Thị trường vũ khí toàn cầu nhộn nhịp bất ngờ kể từ sau Chiến tranh Lạnh

Theo Guardian, bản báo cáo được Viện Nghiên cứu Hòa bình quốc tế Stockholm (SIPRI) công bố hôm 20/2 cho thấy, số lượng vũ khí mua bán trên toàn thế giới từ năm 2012 – 2016 đã tăng mạnh hơn so với bất kỳ giai đoạn 5 năm nào kể từ năm 1990.

Ả Rập Xê-út, quốc gia tham chiến ở Yemen khiến hàng trăm dân thường thiệt mạng, trở thành nước nhập khẩu vũ khí đứng thứ hai thế giới và chỉ đứng sau Ấn Độ. Cụ thể, số lượng vũ khí Ả Rập Xê-út nhập khẩu trong giai đoạn năm 2012 – 2016 đã tăng 212%. Những vũ khí này chủ yếu do Anh và Mỹ sản xuất. 

Trung Quốc trưng bày mô hình chiến đấu cơ tại một hội chợ vũ khí hồi năm 2014.

Trong khi đó, châu Á trở thành khu vực lớn nhất nhập khẩu vũ khí khi chỉ riêng Ấn Độ đã nhập số vũ khí chiếm tới 13% so với toàn cầu. Ấn Độ chủ yếu nhập vũ khí từ Nga. Ba khách hàng chính của Mỹ là Ả Rập Xê-út, các tiểu vương quốc Ả Rập thống nhất và Thổ Nhĩ Kỳ. Nga và Mỹ vẫn tiếp tục là hai nhà sản xuất vũ khí đứng đầu thế giới. Trung Quốc, Pháp và Đức là 3 trong số 5 quốc gia xuất khẩu vũ khí hàng đầu thế giới. 

"Do thiếu chế tài kiểm soát vũ khí trong khu vực, các quốc gia châu Á vẫn tiếp tục mở rộng kho vũ khí. Trong khi Trung Quốc giảm dần hoạt động nhập khẩu do tự chế tạo vũ khí, Ấn Độ vẫn phải phụ thuộc vào công nghệ vũ khí của các nước như Nga, Mỹ, châu Âu, Israel và Hàn Quốc", ông Siemon Wezeman, nhà nghiên cứu cấp cao tại SIPRI nói. 

Tại Trung Đông, riêng Qatar và Iran đã tăng tới 245% sản lượng nhập khẩu vũ khí. Điển hình, trong năm 2016, Iran đã tiếp nhận hệ thống tên lửa phòng không S-300 của Nga. Đây là thương vụ mua bán vũ khí lớn nhất mà Iran thực hiện kể từ năm 2007. 

"Trong 5 năm qua, phần lớn các quốc gia Trung Đông chủ yếu nhập khẩu vũ khí của Mỹ và châu Âu để nâng cao năng lực quân sự", ông Pieter Wezeman tại SIPRI chia sẻ. 

Điều đáng nói, hoạt động tăng cường mua vũ khí ở Trung Đông lại diễn ra trong bối cảnh giá dầu thế giới giảm mạnh. 

"Bất chấp giá dầu giảm, các nước Trung Đông tiếp tục nhập thêm vũ khí trong năm 2016 bởi họ xem đây là công cụ quan trọng để giải quyết xung đột và đối phó với căng thẳng an ninh khu vực", ông Wezeman nhấn mạnh. 

Trong bản báo cáo của SIPRI, Trung Quốc đứng vị trí thứ 3 khi chiếm tới 6,2% lượng vũ khí xuất khẩu toàn cầu trong giai đoạn 2012-2016. Trước đó, trong năm 2007 – 2011, tỷ lệ này với Trung Quốc chỉ là 3,8%. 

"Mỹ là quốc gia xuất khẩu vũ khí lớn khi có ít nhất 100 quốc gia trên toàn thế giới sử dụng vũ khí của nước này. Trong đó, chiến đấu cơ tối tân trang bị tên lửa hành trình và hệ thống phòng thủ tên lửa mới nhất đều nằm trong danh sách các loại vũ khí bán chạy nhất của Mỹ", ông  Aude Fleurant tại SIPRI cho biết.