"Khoanh vùng" cấm rượu bia như cấm đốt pháo, làm được không?

Đó là những ý kiến của các đại biểu tham gia thảo luận tại hội trường vào sáng 16/11 về dự thảo Luật phòng chống tác hại của rượu bia. Đã có rất nhiều ý kiến khác nhau xung quanh dự thảo luật này.

Có thể ban hành ngay lập tức quy định hạn chế rượu bia giống như cấm đốt pháo

ĐB Nguyễn Lân Hiếu (An Giang) e ngại với tình trạng sử dụng rượu, bia của Việt Nam hiện nay, mong ước của chúng ta sẽ khó mà thực hiện được. Đây là luật rất khó, nhìn ra các nước khác nhau có luật cũng rất khác nhau. Thậm chí trong một nước, luật này còn có sự khác nhau giữa các vùng.

Tại Mỹ, cấm sử dụng rượu, bia ở khắp nơi trừ 3 bang Louisiana, Missouri, Nevada.

Singapore có vùng hạn chế rượu, bia như ở vùng Tiểu Ấn Độ, Geylang.

Canada cấm rượu, bia đối với người dưới 21 tuổi ở cả nước. Riêng Quebec lại cấm rượu bia đối với người dưới 20 tuổi.

“Chính vì vậy, chúng ta cần hết sức thận trọng để khi ban hành luật không hiệu quả và lại phải sửa đổi, bổ sung.

Theo tôi, vì tính cấp bách của tình hình lạm dụng rượu, bia ngày càng gia tăng tại Việt Nam, tôi đề nghị Chính phủ sớm ban hành các quy định về hành vi bị cấm, một nghị định về các quy định rõ ràng, đơn giản, học tập các nước trong khu vực”, ĐB Nguyễn Lân Hiếu bày tỏ.

ĐB Nguyễn Lân Hiếu (An Giang)

Theo đó, vị đại biểu dân cử tỉnh An Giang  nêu ra ví dụ như đất nước Thái Lan có 3 quy định mà bất cứ ai cũng phải tuân theo ngay cả các khách du lịch như không được bán rượu ở nơi công cộng từ 12 giờ đêm đến 11 giờ trưa, từ 2 giờ chiều đến 5 giờ chiều.

“Nghĩa là không được bán trong các shop nhưng các nhà hàng vẫn hoạt động bình thường; không bán rượu trong các ngày lễ, phật giáo hoặc ngày bầu cử; không được uống rượu ở một số vị trí như đền, chùa, chỗ thờ cúng, nhà thuốc, bệnh viện, công sở nhà nước, trường học, trạm xăng và các công viên công cộng”, ĐB Lân Hiếu nói.

Hoặc cũng có thể quy định về nồng độ rượu có thể được bán trong siêu thị. Ví dụ như ở Phần Lan, cấm bán rượu trên 5,5% độ. Còn Thụy Điển cấm trên 4,7% độ cồn.

ĐB Lân Hiếu cho rằng “để được một bộ luật thông qua còn cần rất nhiều thời gian và công sức nhưng chúng ta đang thực sự đối mặt với hậu quả ngày càng tăng của việc lạm dụng rượu, bia”.

“Chính vì vậy, theo tôi, Chính phủ hoàn toàn có thể ban hành một quy định để ngay lập tức hạn chế tác hại của rượu bia cũng như trước đây Chính phủ đã thành công khi ban hành nghị định về cấm pháo nổ, bắt buộc đội mũ bảo hiểm. Hơn nữa, khi Chính phủ ban hành quy định, chúng ta có điều kiện theo dõi tác động, ảnh hưởng, tổng kết, rút kinh nghiệm để có thể có một luật hoàn chỉnh sau đó”, ĐB Lân Hiếu kiến nghị.

Tử vong do ung thư gan liên quan đến bia rượu cao hơn 2 lần so với TNGT

Đồng tình với việc cần thiết phải ban hành Luật phòng chống tác hại rượu bia, ĐB Phạm Như Hiệp (Thừa Thiên Huế) cho biết, việc sử dụng rượu, bia trong đời sống người dân Việt Nam hiện nay là khá bừa bãi và quá mức. Do người dân còn chưa có ý thức cao đối với vấn đề bảo vệ sức khỏe.

Theo Ủy ban An toàn giao thông quốc gia, tai nạn giao thông do rượu bia làm mất 250 tỷ đồng/ngày

Đặc biệt, theo GLOBOCAN (một dự án của Tổ chức nghiên cứu Bệnh ung thư Toàn cầu) năm 2018, tỷ lệ tử vong, số người tử vong do ung thư gan có liên quan đến sơ gan do rượu tại Việt Nam là 25.000 người, như vậy là gấp hơn hai lần so với tai nạn giao thông mà chúng ta gặp phải.

