Loại 400 dự án thủy điện: Bao nhiêu diện tích rừng đã mất?

ĐBQH Trương Văn Vở - Phó trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Đồng Nai nhấn mạnh khi trao đổi với báo chí bên lề kỳ họp Quốc hội sáng 30/10.

Theo báo cáo trình Quốc hội, tới đây sẽ có hơn 400 dự án thủy điện bị loại bỏ. Là người thường xuyên quan tâm theo dõi sát sao đến vấn đề này, ông có nhận định đánh giá gì?

Vấn đề thủy điện đã đeo đuổi trong 3 năm nay, từ đầu nhiệm kỳ đến giờ. Quốc hội đã kịp thời ban hành nghị quyết, nhưng sau đó Chính phủ lại điều chỉnh quy hoạch phát triển điện lực quốc gia, trong đó có các dự án thủy điện bậc thang, và có 2 dự án thủy điện Đồng Nai 6, 6A – chiếm diện tích rừng rất lớn nhưng chưa thực hiện quy trình thủ tục xin chủ trương đầu tư mà đã có lập dự án đầu tư.

ĐBQH Trương Văn Vở trao đổi với báo chí sáng 30/10. Ảnh ND

Từ đó tôi cho rằng, hiện đang có 3 vi phạm: Thứ nhất vi phạm về quy trình lập quy hoạch; thứ hai vi phạm về luật, cụ thể là Nghị quyết 49 của Quốc hội; và cuối cùng là vi phạm về luật bảo vệ môi trường- chỉ tính đến lợi ích kinh tế mà không tính đến lợi ích môi trường, xã hội.

Tại kỳ họp này Chính phủ báo cáo Quốc hội để ban hành Nghị quyết. Trên cơ sở đó tôi đề nghị phải làm rõ trách nhiệm trong quy trình quy hoạch. Trách nhiệm có cả ở chính quyền địa phương, và cả bộ ngành liên quan. Bên cạnh đó cũng cần làm rõ trách nhiệm của bộ phận tham mưu cho Chính phủ ở hai dự án thủy điện Đồng Nai 6, 6A, kể cả 6 dự án thủy điện bậc thang.

Trong nghị quyết Quốc hội lần này tôi cũng đề nghị quan tâm đến diện tích đất rừng bị mất do thủy điện là bao nhiêu, trách nhiệm thuộc về ai, để tránh vi phạm công tác quản lý bảo vệ rừng theo quy định của luật.

Theo quy định khi lấy 1 mét rừng làm thủy điện thì phải trồng bù lại 1 mét rừng. Ông thấy việc này được thực hiện thế nào trong thời gian qua?

Quan điểm của tôi, rừng tự nhiên phải bảo vệ nghiêm ngặt theo quy hoạch quản lý, phát triển và bảo vệ. Rừng đặc dụng, rừng phòng hộ và rừng quốc gia nhất thiết phải bảo vệ nghiêm ngặt.

Đụng tới diện tích đất rừng đó thì phải xem xét thận trọng trong quá trình lập quy hoạch. Chính phủ đề nghị loại ra trên 400 dự án thủy điện, vậy diện tích rừng nhường cho các dự án bị loại khỏi quy hoạch là bao nhiêu? Có mất rừng hay không? Giải pháp thay thế rừng mất đi như thế nào?... Tôi đề nghị Chính phủ cần phải làm rõ, đồng thời Quốc hội cũng nên đưa rõ trong nghị quyết để quy định trách nhiệm.

Việc xả lũ sau thủy điện quy trình hiện nay đã đủ mạnh để bảo vệ người dân chưa?

Tôi cũng quan tâm đến vấn đề này. Đáng mừng là Chính phủ đã sớm có quyết định 1879, giao trách nhiệm cho Bộ TN&MT xây dựng quy trình, vận hành đơn hồ và liên hồ thủy lợi và thủy điện.

Nhưng đến giờ việc triển khai của các bộ ngành có liên quan còn chậm, chỉ có ban hành quy trình vận hành hồ chứa được 5/11 lưu vực sông. Mà theo báo cáo của Chính phủ từ nay đến cuối năm sẽ phải thêm 4 lưu vực sông nữa.

Tuy nhiên tôi không hiểu, lưu vực sông Đồng Nai là lưu vực sông bậc thang, nhưng lại không quan tâm, chưa xác định làm sớm. Tôi đề nghị cần phải làm sớm việc này, đồng thời phải gắn liền với trách nhiệm cụ thể luôn.

Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải cho biết, ngoài loại bỏ hơn 400 thủy điện ra, tới đây sẽ rà soát và tiếp tục loại bỏ các dự án thủy điện. Theo ông có bao nhiêu dự án cần bị loại bỏ, và việc làm này cấp thiết ra sao?

Như tôi đã nói, việc rà soát cần phải thực hiện đúng quy trình, quan trọng là gắn với công tác quy hoạch, quản lý bảo vệ phát triển đất rừng.

Báo cáo thẩm tra của UBTVQH vừa rồi có đề cập đến tình trạng nhiều hồ đập không an toàn, tình trạng vỡ hồ, đập xảy ra nhiều. Theo ông việc quản lý hồ đập có phải là điều đáng được quan tâm không?

Đây là khâu đầu tiên cần phải rà soát lại về quy định vận hành hồ đập, hồ chứa. Đồng thời phải gắn với từng chủ thể cho rõ trong quá trình thực hiện quy trình vận hành, đồng thời có chế định xử lý cho nghiêm minh, rõ ràng, cụ thể.

Tôi đồng tình với báo cáo thẩm tra của UBKHCN&MT của Quốc hội, với nhận định phát triển thủy điện chỉ tính đến lợi ích đơn thuần về kinh tế, điều này cần phải xem xét, tính toán lại sau đợt quy hoạch này.

Cần phải rà soát, thực hiện theo đúng các tiêu chí mà chính phủ chỉ đạo, là đảm bảo an toàn hồ đập, bảo đảm yếu tố môi trường, và đảm bảo yếu tố xã hội.

Xin cảm ơn ông!