Luật sư chỉ ra nguyên nhân Hoàng Công Lương mắc lỗi và trách nhiệm của Bộ Y tế

Hoàng Công Lương mắc lỗi do... quá tự tin

Bào chữa cho bị cáo Hoàng Công Lương tại phiên tòa phúc thẩm vụ chạy thận làm nhiều người tử vong ở Hòa Bình, luật sư Hoàng Văn Hướng nêu quan điểm bào chữa ngay từ đầu. Ông khẳng định không có ý kiến nào khác về tội danh “Vô ý làm chết người”; không bào chữa theo hướng hủy bản án sơ thẩm để điều tra lại mà bào chữa theo hướng giảm nhẹ trách nhiệm hình sự; đề nghị cho Hoàng Công Lương được hưởng án treo hoặc được miễn hình phạt, bằng cách: Giảm mức độ lỗi vì hành vi ra y lệnh của Hoàng Công Lương không mang tính cẩu thả mà ra y lệnh trong tâm thế quá tự tin.

Luật sư Hướng cho rằng Hoàng Công Lương hoàn toàn làm đúng “quy trình hành chính” về bàn giao trang thiết bị chạy thận sau sửa chữa tồn tại trong suốt 7 năm qua của Bệnh viện đa khoa (BVĐK) tỉnh Hòa Bình.

Hoàng Công Lương đứng bên bục khai báo nghe luật sư Hoàng Văn Hướng bào chữa.

Hoàng Công Lương tiếp nhận báo cáo của điều dưỡng bằng miệng, chấp nhận việc bàn giao sau sửa chữa bằng miệng mà chưa cần có biên bản bàn giao, đây hoàn toàn là nhận thức mang tính tin tưởng vào các đồng nghiệp, vào công việc của từng phòng, ban; tin tưởng vào quy trình hành chính bất thành văn lặp đi lặp lại và tồn tại bao nhiêu năm nay tại BVĐK tỉnh Hòa Bình.

“Do đó, hành vi ra y lệnh ngay sau khi nghe báo cáo bằng miệng của điều dưỡng về hệ thống RO là hành vi được thực hiện trong trạng thái tâm lý quá tự tin chứ không phải hành vi cẩu thả. Và chắc chắn, sự tự tin và niềm tin này của Hoàng Công Lương đã nảy sinh từ lâu và tồn tại trong một thời gian rất dài”, luật sư Hoàng Văn Hướng nói.

Luật sư Hướng nói tiếp, việc Hoàng Công Lương phải chịu trách nhiệm hình sự về tội “Vô ý làm chết người” là do không thực hiện hết các biện pháp, cách thức mà pháp luật và các cơ quan tiến hành tố tụng đòi hỏi để biết nước RO (sau sửa chữa) đã đủ an toàn hay chưa trước khi ra y lệnh. Nói cách khác, những người tiến hành tố tụng – là những người có quyền áp dụng pháp luật một cách chính thức, họ đòi hỏi Hoàng Công Lương phải thực hiện được nhiều biện pháp hơn là chỉ nghe điều dưỡng báo cáo miệng về việc hệ thống RO đã được bàn giao miệng sau sửa chữa và về chất lượng hệ thống RO sau sửa chữa.

Luật sư Hoàng Văn Hướng sau phiên tòa sáng nay.

Luật sư Hướng cho rằng, những nguyên nhân khách quan dẫn đến nhận thức quá tự tin của Hoàng Công Lương khi ra y lệnh thuộc về quá trình đào tạo lọc máu tại Bệnh viện (BV) Bạch Mai cho các y bác sỹ của BVĐK tỉnh Hòa Bình; về quy trình bất thành văn của BVĐK tỉnh Hòa Bình; về trang thiết bị hỗ trợ các bác sỹ kiểm tra chất lượng nước RO và về tính cấp thiết của việc ra y lệnh ngày 29/5/2017.

Thứ nhất, quá trình đào tạo 03 tháng tại BV Bạch Mai theo Đề án 1816, Hoàng Công Lương không hề được đào tạo về quy trình sửa chữa, bảo dưỡng trang thiết bị y tế dùng cho lọc máu chu kỳ bằng kỹ thuật chạy thận nhân tạo.

