Khởi điểm chịu thuế TNCN 9 triệu đồng, ngân sách "hụt" 12.000 tỷ mỗi năm

Để luật thuế thu nhập cá nhân (TNCN) phù hợp hơn với tình hình thực tế hiện nay, Chính phủ kiến nghị sửa đổi thuế thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản, bao gồm: Thu nhập từ chuyển nhượng quyền sử dụng đất và tài sản gắn liền với đất; Thu nhập từ chuyển nhượng quyền sở hữu hoặc sử dụng nhà ở; Thu nhập từ chuyển nhượng quyền thuê đất, quyền thuê mặt nước; Các khoản thu nhập khác nhận được từ chuyển nhượng bất động sản dưới mọi hình thức.

Bên cạnh đó Chính phủ cũng kiến nghị thuế suất đối với thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán là 20% trên thu nhập tính thuế cả năm chỉ áp dụng đối với trường hợp đối tượng nộp thuế đã thực hiện đúng quy định của pháp luật về kế toán, hóa đơn, chứng từ, xác định được thu nhập tính thuế quy định tại Điều 16 Nghị định này. Các trường hợp khác áp dụng thuế suất 0,1% trên giá chuyển nhượng chứng khoán từng lần.

Ngoài ra Chính phủ cũng kiến nghị sửa đổi bổ sung các loại thu nhập phải khấu trừ thuế bao gồm: Thu nhập của cá nhân không cư trú, gồm cả trường hợp không hiện diện tại Việt Nam; Thu nhập từ tiền lương, tiền công; Thu nhập từ kinh doanh của cá nhân hoạt động môi giới, đại lý bảo hiểm, đại lý sổ xố, bán hàng đa cấp; Thu nhập từ đầu tư, chuyển nhượng vốn, chứng khoán; Thu nhập từ trúng thưởng; Thu nhập từ bản quyền; Thu nhập từ nhượng quyền thương mại.

Mức giảm trừ gia cảnh đối với người nộp thuế là 108 triệu đồng/năm. Mức giảm trừ cho mỗi người phụ thuộc mà người nộp thuế có nghĩa vụ nuôi dưỡng là 3,6 triệu đồng/tháng (kể từ tháng phát sinh nghĩa vụ nuôi dưỡng). Trường hợp chỉ số giá tiêu dùng (CPI) biến động trên 20% so với thời điểm Luật có hiệu lực hoặc thời điểm điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh gần nhất thì Chính phủ trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội điều chỉnh mức giảm trừ gia cảnh bằng tiền quy định tại khoản này cho phù hợp với sự biến động của giá cả.

Tuy nhiên cũng theo Tờ trình số 244/TTr-CP ngày 22/9/2012 của Chính phủ, cả nước hiện chỉ có khoảng 3,87 triệu người phải nộp thuế TNCN (chiếm 4,4% dân số cả nước). Nếu sửa đổi Luật theo hướng nâng mức giảm trừ gia cảnh như trong Dự thảo luật thì dẫn đến thu hẹp đối tượng phải nộp thuế, chỉ còn khoảng 1 triệu người, giảm quá lớn so với hiện nay và chiếm tỷ lệ thấp so với tổng số người có thu nhập. Tương tự như vậy, số lượng hộ kinh doanh cá thể thuộc diện nộp thuế TNCN cũng giảm khá lớn.

Báo cáo thẩm tra về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật thuế thu nhập cá nhân của Ủy ban Tài chính Ngân sách Quốc hội, nhiều ý kiến cho rằng, không nên thu thuế đối với thu nhập từ đầu tư chứng khoán nhằm khuyến khích hoạt động này, đặc biệt trong bối cảnh thị trường chứng khoán đang gặp khó khăn nhằm phát triển thị trường này thành một kênh huy động vốn phục vụ sản xuất kinh doanh.

Tuy nhiên, đa số ý kiến trong Ủy ban TCNS cho rằng, cần thiết phải thu thuế đối với thu nhập từ đầu tư chứng khoán vì về nguyên tắc, có thu nhập từ đầu tư thì phải thực hiện nghĩa vụ thuế bình đẳng như mọi khoản thu nhập khác song việc nộp thuế TNCN từ đầu tư chứng khoán phải đúng bản chất là có thu nhập mới tính thuế.

Về biểu khung thuế suất một số ý kiến nêu, Biểu thuế suất hiện hành quy định 7 bậc thuế là khá nhiều, chưa điều tiết hợp lý thu nhập với người có thu nhập cao. Vì vậy, đề nghị sửa đổi Biểu thuế suất theo hướng giãn khoảng cách các bậc thuế hiện hành xuống còn 5 bậc với các mức thuế suất 5%; 10%; 15%; 25% và 35%. Ngược lại, đa số ý kiến trong Ủy ban Tài chính Ngân sách cho rằng, nên giữ biểu thuế như Luật hiện hành vì với tính chất của Luật thuế TNCN thì biểu thuế suất như hiện hành là hợp lý.

Về thời điểm thực hiện, Ủy ban Tài chính Ngân sách đưa ra ba phương án: bắt đầu áp dụng từ 01/07/2013 nhằm bảo đảm thời gian cần thiết để Chính phủ triển khai xây dựng, ban hành văn bản hướng dẫn thi hành Luật. Một số ý kiến đề nghị thời điểm có hiệu lực thi hành từ ngày 1/1/2014 để bảo đảm áp dụng theo niên độ ngân sách, dễ tính, dễ thực hiện và sẽ tăng thu cho NSNN so với phương án Luật có hiệu lực thi hành từ 1/7/2013 trên 6.000 tỷ đồng.

Bên cạnh đó ý kiến thứ ba lại đề nghị thời điểm có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2013 nhằm bảo đảm các quy định của Luật sớm đi vào cuộc sống. Tuy nhiên, theo phương án này thì số thu NSNN năm 2013 sẽ giảm thêm khoảng 6.000 tỷ so với phương án áp dụng Luật từ 1/7/2013.