Bộ trưởng GDĐT phủ nhận "lợi ích nhóm" trong làm SGK

Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo (GDĐT) Phạm Vũ Luận khẳng định trước Quốc hội trong phần giải trình kéo dài gần 10 phút của mình sáng 20/11, khi Quốc hội thảo luận tại hội trường về Đề án đổi mới chương trình, SGK giáo dục phổ thông.

Nhấn mạnh việc biên soạn SGK, làm SGK là công việc “rất khó khăn, tỉ mỉ”, Bộ trưởng Bộ GDĐT Phạm Vũ Luận cho biết, trong lịch sử Bộ GDĐT chưa từng tổ chức trực tiếp viết SGK và sẽ không bao giờ trực tiếp làm việc này. Bộ chỉ tổ chức bộ máy vận hành, phát hiện lựa chọn nhân sự, tập huấn bổ sung các thông tin kiến thức cần thiết cho việc viết sách; ban hành các văn bản quy phạm pháp luật phục vụ quá trình biên soạn và thẩm định, hỗ trợ chuyên môn kĩ thuật cho nhóm viết sách, tập huấn quán triệt thảo luận...

Bộ trưởng Phạm Vũ Luận: Có nhiều giải pháp kỹ thuật để đảm bảo công bằng kinh tế cho các nhóm tác giả biên soạn, làm SGK.

“Việc thẩm định sách do một hội đồng thẩm định bao gồm các nhà giáo, các nhà khoa học, các chuyên gia am hiểu về lĩnh vực này nhưng mà không tham gia vào việc viết sách do nhiều cơ quan hữu quan giới thiệu”- Bộ trưởng Phạm Vũ Luận giải thích.

Trong lần làm sách này, ngoài việc danh sách thẩm định sẽ thông qua Hội đồng Quốc gia Giáo dục và Phát triển nguồn nhân lực, chúng tôi sẽ còn thông báo Ủy ban Quốc gia chỉ đạo đổi mới toàn diện GDĐT xem xét, báo cáo với Thủ tướng để quyết định thành lập hội đồng thẩm định. Bộ sẽ có trách nhiệm soạn thảo những văn bản quy phạm pháp luật trong đó có văn bản quy định về tiêu chuẩn tiêu chí ai sẽ tham gia hội đồng, rồi hội đồng sẽ hoạt động theo quy chế nào...

Tuy nhiên, thực tế vừa qua lực lượng tham gia biên soạn SGK không nhiều do yêu cầu cao về khoa học, do thời gian tập trung dài và đãi ngộ chưa thỏa đáng. Theo dự báo của bộ, lực lượng làm SGK tới đây còn ít hơn vì chúng ta làm theo cách mới, phát triển năng lực chứ không phải truyền thụ kiến thức là chính.

Do vậy, Bộ Giáo dục cũng dự báo sẽ có 2 khả năng xảy ra. Khả năng 1, với cơ chế xã hội hóa sẽ có nhiều nhóm tập thể tác giả sẽ biên soạn sẽ giải phóng được sức sản xuất của xã hội. Nhiều nhóm, tập thể sẽ biên soạn. Sách biên soạn ra sẽ tốt, đa dạng, giúp cơ sở giáo dục lựa chọn được sách phù hợp nhất để sử dụng.

Khả năng 2, chưa có nhiều người tham gia viết sách, sách viết ra không đúng yêu cầu, không kịp thời gian và có thể có những mảng sách không ai viết cả.

“Chúng tôi muốn khả năng 1 xảy ra nhưng kinh nghiệm từ những lần làm sách trước đây thì khả năng 2 sẽ xảy ra là khá cao. Việc Chính phủ giao cho Bộ GDĐT và xã hội hóa để các tổ chức, cá nhân tham gia biên soạn SGK là để ứng phó bất kỳ tình huống nào xảy ra. Trong khi mô hình mới chưa xuất hiện, mới chỉ có trong tính toán của chúng ta, thì có nên chăng loại bỏ ngay mô hình đã có, đã được kiểm nghiệm và đã hoàn thành nhiệm vụ được giao?”- tư lệnh ngành giáo dục nói.

Với “nhiệm vụ được giao để ứng phó với bất kỳ tình huống nào xảy ra”, Bộ trưởng Luận khẳng định, tuyệt nhiên không có lợi ích cục bộ, lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm trong việc đề xuất đưa ra các phương án biên soạn SGK. Phương án xã hội hóa viết SGK chính là do Bộ GD&ĐT đề xuất và Chính phủ thảo luận quyết định và trình lên Quốc hội.

Trước lo lắng, nếu Bộ tham gia làm SGK lần này sẽ dẫn tới việc thiếu công bằng giữa các nhóm xã hội hóa làm SGK khác, Bộ trưởng Luận trấn an, “có nhiều cách để đảm bảo sự công bằng này bằng các giải pháp kĩ thuật. Để đảm báo công bằng thì không để thành phần Nhà nước tham gia vào công việc này nữa thì nên cân nhắc”. 

Hơn nữa, việc quyết định một vấn đề hệ trọng của giáo dục mà chỉ căn cứ vào sự bình đẳng về kinh tế của các nhóm tham gia triển khai là điều cũng cần phải tính toán, xét lại toàn diện. 

Tuy nhiên, giải pháp kỹ thuật cụ thể ra sao lại không được vị trưởng ngành giáo dục nêu cụ thể trong phần giải trình.