Thứ hai, việc ra y lệnh khi mới nghe điều dưỡng báo cáo rằng hệ thống RO đã được bàn giao, có thể đưa vào sử dụng mà Lương không kiểm tra xem có biên bản bàn giao hay chưa, xuất phát từ một quy trình hành chính bất thành văn đã tồn tại rất nhiều năm tại BVĐK tỉnh Hòa Bình.

TAND tỉnh Hòa Bình, nơi diễn ra phiên tòa phúc thẩm.

Thứ ba, để xác định độ an toàn của nước, từ bác sỹ, điều dưỡng và kỹ thuật viên cũng như Trưởng khoa đều phụ thuộc vào thiết bị duy nhất trong Đơn nguyên thận nhân tạo, đó là đồng hồ đo độ âm điện.

Theo lý thuyết, đồng hồ đo độ âm điện của nước hiện thị dưới 15 microcemen là đảm bảo nước đã an toàn. Ngoài đồng hồ đo độ dẫn điện ra thì không còn thiết bị nào khác để kiểm tra máy chạy, thậm chí cảnh báo khi độ dẫn diện thay đổi trong dịch lọc mà không phát hiện độ dẫn điện trong nước RO.

Từ những nhận định trên, luật sư Hoàng Văn Hướng đưa ra kết luận: Tư duy của Hoàng Công Lương, khả năng đánh giá tính an toàn về nguồn nước RO sau sửa chữa của Hoàng Công Lương CL vào sáng ngày 29/5/2017 là kết quả của một loạt các yếu tố khách quan: từ quá trình được đào tạo tại BV Bạch Mai; từ thói quen của cả một tập thể BVĐK tỉnh Hòa Bình diễn ra trong suốt 7 năm; sự hỗ trợ của thiết bị duy nhất là đồng hồ đo độ âm điện cho đến tính cấp thiết của việc chạy thận cho bệnh nhân theo chu kỳ đều đặn.

Tất cả các yếu tố trên là nguyên nhân khách quan dẫn đến sự quá tự tin của Hoàng Công Lương khi quyết định ra y lệnh vào sáng ngày 29/5/2017, ngay sau khi nghe báo cáo miệng của điều dưỡng. Khả năng chủ quan để đánh giá đúng đắn tình huống của Hoàng Công Lương lúc này đã gần như bị triệt tiêu bởi yếu tố khách quan quá lớn đã chi phối.

Trách nhiệm của Bộ Y tế

Ông Hướng cho rằng tại Bệnh viện Bạch Mai cũng như nhiều cơ sở bệnh viện khác, hình thức bàn giao trang thiết bị y tế sau sửa chữa, bảo dưỡng hầu hết đều được bàn giao bằng miệng và đến nay, quy trình hành chính này được đánh giá là thiếu an toàn. Đây chính là lỗ hổng của Bộ Y tế.

Điểm a, b Khoản 6; Khoản 8 Điều 2 Nghị định 63/2012/NĐ-CP của Chính phủ, ngày 31/8/2012 Quy định về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, cơ cấu của Bộ Y Tế đã quy định rõ Bộ y tế phải có nhiệm vụ và trách nhiệm “xây dựng ban hành các quy định chuyên môn, các tiêu chuẩn quy kỹ thuật quốc gia khám bệnh, chữa bệnh, an toàn truyền máu, lọc máu, điều dưỡng, phục hồi chức năng…. Xây dựng và trình cấp có thẩm quyền công bố tiêu chuẩn kỹ thuật quốc gia về trang thiết bị y tế; ban hành các quy định chuyên môn, quy chuẩn kỹ thuật quốc gia về trang thiết bị y tế”.

Tuy nhiên, năm 2014, Bộ Y tế ban hành Quyết định số 3592/QĐ-BYT ngày 11/9/2014 trong đó có quy trình lọc máu chu kỳ bằng kỹ thuật thận nhân tạo nhưng không hề ban hành bất kỳ quy trình nào về việc sửa chữa, bảo dưỡng trang thiết bị dùng cho chạy thận nhân tạo.

