Người vận chuyển ma túy có nên được bỏ án tử hình?

Theo bản báo cáo này, về việc bỏ hình phạt tử hình ở một số tội danh vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau. Loại ý kiến thứ nhất, tán thành bỏ hình phạt tử hình ở 07 tội danh như dự thảo Bộ luật Hình sự (BLHS) trình Quốc hội .  

Loại ý kiến thứ hai, đề nghị không bỏ hình phạt tử hình đối với các tội: phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược; chống loài người; tội phạm chiến tranh; vận chuyển trái phép chất ma túy; phá hủy công trình, phương tiện quan trọng về an ninh quốc gia; cướp tài sản; đầu hàng địch; chống mệnh lệnh; sản xuất, buôn bán hàng giả là lương thực, thực phẩm.

Loại ý kiến thứ ba, ngoài các tội như đề xuất, cần nghiên cứu bỏ hình phạt tử hình ở cả các tội khác như: tham ô; nhận hối lộ; sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh, vì thực tế việc xét xử các tội này rất ít.  

Đa số ý kiến Thường trực Ủy ban Tư pháp (TTUBTP) tán thành cơ bản với loại ý kiến thứ nhất, tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm ma túy, đề nghị chưa nên bỏ hình phạt tử hình ở Tội vận chuyển trái phép chất ma túy (Điều 251 dự thảo).

Có nên bỏ án tử hình cho tội vận chuyển ma túy?

Bên cạnh đó, có ý kiến đề nghị cân nhắc không bỏ hình phạt tử hình đối với các tội: phá hoại hòa bình, gây chiến tranh xâm lược; chống loài người; tội phạm chiến tranh vì tính chất đặc biệt nguy hiểm của loại tội phạm này và bảo đảm tương quan với các tội khác đang còn giữ lại hình phạt tử hình.

Về không áp dụng hình phạt tử hình (khoản 2 Điều 39 dự thảo) cũng vẫn còn nhiều ý kiến khác nhau: 

Loại ý kiến thứ nhất, đề nghị không loại trừ áp dụng hình phạt tử hình đối với người từ 70 tuổi trở lên. 

Loại ý kiến thứ hai, tán thành quy định không áp dụng hình phạt tử hình đối với người từ 70 tuổi trở lên.  

Loại ý kiến thứ ba, đề nghị không áp dụng hình phạt tử hình đối với người phạm tội thuộc các trường hợp: là nữ giới; người từ 75 hoặc 80 tuổi trở lên; là đối tượng chính sách; người mắc bệnh AIDS, ung thư giai đoạn cuối; người sau khi phạm tội đã mất hoàn toàn năng lực hành vi.

Đa số ý kiến TTUBTP tán thành với ý kiến thứ nhất vì cho rằng, với diễn biến tình hình phạm tội nhiều năm qua, nếu quy định loại trừ áp dụng hình phạt tử hình đối với người từ 70 tuổi trở lên sẽ khó bảo đảm yêu cầu phòng ngừa và xử lý tội phạm. 

Bên cạnh đó, một số ý kiến cho rằng, nên coi tình tiết “tuổi cao” cũng tương tự như các tình tiết được hưởng sự khoan hồng khác (phụ nữ có thai, phụ nữ đang nuôi con dưới 36 tháng). Vì vậy, đề nghị độ tuổi để miễn áp dụng hình phạt tử hình là "người từ 75 tuổi trở lên khi phạm tội hoặc khi xét xử".

Nhiều đại biểu đồng ý giảm bớt các án tử hình

Về các trường hợp không thi hành án tử hình (khoản 3 Điều 39 dự thảo), một số ý kiến tán thành quy định không thi hành án tử hình đối với người phạm tội từ 70 tuổi trở lên; có ý kiến đề nghị không loại trừ việc thi hành án tử hình đối với đối tượng này. Đa số ý kiến TTUBTP cho rằng, để phù hợp với quy định tại khoản 2 Điều 39, chưa nên loại trừ thi hành hình phạt tử hình đối với người từ 70 tuổi trở lên.

Bên cạnh đó, có ý kiến cho rằng, với việc coi yếu tố tuổi cao như các tình tiết được hưởng sự khoan hồng khác và thực tế áp dụng pháp luật thì cần cân nhắc quy định không thi hành hình phạt tử hình đối với người từ 75 tuổi trở lên.

Nhiều ý kiến đề nghị bỏ điểm c, khoản 3, Điều 39, vì quy định không thi hành án tử hình đối với người phạm tội vì mục đích kinh tế nếu sau khi bị kết án đã khắc phục hậu quả, dễ dẫn tới hiểu là dùng tiền để thoát án tử hình. 

Đa số ý kiến TTUBTP cho rằng, quy định loại tội phạm “có mục đích kinh tế” là không rõ, cần phải quy định cụ thể hơn và người phạm tội này phải hội đủ nhiều yếu tố mới có thể được xem xét không thi hành án tử hình. 

Theo đó, đề nghị chỉnh lý lại điểm này như sau: “Người bị kết án tử hình về tội sản xuất, buôn bán hàng giả là thuốc chữa bệnh, thuốc phòng bệnh; tội tham ô tài sản hoặc tội nhận hối lộ đã chủ động khắc phục cơ bản hậu quả của tội phạm do mình gây ra, hợp tác tích cực với cơ quan chức năng trong việc phát hiện, điều tra, xử lý tội phạm hoặc lập công lớn”.

Ông Ksor Phước – Chủ tịch Hội đồng Dân tộc Quốc hội cho rằng án tử hình ngày càng giảm càng tốt. Còn với riêng án tử hình đối với tội vận chuyển ma túy, ông Ksor Phước cho rằng cần xem xét lại. Có một số địa phương, đồng bào dân tộc ít người tham gia vận chuyển ma túy do được thuê. Khi người vận chuyển bị bắt, có thể đầu nậu vẫn được an toàn.  Theo ông Phước, có một số tội danh, việc để họ được sống có tính chất giáo dục tốt hơn.