Vì sao người tham gia giao thông hay bị CSGT phạt?

Đó là ý kiến của luật sư Trương Quốc Hòe – Văn phòng luật sư Interla, Đoàn luật sư TP Hà Nội nêu quan điểm về luật an toàn giao thông và các lỗi vi phạm luật giao thông khi đi xe máy thường gặp. Gần đây, dư luận còn  cho rằng một số lỗi giống  nhau nhưng  lại quy định riêng và mức xử phạt      khác nhau có phải là "bẫy" nhiều người tham gia giao thông hay không. Luật sư  Trương Quốc Hoè sẽ phân tích kỹ lưỡng vấn đề này.

Lực lượng CSGT dừng xe đối với người vi phạm khi tham gia giao thông.

PV: Thưa luật sư, gần đây, cộng đồng mạng nêu nhiều điều quy định phạt và cho rằng đó là các quy định trùng nhau trong Luật giao thông đường bộ. Ví dụ: Có quy định người nào không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông bị phạt từ 100.000-200.000 đồng nhưng khi người điều khiển phương tiện tham gia giao thông vượt đèn đỏ lại bị phạt từ 200.000 -400.000 đồng, vậy 2 quy định này có gì khác nhau thưa luật sư? Đây cùng là hành vi “không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông, tại sao không quy định thống nhất một mức phạt mà lại quy định mức xử phạt khác cho hành vi này?

Luật sư Trương Quốc Hòe: Trước tiên cần phải làm rõ phương tiện giao thông đường bộ bao gồm những loại xe nào, bởi lẽ Luật giao thông đường bộ cũng như nghị định hướng dẫn về việc xử phạt hành chính đối với người điều khiển phương tiện giao thông đường bộ vi phạm.

Ở đây, cần phải nói rõ, theo các quy định của luật giao thông đường bộ thì đối với những người điều khiển phương tiện khác nhau mà có cùng hành vi vi phạm thì có mức xử phạt khác nhau chứ không áp dụng mức xử phạt giống nhau cho bất kỳ “người nào” vi phạm.

Theo quy định tại điểm o khoản 3 Điều 6 Nghị định 171/2013/NĐ-CP ngày 13/11/2013 quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực giao thông đường bộ và đường sắt thì hành vi “Không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông” thì bị phạt từ 100.000 đến 200.000 đồng.

Ngoài ra, nghị định còn quy định riêng đối với hành vi “Khi tín hiệu đèn giao thông đã chuyển sang màu đỏ nhưng không dừng lại trước vạch dừng mà vẫn tiếp tục đi, trừ trường hợp đã đi quá vạch dừng trước khi tín hiệu đèn giao thông chuyển sang màu vàng” thì bị xử phạt từ 200.000 đến 400.000 đồng.

Luật Giao thông đường bộ quy định người tham gia giao thông phải chấp hành hệ thống báo hiệu đường bộ, trong đó có tín hiệu đèn giao thông. Quy tắc cụ thể như sau: Tín hiệu xanh là được đi. Tín hiệu đỏ là cấm đi.

Tín hiệu vàng là phải dừng lại trước vạch dừng, trừ trường hợp đã đi quá vạch dừng thì được đi tiếp; trong trường hợp tín hiệu vàng nhấp nháy là được đi nhưng phải giảm tốc độ, chú ý quan sát, nhường đường cho người đi bộ qua đường.

CSGT xử lý vi phạm đối với những người tham gia giao thông sai quy đinh.

Tuy việc vượt đèn đỏ vẫn là hành vi không chấp hành hiệu lệnh của đèn tín hiệu giao thông nhưng luật lại quy định mức xử phạt nặng gấp đôi. Sở dĩ các nhà làm luật đưa ra quy định này là dựa trên tính chất và mức độ nguy hiểm của hành vi. Nhìn vào cách bố trí đèn tín hiệu giao thông, ta có thể phần nào hiểu được điều này.

Khi đèn đỏ, ở các hướng còn lại sẽ có ít nhất 1 hướng các phương tiện được phép lưu thông, hành vi vượt đèn đỏ có thể dẫn tới hậu quả gây tai nạn, va chạm giữa 1 bên là người đang cố điều khiển phương tiện vượt đèn, và 1 bên là các phương tiện được phép lưu thông. Có thể thấy trong trường hợp này, mức độ nguy hiểm của hành vi gây ra là cao hơn nên theo tôi, việc áp dụng mức xử phạt cao hơn đối với hành vi này là hợp lý.