Chỉ đến sau khi xảy ra sự cố tại BVĐK tỉnh Hòa Bình, năm 2018, Bộ Y tế đã vội vàng bổ sung quy trình sửa chữa, bảo dưỡng các trang thiết bị dùng cho chạy thận nhân tạo theo Quyết định số 2482/QĐ-BYT ngày 13/4/2018 về việc ban hành tài liệu hướng dẫn quy trình kỹ thuật thận nhân tạo.

“Có thể thấy, trước ngày 29/5/2017, lỗ hổng của Bộ Y tế về quy trình sửa chữa, bảo dưỡng thiết bị dùng cho chạy thận là nguyên nhân gây ra hành vi vi phạm của Trần Văn Sơn và Bùi Mạnh Quốc. Đến nay, lỗ hổng này đã được lấp, nhưng mới chỉ lấp để “cứu” được những người ở vào vị trí giống như Sơn và Quốc. Còn những bác sĩ trực tiếp điều trị cho bệnh nhân, phải sử dụng kết quả của khâu sửa chữa, bảo dưỡng hệ thống RO để xem xét ra y lệnh thì vẫn chưa có “lối thoát” và bảo đảm an toàn cho chính mình khi mà các y, bác sỹ sẽ lại ra y lệnh như bác sỹ Lương. Bởi “lối thoát” và sự an toàn pháp lý của họ nằm ở quy trình về thủ tục hành chính – thủ tục bàn giao trang thiết bị sau sửa chữa chứ không nằm ở kỹ thuật sửa chữa, bảo dưỡng.”

Theo luật sư, tất cả những vấn đề đã trình bày ở trên không ngoài mong muốn gì khác là để HĐXX lưu tâm xem xét, đánh giá đúng tính chất, mức độ trong hành vi của Hoàng Công Lương, trong đó quan trọng nhất là đánh giá đúng mức độ lỗi trong hành vi của Hoàng Công Lương.

Hoàng Công Lương (bên trái).

Các tình tiết giảm nhẹ mới đối với Hoàng Công Lương

Ngoài các tình tiết giảm nhẹ đã được ghi nhận trong bản án sơ thẩm, luật sư Hướng cũng đưa ra các tình tiết giảm nhẹ đề nghị đánh giá tại phiên tòa phúc thẩm như:

Hoàng Công Lương đã thay đổi kháng cáo, nhận tội và xin giảm nhẹ, xin hưởng án treo, thái độ thành khẩn ăn năn.

Bị cáo đã bồi thường cho bị hại và các gia đình bị hại nên đề nghị áp dụng Điểm b Khoản 1 Điều 46 BLHS 1999 (nay là điểm b Khoản 1 Điều 51 BLHS 2015): Người phạm tội tự nguyện sửa chữa, bồi thường thiệt hại, khắc phục hậu quả;

Hoàng Công Lương có bác ruột là liệt sỹ hy sinh trong kháng chiến chống Mỹ; Ông nội được tặng Huân chương kháng chiến hạng Nhì, huy hiệu 50 năm tuổi Đảng; Bố đẻ có huy hiệu 30 năm tuổi Đảng, là cán bộ cấp ủy của Đảng ủy xã;

Con gái bị cáo mắc bệnh hiểm nghèo (bệnh tim bẩm sinh mà chưa có điều kiện phẫu thuật), rất cần sự yêu thương chăm sóc sát sao của người cha cả về vật chất lẫn tinh thần;

Hoàng Công Lương mắc bệnh trầm cảm; Đơn của tất cả các gia đình bị hại nhiều lần xin miễn, giảm hình phạt cho bị cáo; Vi bằng hơn 15 nghìn chữ ký tươi và danh sách trên 40 nghìn chữ ký ủng hộ cho Hoàng Công Lương được mọi người tự nguyện gửi đến cho gia đình bị cáo.

Do đó, luật sư cho rằng Hoàng Công Lương có đủ điều kiện để được hưởng án treo theo Nghị quyết Số 02/2018/NQ-HĐTP của Hội đồng thẩm phán TAND Tối cao về hướng dẫn áp dụng Điều 65 BLHS về án treo.