Hà Nội ô nhiễm không khí gấp đôi TP Hồ Chí Minh

Đường ngập bụi khiến người tham gia giao thông vô cùng khó khăn. Ảnh minh họa

Đây là thông tin được Tổ chức phi chính phủ GreenID công bố tại hội thảo “Ô nhiễm không khí- mối đe dọa với sức khỏe cộng đồng” diễn ra vào sáng nay 17/1. Báo cáo được thực hiện tại 2 thành phố lớn là Hà Nội và TP HCM, chiếm 18% dân số của cả nước. Báo cáo phân tích những dữ liệu sẵn có để đưa ra bức tranh về chất lượng không khí tại Việt Nam trong năm 2016, tập trung phân tích dữ liệu AQI và PM 2.5 tại 2 thành phố trên, sử dụng số liệu từ chương trình Airnow của Cơ quan Bảo vệ Môi trường Mỹ.

Báo cáo của GreenID cũng chỉ ra rằng, chỉ số AQI phản ánh chất lượng không khí tại Hà Nội và TP HCM năm 2016 ở mức trung bình. Cụ thể, chất lượng không khí ở mức chấp nhận được, tuy nhiên một số chất gây ô nhiễm có thể gây ảnh hưởng đến sức khỏe tới nhóm nhạy cảm với ô nhiễm không khí.

Về lượng bụi PM 2.5 trung bình năm 2016 ở TP HCM là 28,23 µg/m3, cao hơn một chút so với ngưỡng quy chuẩn của quốc gia là 25. Chỉ số này tại Hà Nội là 50,5  µg/m3  cao gấp đôi so với ngưỡng quy chuẩn của quốc gia và cao gấp 5 lần so với ngưỡng trung bình năm theo hướng dẫn khuyến nghị của Tổ chức Y tế Thế giới (WHO).

Bụi PM2.5 là tác nhân ô nhiễm quan trọng nhất về mặt sức khỏe do có khả năng lắng đọng, thẩm thấu, di chuyển trong phổi. Ảnh hưởng đến sức khỏe tùy theo thành phần, tính chất (hữu cơ, thuốc trừ sâu, kim loại nặng… ) của bụi mịn (nhiễm độc, ung thư, hen…).

TS. Đỗ Mạnh Cường, Phó trưởng phòng Sức khỏe cộng đồng, Cục quản lý môi trường y tế, Bộ Y tế cho rằng: “Hiện nay đi đâu chúng ta cũng dễ gặp hình ảnh người dân đeo khẩu trang rất phổ biến, ngồi chờ xe bus, ngồi trong công viên, bệnh viện, thậm chí lớp học…  Chúng ta có khả năng lựa chọn nguồn thực phẩm sạch, nước sạch nhưng không có khả năng lựa chọn không khí sạch”.

Một ngày con người cần 10.000 lít không khi để thở. Theo TS Cường, ô nhiễm không khí là khi thành phần của không khí bị thay đổi, chất độc hại thải vào môi trường vượt quá khả năng tự làm sạch của môi trường. Không khí qua cơ thể có gây bệnh hay không phụ thuộc miễn dịch, chức năng đào thải cơ thể, chất độc hại vào cơ thể, mức độ… Nhóm dễ bị ảnh hưởng là người cao tuổi, phụ nữ có thai- có thể gây ảnh hưởng bào thai, trẻ em, người có bệnh sẵn…

Nghiên cứu của châu Âu chỉ ra rằng ô nhiễm không khí có thể gây huyết khối trong mạch máu, tắc nghẽn mạch máu, thiếu máu cục bộ từ đó có thể làm gia tăng nhập viện do đột quỵ, nhồi máu cơ tim, viêm gan…

Hiện nay Việt Nam chưa có số liệu cụ thể chứng minh các trường hợp nhập viện do các bệnh tật liên quan trực tiếp đến ô nhiễm không khí. Tuy nhiên theo WHO ước tính trong năm 2012 thế giới có khoảng 6,5 triệu ca tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí. Khu vực Tây Thái Bình Dương, Đông Nam Á có số ca tử vong liên quan đến ô nhiễm không khí cao nhất…, Việt Nam nằm trong khu vực này.

“Dự báo của Sở Tài nguyên môi trường Hà Nội cho thấy, tỷ lệ người dân mắc viêm phổi, nhập viện vì khó thở, tim mạch… có thể tăng gấp đôi vào năm 2020 nếu không có biện pháp giảm thiểu nguồn ô nhiễm”- TS Cường nêu.

Tiến sĩ Cường cũng nhấn mạnh đến nguồn ô nhiễm không khí đến từ thuốc lá - loại sản phẩm giết người, sát thủ giấu mặt gây ô nhiễm không khí trong nhà. Nó chứa đến 7.000 chất hóa học, 79 chất gây ung thư. Cứ mỗi phút tại khu vực Tây Thái Bình Dương có 2 ca tử vong ảnh hưởng khói thuốc lá. Tại Việt Nam mỗi năm có khoảng 40.000  người tử vong liên quan đến thuốc lá, con số này có thể tăng lên 70.000 người vào năm 2020.

Bà Ngụy Thị Khanh, Giám đốc Trung tâm GreenID cho rằng, thách thức lớn nhất của Việt Nam hiện nay là chưa có luật không khí sạch, quy chuẩn về nồng độ chất phế thải thấp hơn so với quốc tế, hệ thống quan trắc mỏng và chưa hoạt động hiệu quả, đầu tư tốn kém…

Vì thế, “cần ban hành luật không khí sạch; điều chỉnh, cập nhật các tiêu chuẩn về chất lượng không khí tương đương với tiêu chuẩn quốc tế; hành động khản cấp cắt giảm nguồn phát thải; thúc đẩy ứng dụng tiến bộ công nghệ năng lượng sạch…; giảm phát thải từ phương tiện giao thông; cải thiện chất lượng không khí trong nhà”- bà Ngụy Thị Khanh nói.

Bà Khanh cũng lưu ý, mỗi người có thể tự bảo vệ mình khỏi ô nhiễm không khí bằng cách hạn chế nguồn gây ô nhiễm, sử dụng các loại khẩu trang có khả năng ngăn bụi PM 2.5, hạn chế hoạt động ngoài trời vào thời điểm ô nhiễm không khí nghiêm trọng…