu tư của khu vực ngoài nhà nước đã tăng đáng kể cả về quy mô lẫn tốc độ tăng trưởng, cụ thể: Quý I/2014 chiếm 36,1% tổng vốn đầu tư toàn xã hội, tăng 6,9% so với cùng kỳ năm trước; 6 tháng chiếm 35,4%, tăng 7,9% và 9 tháng (đạt 315,9 nghìn tỷ đồng) chiếm gần 37,9%, tăng 12,8%.

Tác động của việc Trung Quốc hạ đặt giàn khoan 981 có ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của một số doanh nghiệp trong đó có cả doanh nghiệp FDI. Tuy nhiên, ảnh hưởng của sự cố này không nhiều do Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã kịp thời thực hiện các biện pháp để ngăn chặn các đối tượng quá khích phá hoại tài sản các doanh nghiệp, thực hiện nhiều biện pháp hỗ trợ các doanh nghiệp bị thiệt hại sớm quay lại sản xuất kinh doanh, bao gồm cả hỗ trợ về thuế, bảo hiểm, lao động, tiền lương, vay vốn ngân hàng... 

Vốn đầu tư khu vực ngoài nhà nước tăng 12,8%, ước cả năm tăng 5,45%; vốn FDI tới hết 9 tháng thực hiện đạt 8,9 tỷ USD tăng 3,2% và dự kiến cả năm đạt 12,5 tỷ USD, tăng 8,7%. Vốn ODA giải ngân đạt 4,1 tỷ USD, cả năm ước đạt 5,5 tỷ USD.

Chỉ ra những hạn chế trong nền kinh tế 9 tháng qua, Thủ tướng Nguyễn Tán Dũng nhấn mạnh, tổng cầu tăng trưởng chậm, tăng trưởng tín dụng chậm trong 9 tháng đầu năm; nợ xấu tăng nhanh nhưng xử lý nợ xấu còn chậm; việc huy động các nguồn lực cho đầu tư phát triển chưa đúng yêu cầu… Môi trường đầu tư kinh doanh và năng lực cạnh tranh cải thiện còn chậm; thủ tục hành chính còn nhiều vướng mắc, doanh nghiệp khó tiếp cận vốn, tín dụng…..

Về tái cơ cấu nền kinh tế, trọng tâm là 3 lĩnh vực: đầu tư công, ngân hàng và doanh nghiệp Nhà nước, mặc dù có những chuyển biến tích cực song vẫn bị đánh giá là chậm. Hiệu quả kinh doanh của nhiều DNNN còn thấp, hiện mới CPH được 71 DN, công bố giá trị 123 DN, cả năm 2014 dự kiến sẽ CPH được 123 DN. Vẫn còn 1 số TCTD yếu kém.

Với những khó khăn tác động không ngừng, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhận định, “nhiệm vụ đặt ra đối với phát triển kinh tế xã hội năm 2015 là rất nặng nề”.