Chính phủ chịu rủi ro khi cho vay lại vốn ODA

Chia sẻ này được lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết tại cuộc họp về chính sách cho vay lại từ nguồn vốn ODA của Chính phủ và cho vay lại chịu rủi ro tín dụng, diễn ra sáng 22/3.

Theo ông Trương Hùng Long, Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại (Bộ Tài chính), 10 năm trở lại đây tổng số vốn ODA, vay ưu đãi được ký kết (khoảng 45 tỷ USD). Số vốn này được phân bổ 1/3 cho ngân sách trung ương để cấp phát cho các chương trình, dự án thuộc nhiệm vụ chi của Ngân sách trung ương; 1/3 dành cho các chương trình, dự án của địa phương; và 1/3 để cho vay lại các dự án trọng điểm của nhà nước.

Trong tổng số vốn dành cho chương trình, dự án của địa phương, tỷ trọng vốn cấp phát cho dự án của địa phương chiếm 92,2% và cho vay lại chỉ chiếm 7,8%.

Từ 2017, nguồn vốn vay ODA sẽ bị thu hẹp

Với các khoản cho vay lại vốn ODA, trường hợp dự án thuộc danh mục ngành, lĩnh vực hưởng mức lãi suất ưu đãi khi vay lại nguồn vốn vay ODA của Chính phủ theo Quyết định số 29/2011/QĐ-TTg ngày 1/6/2011 tối đa là 30%.  

Trường hợp dự án không thuộc danh mục này tối thiểu 30%; đối với cho vay lại vốn ưu đãi, tối thiểu 50%. Mức chênh lệch lãi suất mà các cơ quan cho vay lại hưởng tương ứng các tỷ lệ chịu rủi ro tín dụng nêu trên là tối đa 0,3%/năm, 0,5%/năm, 1%/năm.

“Phần vốn để cho vay lại các dự án đầu tư trọng điểm của nhà nước, cho đến nay hầu hết Chính phủ vẫn chịu toàn bộ các rủi ro tín dụng. Cơ quan cho vay lại chỉ có vai trò là ngân hàng phục vụ và hưởng phí dịch vụ”- Cục trưởng Cục Quản lý nợ và Tài chính đối ngoại giải thích.

Tuy nhiên, ông Trương Hùng Long cũng cho biết, đến tháng 7/2017 Việt Nam có thể không còn được vay theo điều kiện ODA, phải chuyển chủ yếu sang sử dụng nguồn vay ưu đãi và tiến tới vay theo điều kiện thị trường. Nguồn vốn ODA đã vay chuyển sang điều khoản trả nợ nhanh gấp đôi hoặc tăng lãi suất lên từ 2% - 3,5%.

Về nghĩa vụ trả nợ năm 2016, lãnh đạo Bộ Tài chính cho biết, theo kịch bản kinh tế vĩ mô, kịch bản nợ hiện nay thì tỷ lệ nợ đang chiếm 24% tổng thu ngân sách. 

Tuy nhiên, do trong trong điều hành ngân sách vẫn thực hiện như năm 2015, nghĩa là có phần vay đảo nợ nên tỷ lệ phải trả thực tế thấp hơn. Nếu không tính vay đảo nợ thì nghĩa vụ trả nợ chiếm 14,7%, tương đương con số tuyệt đối khoảng 150.000 tỷ đồng.

“Năm 2016 nghĩa vụ trả nợ vẫn cao vì ngân sách đang phải xử lý các khoản đã huy động trong giai đoạn 2011-2013 khi vay ngắn hạn chiếm 70% từ nguồn tín phiếu, trái phiếu 1-3 năm. Sau năm 2017 nghĩa vụ trả nợ sẽ giảm xuống”- ông Long nói.

Tuy nhiên ông Long cũng cho rằng, đó chỉ là con số kịch bản vì còn phụ thuộc nhiều vào điều hành cụ thể như giá dầu thực tế sẽ là 30 USD, 40 USD hay 60 USD ảnh hưởng thu ngân sách; đầu tư phát triển, bội chi khác nhau...

Để giảm thiểu tác động, hiện Chính phủ đã chỉ đạo Bộ Tài chính và các ngành liên quan làm việc Ngân hàng Thế giới đàm phán lộ trình trả nợ để hạn chế tác động của việc phải trả nợ nhanh tới ngân sách, dự án đang sử dụng vốn vay lại, tránh gây sốc, tăng chi phí. Tuy nhiên, con số cụ thể không thể khẳng định vì đang quá trình đàm phán và điều đó phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tỷ giá, điều kiện vay theo lãi suất thả nổi hay cố định...