Giá xăng dầu, điện làm "nóng" nghị trường

ĐBQH yêu cầu bộ trưởng Bộ Tài chính công khai làm rõ lỗ, lãi của DN kinh doanh xăng dầu

ĐB Đặng Thế Vinh (Long An) đặt vấn đề: Điều hành mặt hàng xăng dầu thời gian qua không theo kịp với thực tiễn, tăng nhanh – giảm chậm. Giá thế giới tăng thì trong nước nhất loạt tăng theo, nhưng khi giá thế giới giảm thì không thấy giá trong nước giảm, thường có độ trễ. "Đề nghị bộ trưởng cho biết, phương án điều chỉnh, giải pháp cụ thể để có thông điệp rõ ràng cho cử tri" – ĐB Vinh đặt câu hỏi.

Cùng chung câu hỏi về cung cách điều hành giá xăng dầu, ĐB Ngô Văn Minh (Quảng Nam) truy cụ thể hơn: Giá xăng dầu, giá điện trong nước đang nhảy múa đau cả đầu, hoa cả mắt không biết thật giả lỗ lãi như thế nào. Khi Petrolimex kêu lỗ nhưng khi IPO thì lại công khai lãi hàng trăm hàng ngàn tỷ đồng. "Các DN kinh doanh xăng dầu đang lỗ, lãi thế nào đề nghị bộ trưởng làm rõ?".

Đối với EVN cũng kêu lỗ nhưng lương rồi phúc lợi của nhân viên tập đoàn này cao, 7,3 triệu đồng/tháng mà tổng giám đốc EVN còn than "tôi thấy khổ tâm" vì lương nhân viên EVN không đủ sống. "Đề nghị nói rõ sự thật trên những vấn đề trên là gì. Bộ trưởng đã tuyên bố cho thanh tra kiểm tra nhưng sao chưa thấy công bố công khai kết quả để cho dân biết?" – ĐB Minh bộc trực.

Những vấn đề mâu thuẫn trong quản lý của EVN cũng được ĐB Lê Thị Nga (Thái Nguyên) phân tích: EVN đòi tăng giá điện để bù lỗ tăng giá, số lỗ khủng của tập đoàn này xuất phát từ đầu tư dàn trải ngoài ngành. Từ độc quyền Nhà nước, đã dẫn tới độc quyền doanh nghiệp. Việc đề nghị tăng giá điện để bù lỗ của EVN bắt người dân phải "gánh" số lỗ của tập đoàn này có minh bạch? Có hay không hiện tượng "làm giá" giữa một nhóm nhỏ các doanh nghiệp độc quyền trong lĩnh vực này?

Theo ĐB Phùng Văn Hùng (Cao Bằng), thực trạng của EVN với số lỗ khủng vừa công bố trong giá thành sản xuất kinh doanh điện năm 2010 là bài học đau đớn từ quản lý kinh tế của các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước. "Thiếu công khai, minh bạch dẫn tới hệ lụy, thất thoát thuế"- ĐB Hùng nói và yêu cầu bộ trưởng Huệ cần nêu rõ nguyên nhân của vấn đề. "Chủ trương tái cơ cấu DN Nhà nước mà bộ này đang chủ trì có gì đột phá để loại trừ những điểm nghẽn mà các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước đang mắc phải?"- ĐB Hùng chất vấn.

Cho rằng, chính sách mua điện của EVN hiện nay đang bắt chẹt các DN sản xuất điện trong nước, đẩy số DN này vào cảnh khó khăn, phá sản vì không có lãi trả ngân hàng. Thậm chí, giá điện EVN đang mua của số DN này hiện đang thấp hơn cả chi phí DN đầu tư, DN không biết kêu cứu đến ai. ĐB Đàm Thị Mỹ Hương (Ninh Thuận) nói thẳng: "Lợi ích nhóm đang cao hơn lợi ích quốc gia. Bộ trưởng suy nghĩ gì nếu số DN sản xuất điện phá sản, nguy cơ ảnh hưởng tới an ninh năng lượng quốc gia?"

Trước những câu hỏi thẳng và trúng vào vấn đề giá cả hai mặt hàng thiết yếu là xăng dầu và điện của các ĐBQH sáng nay, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng đánh giá: Yếu tố giá cả quan trọng nhất để đánh giá về kinh tế thị trường của một nước. Đất nước đã chuyển sang kinh tế thị trường, nếu cứ duy trì điều hành giá, mức giá theo kiểu bao cấp thì không thể nào tồn tại, phát triển có chất lượng.

Tuy nhiên, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Sinh Hùng cũng nhấn mạnh, lạm phát còn cao nên nhiệm vụ trước mắt từ nay tới 2012 và những năm tiếp theo là quản lý nền tài chính quốc gia đảm bảo an ninh an toàn, đảm bảo cân đối ổn định vĩ mô chung tạo điều kiện cho phát triển.

Các câu hỏi chất vấn của ĐBQH sẽ được bộ trưởng Vương Đình Huệ đăng đàn trả lời trong buổi chất vấn chiều nay, 23/11. Trước đó, trong văn bản trả lời chất vấn của các ĐBQH, Bộ trưởng Vương Đình Huệ cho rằng, hiện nay xăng, dầu thành phẩm đáp ứng nhu cầu tiêu dùng trong nước chủ yếu phụ thuộc vào nguồn nhập khẩu (khoảng 70%), 30% còn lại là từ nguồn trong nước. Vì vậy, khi giá thế giới biến động, giá bán lẻ trong nước chịu ảnh hưởng theo.

Theo Bộ trưởng Huệ, việc điều hành vẫn đang được thực hiện theo quy định tại Nghị định 84 của Chính phủ trên cơ sở: Thực hiện theo cơ chế giá thị trường, có sự quản lý của Nhà nước. Song, ông cũng thừa nhận thời gian qua trong một số lần điều chỉnh giá, các đơn vị chức năng đã chưa chú ý đúng mức tới thói quen, tập quán của người tiêu dùng. Vì vậy, các đợt tăng giá bị hiểu lầm là liên tiếp, dồn dập, gây tác động bất lợi đến tâm lý người tiêu dùng và ảnh hưởng nhất định đến giá cả một số mặt hàng khác.

Liên quan đến câu hỏi doanh nghiệp xăng dầu đang lỗ hay lãi và có hay không hiện tượng làm giá giữa một nhóm nhỏ doanh nghiệp độc quyền, Bộ trưởng Vương Đình Huệ cho biết 3 đoàn thanh tra đã kết thúc đợt làm việc tại một số đơn vị đầu mối. Bộ Tài chính sẽ công khai bản báo cáo này và khi đó, lỗ, lãi sẽ được minh bạch hóa.

Đối với mặt hàng điện, Bộ trưởng Vương Đình Huệ cho rằng việc tăng giá là bất khả kháng, Nhà nước không thể thực hiện bao cấp mãi được. Ông Huệ khẳng định, Chính phủ đã phải rất cân nhắc trong việc điều hành giá bán điện, bởi nếu tính đúng, tính đủ, giá điện đã lên mức rất cao.

Trường Giang