Cái biển đồng

Sau vài tầng bảo vệ hỏi giấy tờ, tra vấn lý do, tôi cũng đã ngồi đợi bạn trong văn phòng. Căn phòng bạn ngồi có cửa sổ nhìn ra vườn cây, bàn ghế cũ kỹ nhưng chắc chắn, chĩnh chện trước mặt bạn, trên bàn là tấm biển đồng, khắc tên bạn, khắc cái chức quan bạn vừa được bổ.

Bạn mời tôi ngồi vào cái ghế da to sau bàn làm việc, ra là cái biển đồng kia còn có một mặt nữa, cũng lại khắc tên bạn, cùng với các chức danh.

Tôi hỏi bạn:

- Cái biển đồng ấy để làm gì hả ông?

Bạn cười, có chút ngại ngần:

- Anh em người ta làm, người ta để lên bàn...

Tôi nhớ hôm bạn nhậm chức, một cái lễ trọng được tổ chức, bạn ôm hoa nghiêm ngắn nhận tờ A4, báo chí địa phương đưa tin, bạn vui cười trên báo, không thấy sự bẽn lẽn.

Tự dưng gờn gợn.

Bao nhiêm năm nay, chúng ta vẫn coi việc làm viên chức, công chức là làm việc công, là nghĩa vụ, là trách nhiệm, ai đó đi nhận nhiệm vụ được coi là được giao nhiệm vụ, đâu có coi là mình được bổ làm quan, như thửa quan lại còn đeo thẻ bài cúi mình nhận chỉ.

Rồi lại đến lúc chúng ta lại nghĩ giống như thửa trước, bổ nhiệm cán bộ vào đâu đó giống như được bổ làm quan, như cách tôi dùng từ trên kia. Bạn tôi, vốn là kẻ không ưa hình thức, thích làm những chuyện to lớn mới mẻ hay ho, đã dễ dàng chấp nhận cái biển đồng kệch cỡm trên bàn làm việc, cái biển đồng hẳn đã gắn bạn chặt vào cái ghế da đầy cám dỗ trong phòng làm việc.

Bữa tối ấy chúng tôi ngồi ăn ở một quán nhỏ ngoài sông, bạn bảo "ông bỏ qua chuyện cái biển đi, tôi cũng nghĩ mãi, mà chả biết làm thế nào bỏ cái biển đồng ấy khỏi bàn làm việc, tôi bỏ đi lại thành chuyện, xung quanh mình trên bàn có biển cả..."

Tôi tất nhiên cảm thông với bạn, rồi lại vẩn vơ nghĩ, không rõ cái lệ làm biển đồng để lên bàn ấy từ đâu ra và liệu có nhiều người vừa ngồi làm việc vừa nghĩ như bạn tôi không.

Nhưng giờ còn nỗi băn khoăn lớn hơn nữa, không hiểu cái lệ làm biển đồng gắn kèm chức vụ để lên bàn ấy từ đâu ra và để làm gì, hay người ta nhất định phải thế để lấy oai phong cho chức vụ?