Có một ví dụ khác, ví dụ ở Nga tuổi thọ trung bình của Nga chỉ khoảng trên 70 tuổi, mặc dù đó là một nước phát triển. Có liên quan nhiều đến tệ nạn nghiện rượu của người dân. Trong khi Việt Nam là 74,75 là tuổi thọ trung bình. Chính phủ Nga phải đề ra chiến lược dài hơi để chống tệ nghiện rượu. Hoặc Chính phủ Hàn Quốc xem uống rượu, bia khi tham gia giao thông là tội ác. Hoặc ở châu Âu chúng ta đã thấy hội chứng hoặc thuật ngữ "những đứa con của ngày thứ 7". Tức là sau ngày thứ 7, rượu, bia hoặc đi bar thì đứa con đó ra đời sẽ có rất nhiều các dị tật cũng như các thiểu năng về trí tuệ.

ĐB Dương Trung Quốc

Dù trước đó, ĐB Dương Trung Quốc đã có nhiều phát biểu liên quan đến dự án Luật này và vấp phải nhiều tranh cãi, phản đối của các nhà chuyên môn y tế, tuy nhiên tại buổi thảo luận ở hội trường ngày 17/11, ĐB tỉnh Đồng Nai vẫn tiếp tục giành quyền phát biểu. Rất ngắn gọn ông chỉ đưa ra 3 câu hỏi cho ban soạn thảo:

Thứ nhất, trên thế giới có bao nhiêu nước đặt tên luật như chúng ta?; Thứ hai, chúng ta xếp thứ 3 ở châu Á, đó là đáng lo, nhưng Nhật Bản xếp thứ 2 thì Nhật Bản có phải nước phát triển hay không cả về kinh tế và văn hóa.

Thứ ba, câu hỏi dành cho Bộ trưởng Bộ Y tế, ngay khi luật được thông qua Bộ Y tế có hạn chế việc sản xuất các loại rượu bổ không? Bởi vì rượu bổ có tác dụng nhất định, nếu không thì chúng tôi sẽ  mua rượu bổ về uống vậy.

Bộ trưởng Bộ Y tế nói gì?

Sau khi lắng nghe tất cả các ý kiến phát biểu trong phiên thảo luận, Bộ trưởng Bộ Y tế Nguyễn Thị Kim Tiến (thay mặt cơ quan được Chính phủ giao chủ trì soạn thảo dự án luật) đã có những phát biểu bày tỏ sự cảm ơn những đóng góp của các đại biểu.

Bà cho biết, “sẽ  nghiên cứu, tiếp thu trên tinh thần xây dựng luật và những nội dung khi ban hành chính sách là vấn đề nào có lợi cho dân thì làm ở mức cao nhất, không có lợi cho dân thì không làm”.

Bộ trưởng Bộ Y tế cũng nhấn mạnh, khi luật này ra đời thì tiếp cận ở góc cạnh sức khỏe nhiều hơn. Còn ở các mặt khác thì được chi phối ở các luật khác và phải đồng bộ với các luật hiện hành cũng như hội nhập với quốc tế.

Trên kinh nghiệm của quốc tế, hơn 100 nước xây dựng luật, kể cả những nước có nền sản xuất và xuất khẩu rượu và bia lớn nhất thì theo nguyên tắc của y tế thế giới và quốc tế, 3 giải pháp cơ bản:

Một là, giảm tính sẵn có như các đại biểu đã phát biểu;

Hai là, phải tăng thuế tiêu thụ đặc biệt, vừa là giảm bớt người uống, vừa tăng nguồn thu của ngân sách.

Ba là, kiểm soát vấn đề quảng cáo.

“Về tính khẩn cấp hiện nay, tác hại của nó trên mặt sức khỏe, mặt kinh tế - xã hội, an ninh và cái lợi thì chúng ta phải đặt lên bàn cân giữa cái lợi về kinh tế và cái lợi về an sinh xã hội, sức khỏe con người. Nếu chúng ta không làm nữa thì không thể vì sức khỏe nhân dân”, Bà Tiến bày tỏ.

Trả lời ngắn gọn các câu hỏi của ĐB Dương Trung Quốc, Bộ trưởng Bộ Y tế cho biết, ở Nhật Bản, họ uống rượu, bia nhưng luật của họ rất nghiêm, họ có luật dinh dưỡng xây dựng từ năm 1926 và an toàn thực phẩm rất nghiêm ngặt, văn hóa rượu của họ rất văn minh.

Đối với câu hỏi nếu khi luật ban hành mọi người đi mua rượu thuốc bổ, bộ trưởng Nguyễn Thị Kim Tiến cho biết “khi xây dựng luật này, những loại rượu thuốc có bổ đề nghị cấm, nhưng sau đó hội thảo nhiều, lắng nghe nhiều BST đã hạn chế nội dung đó. Nhưng không có nghĩa là khi luật này ban hành tất cả đều cấm rượu, bia. Trong luật này không có một từ nào là cấm uống rượu, uống bia”, bà Tiến nhấn mạnh.