“Hai nông dân bị kết án nhận hối lộ”: Có dấu hiệu “xâm phạm hoạt động tư pháp”?

Cựu thẩm phán, Luật sư Phạm Công Út nhận định: “Nếu hai tình tiết mà báo nêu là có thật thì đây là hành vi có thể xem xét về tội cưỡng ép người khác khai báo gian dối. Đồng thời, có dấu hiệu tội truy cứu trách nhiệm hình sự người không có tội, khi chuyển mẫu đơn tố cáo cùng một nội dung cho những người dân. Hay nói cách khác, vụ án này cần các cơ quan xem xét về dấu hiệu xâm phạm hoạt động tư pháp”.

Hai nông dân từng bị kết tội... nhận hối lộ. (Ảnh báo Pháp luật TpHCM)

Theo thông tin từ Báo Pháp luật Thành phố Hồ Chí Minh, ngày 9/8, Cơ quan CSĐT Công an huyện Hàm Thuận Nam, Bình Thuận đã ra quyết định đình chỉ vụ án, đình chỉ điều tra bị can đối với hai ông Nguyễn Thành Nam và Nguyễn Thanh Tuấn. Quyết định đình chỉ căn cứ vào khoản 1 Điều 25 BLHS (do chuyển biến tình hình).

Trước đó, ông Nam và ông Tuấn bị khởi tố, truy tố về tội nhận hối lộ và bị TAND huyện Hàm Thuận Nam xử phạt lần lượt bảy và tám năm tù.

Theo dư luận, hai ông Nam và ông Tuần đều là nông dân, nhận tiền trong khi việc bỏ công sức viết đơn và đi đường để giúp người dân vay vốn mà bị truy tố về tội hối lộ với khung hình phạt… nghiêm khắc, khiến dư luận bất ngờ.

Để người bạn đọc có thêm góc nhìn pháp luật liên quan đến vụ án này, PV Infonet đã có cuộc trao đổi với Cựu thẩm phán, Luật sư Phạm Công, người đã góp công minh oan cho ông Huỳnh Văn Nén.

Luật sư Phạm Công Út và ông Huỳnh Văn Nén

Thưa luật sư, đứng trên quan điểm luật sư đã tham gia giải oan cho ông Huỳnh Văn Nén thành công, ông nhận định vụ án này thế nào?

Đọc báo về những vụ án có những tình tiết khuất tất trong hoạt động tố tụng, có một số cái kết thường không bất ngờ.  Đó là, khi cơ quan tiến hành tố tụng thấy mình đã làm oan người dân thì thường đình chỉ theo khoản 1 điều 25 BLHS để “né” tránh việc thừa nhận rằng mình đã làm oan người dân.

Trong vụ án này, rõ ràng là các cơ quan tiến hành tố tụng đã làm oan hai nông dân, trách nhiệm cuối cùng vẫn là Hội đồng xét xử cấp Sơ thẩm vì đã tuyên án oan hai nông dân này.

Theo quan điểm riêng của ông, vụ án này có dấu hiệu oan sai không?

Dấu hiệu án oan nằm ở chủ thể và định lượng. Vì người viết đơn và đi nộp đơn với đoạn đường 30km thì họ có quyền nhận thù lao theo thỏa thuận, tự nguyện không ép buộc, trong khi người ấy không hề có chức vụ quyền hạn gì trong việc cho vay của ngân hàng Chính sách xã hội cả. Với ông tổ trưởng thì không nhận hối lộ của bất kỳ người dân nào trong tổ qua việc vay vốn thì không thể cấu thành tội nhận hối lộ được. Tuy nhiên, theo quan điểm của tôi, cơ quan tiến hành tố tụng đã “áp đặt” khái niệm đồng phạm giữa ông tổ trưởng và người viết đơn để cố tình buộc tội cho bằng được hai người này, vì cho rằng số tiền nhận hối lộ là trên hai triệu đồng, là đủ định lượng để khởi tố họ về tội nhận hối lộ.

Dấu hiệu oan sai đó thể hiện rõ nhất ở những điểm nào, thưa ông?

Theo tôi, vì áp đặt khái niệm đồng phạm giữa hai người ấy trong khi không có chứng cứ chứng minh họ có sự bàn bạc phân công và ăn chia nên đã gán ghép việc người viết đơn "đã chia" cho tổ trưởng 1.000.000 đồng nên từ đó đã làm oan họ.

Trong bài báo thể hiện 2 chi tiết khá "bất ngờ". Sau khi hủy án điều tra lại thì người dân "tố" bị công an chuyển mẫu đơn tố cáo và người bị bắt cho rằng phải viết đơn xin miễn truy cứu trách nhiệm hình sự mới được tha. Nếu 2 chi tiết này là thật, ông đánh giá thế nào?

Nếu hai tình tiết mà báo nêu là có thật thì đây là hành vi có thể xem xét về tội cưỡng ép người khác khai báo gian dối. Đồng thời, có dấu hiệu tội truy cứu trách nhiệm hình sự người không có tội, khi chuyển mẫu đơn tố cáo cùng một nội dung cho những người dân. Hay nói cách khác, vụ án này cần các cơ quan xem xét về dấu hiệu xâm phạm hoạt động tư pháp.

Riêng tình tiết yêu cầu người bị bắt phải viết đơn xin miễn truy cứu trách nhiệm hình sự mới được tha thì dù có thật hay không cũng bị xem là vô giá trị. Vì việc đình chỉ một vụ án hình sự không hề có quy định nào về việc có đơn xin miễn truy cứu trách nhiệm hình sự của bị can cả.

Theo ông, sau khi người bị khởi tố đã ký đơn và cam kết không khiếu nại thì có quyền được khiếu nại không? Ông có nghĩ rằng đây sẽ là trở ngại để đưa vụ án có dấu hiệu oan sai ra ánh sáng không?

Cho dù người bị khởi tố đã ký đơn và cam kết như vậy nhưng lý do đình chỉ vụ án nếu nhằm “né tránh” việc nhận lỗi và trách nhiệm bồi thường oan sai thì nạn nhân vẫn có quyền khiếu nại về quyết định đình chỉ này. Đồng thời, người bị tạm giam còn có quyền tố cáo đến cơ quan điều tra VKSND tối cao điều tra về dấu hiệu xâm phạm hoạt động tư pháp của những người tiến hành tố tụng trong trường hợp này.

Xin cảm ơn luật sư!