Mức nghèo bị áp đặt, méo mó

Bộ trưởng Bộ LĐTB&XH Phạm Thị Hải Chuyền cho biết về chính sách xóa đói giảm nghèo tại chương trình Dân hỏi Bộ trưởng trả lời tối 20/10.

Thời gian qua nhà nước ta đã có rất nhiều chủ trương chính sách để xóa đói giảm nghèo. Sau tất cả những nỗ lực đó, bức tranh xóa đói giảm nghèo của chúng ta đến nay như thế nào, thưa Bộ trưởng?

Chủ trương xóa đói giảm nghèo đã cụ thể hóa hơn như chương trình 30a đầu tư cho 62 huyện nghèo. Bên cạnh đó cùng với vấn đề đầu tư hạ tầng cho những huyện nghèo, thì những chính sách hỗ trợ trực tiếp cho người nghèo cũng được tăng. Chính vì vậy tỷ lệ hộ nghèo vẫn cơ bản đạt được chỉ tiêu đại hội đề ra, bình quân 2%/ năm, trong đó các huyện miền núi khó khăn khoảng 4%/năm.

Bộ trưởng Phạm Thị Hải Chuyền

Mấy năm gần đây kinh tế hết sức khó khăn, NSNN cũng vậy, nhiều chính sách phải cắt giảm. Nhưng riêng nguồn lực cho giảm nghèo thì không giảm mà còn tăng.

Thời gian tới đây những vấn đề liên quan đến chính sách đối với người nghèo phải được điều chỉnh cho phù hợp: Phải xác định hỗ trợ đầu tư cơ sở vật chất để họ có điều kiện thoát nghèo. Đầu tư tăng nguồn lực từ vay tín dụng thay cho hỗ trợ trực tiếp. Do đặc thù của Việt Nam nếu hộ cận nghèo không được quan tâm thì tái nghèo rất nhanh. Chính vì vậy tới đây sẽ có chính sách mới cho các đối tượng cận nghèo, làm cơ sở để giảm nghèo bền vững.

Một người dân ở Lâm Đồng phản ánh gia đình phải nuôi một lúc 3 người con học đại học và trở thành hộ nghèo năm 2011 - 2012. Nhưng đến nay gia đình này mới nhận được một màn tuyn, một lần tiền hỗ trợ hộ nghèo 250 nghìn đồng, 4 quý tiền điện, 1 lần tiền tết 200 nghìn. Con đang là sinh viên thì không được miễn giảm học phí.

Người dân này cho rằng không ít trường hợp như gia đình nhà ông đã nhận được hỗ trợ nhưng lại là hỗ trợ thiếu, không đầy đủ, hỗ trợ cho có…khiến những người dân như vậy cảm thấy há miệng mắc quai khi có ý định đi đòi hỏi quyền lợi của mình với chính quyền địa phương. Bộ trưởng có thể nói gì về những trường hợp này.

Chính sách hỗ trợ cho hộ nghèo không phải là chính sách trợ cấp xã hội. Trong quyết định của Chính phủ quy định mức 9 hỗ trợ tiền cho học sinh nghèo có hai loại: nếu học sinh nghèo ở dân tộc được miễn học phí. Nếu chỉ là hộ nghèo thì được vay tín dụng ưu đãi để đi học.

Trường hợp như trên, nếu ở vùng đó nhưng không phải vùng dân tộc thì bác được vay để cho các cháu đi học, sau khi học song đi làm, có tiền thì các cháu tiếp tục trả.

Đã là chính sách cho hộ nghèo thì phải đến được cho hộ nghèo. Còn nếu trường hợp chưa được thực hiện đầy đủ thì phải được kiểm tra lại.

Một phụ nữ đơn thân không có nhà ở, phải ở với bố của mình là một thương binh nặng. Bản thân chị này bị hen phế quản mãn tính, hàng ngày đi bán bún lãi được khoảng vài chục nghìn mỗi ngày, nhưng lại bị ấn định mức bình quân thu nhập 750 nghìn/ người/ tháng. Như vậy nghĩa là đang từ hộ nghèo bỗng chốc đã bị biến thành hộ cận nghèo, mức hỗ trợ hoàn toàn khác rồi.

Vậy việc làm này của chính quyền địa phương đúng hay sai? Nếu có sai phạm thì chính quyền địa phương phải chịu trách nhiệm như thế nào?

Năm 2012 có thông tư hướng dẫn số 21, từ việc nhận dạng hộ nghèo mới tính đến mức bình quân của hộ nghèo, sau đó đưa ra tổ, thôn ấy bình xét xem chuẩn nghèo 400 nghìn ở nông thôn, 500 nghìn ở thành thị thì hộ gia đình ấy đã vượt trần đó chưa.

Nếu tính không chính xác thì bản thân tổ chức ở địa phương đó phải chịu trách nhiệm. Tự nhiên ấn mức 750 nghìn là không đúng theo hướng dẫn về rà soát và đánh giá hộ nghèo, cần được kiểm tra. Chính quyền cũng cần phải nên xem xét, nếu chị ấy chưa có nhà ở thì rất cần có hỗ trợ thông qua chính sách nhà ở của Chính phủ.

Năm 2015 chủ trương của chúng ta cơ bản hoàn thành hỗ trợ nhà ở cho khoảng 500 nghìn hộ nghèo. Liệu chúng ta có đạt mục tiêu này không, thưa Bộ trưởng?

Thực hiện quyết định 167 của Chính phủ về hỗ trợ cho hộ nghèo, Bộ Xây dựng đã tổng kết và đến năm 2012 có 531 nghìn hộ nghèo được hỗ trợ có nhà ở với phương thức rất hay. Chính phủ hỗ trợ không quá 1/3, còn lại gia đình, dòng họ sẽ cùng góp sức để làm nhà cho hộ nghèo đó. Chính vì vậy mục tiêu đó đã đạt được trước theo thời gian. Đến nay Bộ Xây dựng đã đề nghị Chính phủ tiếp tục mở rộng hỗ trợ giai đoạn 2.

Xin cảm ơn Bộ trưởng!