PV: Người điều khiển xe không có đèn xi nhan hoặc đèn xin nhan không có tác dụng bị phạt từ 70.000 -150.000 đồng trong khi đó cũng trong luật lại có thêm mục, người điều khiển xe không có đèn xi nhan hoặc đèn xin nhan không hoạt động cũng bị phạt như hình thức kể trên, vậy 2 quy định này có gì khác nhau?

Luật sư Trương Quốc Hòe: Tại khoản c điểm 1 Điều 17 Nghị định 171/2013/NĐ-CP thì  phạt tiền từ 80.000 đồng đến 100.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm đó là người điều khiển xe không có đèn tín hiệu hoặc có nhưng không có tác dụng. Ở Điểm a khoản 2 Điều 6 nghị định 171/2013 quy định: “Phạt tiền từ 80.000 đồng đến 100.000 đồng đối với người điều khiển xe thực hiện một trong các hành vi vi phạm sau đây: Chuyển làn đường không đúng nơi được phép hoặc không có tín hiệu báo trước”.

Nhìn vào 2 quy định này có thể thấy, tuy có cùng mức xử phạt 80.000 đến 120.000 đồng nhưng hành vi là khác nhau. Khoản c điểm 1 Điều 17 Nghị định 171/2013 xử phạt về hành vi điều khiển xe không có đèn tín hiệu hoặc có nhưng không có tác dụng còn điểm a khoản 2 điều 6 thì xử phạt về hành vi khi chuyển hướng mà không có tín hiệu báo trước (lúc này là xe có đèn tín hiệu, tuy nhiên người điểu khiển do vô tình hay cố ý không bật đèn tín hiệu). Như vậy, 2 quy định này là quy định về các hành vi vi phạm khác nhau chứ không phải cùng một hành vi được quy định ở các điều khác nhau.

PV: Dư luận cho rằng, trong quy định của luật giao thông đường bộ có nêu rõ không mang giấy đăng ký xe (cà vẹt xe) bị phạt  từ 300.000-400.000 nhưng cũng trong quy định này khi không mang giấy đăng ký xe chỉ bị phạt có 80.000 -120.000 đồng, hai vấn đề này có gì khác nhau và tại sao lại có quy định xử lý kiểu này?

Luật sư Trương Quốc Hòe: Ở điểm a khoản 3 Điều 17 Nghị định 171/2013 thì phạt tiền từ 300.000 đồng đến 400.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạm như điều khiển xe không có Giấy đăng ký xe theo quy định. Ngoài ra, điểm b khoản 2 điều 21 nghị định này quy định: Phạt tiền từ 80.000 đồng đến 120.000 đồng đối với một trong các hành vi vi phạ phạm đó là người điều khiển xe mô tô, xe gắn máy, các loại xe tương tự xe mô tô và các loại xe tương tự xe gắn máy không mang theo Giấy đăng ký xe.

Ở đây, cần phải chú ý, nghị định quy định về 2 hình thức xử lý đối với hai hành vi khác nhau: hành vi điều khiển xe mà không có đăng ký xe và hành vi điều khiển xe mà không mang theo giấy đăng ký xe. Không mang giấy đăng ký xe có thể là người điều khiển phương tiện có giấy tờ nhưng vô tình hoặc cố ý không mang theo giấy đăng ký xe khi điều khiển phương tiện, tuy nhiên sau đó (trong khoảng thời gian quy định) vẫn xuất trình được giấy tờ này cho CSGT.

Còn không có đăng ký xe là trường hợp người điều khiển không thể xuất trình được giấy tờ trong khoảng thời gian quy định (do không có đăng ký hoặc cố tình không xuất trình). Trên thực tế, khi xử lý người vi phạm thì khi kiểm tra giấy tờ xe, nếu người điều khiển phương tiện không xuất trình được giấy tờ, CSGT sẽ cho một khoảng thời gian để bổ sung giấy tờ.

Sở dĩ đưa ra quy định này theo tôi là nhằm hướng tới việc bảo đảm an toàn và trật tự xã hội. Đăng ký xe chính là giấy tờ chứng minh nguồn gốc của xe và quyền sở hữu của chủ phương tiện (người điều khiển phương tiện) đối với phương tiện của mình. Chính vì thế, việc không có đăng ký xe sẽ bị xử phạt nặng hơn việc có giấy đăng ký xe nhưng không mang theo khi điều khiển phương tiện tham gia giao thông.

Xin cám ơn luật sư!