Bất cập từ Dự thảo thông tư quy định kiểm tra an toàn thực phẩm

Theo đó, Dự thảo thông tư quy định Cục ATTP hoặc Chi cục ATTP tỉnh, thành phố là đơn vị kiểm tra mặt hàng thực phẩm nhập khẩu và cấp giấy “Thông báo kết quả xác nhận thực phẩm đạt yêu cầu nhập khẩu”.  

Với dự thảo Thông tư này, có làm khó cho doanh nghiệp xuất, nhập khẩu thực phẩm?

Kéo dài thời gian thông quan

Sau khi đưa ra dự thảo thông tư trên, không chỉ các doanh nghiệp hoạt động kinh doanh trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, mà các đơn vị thực hiện kiểm tra nhà nước về chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm nhập khẩu đã lên tiếng phản ứng.

Theo đó, tại điều 3 về  điều kiện đối với sản phẩm thực phẩm nhập khẩu dự thảo quy định:  Phải được kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm tại tổ chức kiểm tra và được Cục An toàn thực phẩm hoặc Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh, thành phố chỉ định cấp “Thông báo kết quả xác nhận thực phẩm đạt yêu cầu nhập khẩu”.

Cụ thể trong vòng 1 ngày làm việc kể từ thời điểm nhận đăng ký kiểm tra nhà nước về an toàn thực phẩm của chủ hàng, Cục An toàn thực phẩm hoặc Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh/thành phố được chỉ định tiến hành xem xét và xử lý theo các trường hợp.

Đó là những mặt hàng/lô hàng thuộc diện kiểm tra theo phương thức kiểm tra giảm sẽ được Cục An toàn thực phẩm hoặc Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh, thành phố được chỉ định tiến hành kiểm tra theo quy định tại Điều 8 của Thông tư này. Trong vòng hai ngày làm việc, Cấp thông báo kết quả xác nhận thực phẩm đạt/không đạt yêu cầu nhập khẩu theo mẫu tại phụ lục 2 của Thông tư này.

Ngoài ra, Cục An toàn thực phẩm hoặc Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh/thành phố được chỉ định xem xét hồ sơ của tổ chức kiểm tra gửi đến, cấp “Thông báo kết quả xác nhận lô hàng đạt/không đạt yêu cầu nhập khẩu” trong vòng 02 ngày làm việc kể từ lúc nhận được kết quả kiểm tra của các tổ chức kiểm tra, trừ trường hợp có yêu cầu kiểm nghiệm lại theo mẫu tại phụ lục 2 Thông tư này.

Với những quy định này, các doanh nghiệp đều cho rằng đang đi ngược lại xu thế về tạo thuận lợi cho kinh doanh mà Chính phủ đang yêu cầu thực hiện.

Bằng chứng là,  tại các Khoản 2, Điều 3; Khoản 2 và 3, Điều 11; Khoản 1, Điều 12 và Khoản 1 Điều 20 của dự thảo thông tư  trên, Bộ Y tế đã ra thêm một quy định về thủ tục trung gian: “Thông báo kết quả xác nhận thực phẩm đạt yêu cầu nhập khẩu” tại Cục An toàn thực phẩm hoặc Chi cục An toàn vệ sinh thực phẩm tỉnh, thành phố được chỉ định.

Theo đó, quy định mới này của Bộ Y tế đã trái với quy định tại Điểm b Khoản 1 Điều 38 Luật An toàn thực phẩm. Theo Điều 38 thì đơn vị cấp Thông báo kết quả xác nhận thực phẩm đạt yêu cầu nhập khẩu là cơ quan kiểm tra đối với từng lô hàng nhập khẩu.

Trong khi đó, Nghị định 38/NĐ-CP Quy định chi tiết thi hành một số điều của Luật An toàn thực phẩm, tại Điều 14 Khoản 3 cũng nêu rõ: Bộ Y tế chỉ có trách nhiệm “kiểm tra và cấp thông báo kết quả kiểm tra cho lô hàng nhập khẩu nhiều loại thực phẩm thuộc thẩm quyền quản lý của từ 2 bộ trở lên”, chứ không phải là cơ quan kiểm tra theo quy định của Luật.

Làm khó cho doanh nghiệp

Nhiều doanh nghiệp tỏ ra lo ngại nếu như dự thảo được thông qua sẽ gây nhiều khó khăn cho hoạt động kinh doanh của các doanh nghiệp và làm rối rắm, phức tạp thêm quy định trong lĩnh vực này. Đây là điều không phù hợp với yêu cầu của Nghị quyết 19/NQ-CP ban hành tháng 3.2015 vừa qua về yêu cầu tiếp tục đẩy mạnh cải cách thủ tục hành chính, cải thiện môi trường kinh doanh để nâng vị trí xếp hạng năng lực cạnh tranh của Việt Nam trên bảng xếp hạng về môi trường kinh doanh của Ngân hàng Thế giới công bố hàng năm.

Các doanh nghiệp lo ngại cũng có lý bởi vì,với những thủ tục mà dự thảo đang đề xuất sẽ làm kéo dài thời gian thông quan của các doanh nghiệp. Thêm vào đó, quy định này còn làm phát sinh thời gian thực hiện thủ tục gửi kết quả "Thông báo kết quả xác nhận thực phẩm đạt yêu cầu nhập khẩu” cho chính các tổ chức kiểm tra do Bộ Y tế chỉ định để thực hiện chức năng gác cổng về vấn đề an toàn thực phẩm nhập khẩu.

Trong khi Chính phủ chủ trương cải cách thủ tục hành chính, thu hút đầu tư của các đối tác nước ngoài cũng như mọi nguồn lực tham gia vào nền kinh tế thì việc đặt ra những quy định như Bộ Y tế chẳng khác nào “đánh đố” doanh nghiệp. Câu hỏi được đặt ra là, có cần thiết phải luật chồng luật như thế hay không?.