Thành lập đặc khu: Quan trọng là lựa chọn con người thực hiện

Trao nhiều quyền liệu có sao không?

Là địa phương có huyện Vân Đồn, một trong 3 đơn vị sẽ được triển khai mô hình ĐVHCKTĐB, đoàn Đại biểu Quốc hội tỉnh Quảng Ninh được chú ý về những phát biểu xung quanh vấn đề này.

Đại biểu Đỗ Thị Lan, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh bày tỏ đồng tình với luồng ý kiến không tổ chức HĐND và UBND cấp huyện tại mỗi ĐVHCKTĐB, thay vào đó nên giao cho người đứng đầu, tạm gọi là Trưởng ĐVHCKTĐB.

Tuy nhiên, Đại biểu Lan cho rằng cần có quy định về cơ chế và nhiệm vụ để phát huy quyền làm chủ của nhân dân, thực hiện quyền giám sát của nhân dân đối với Trưởng ĐVHCKTĐB.

“Quốc hội có quyền thành lập ĐVHCKTĐB, do vậy UBTVQH có quyền giám sát đối với ĐVHCKTĐB và Trưởng đơn vị. HĐND cấp tỉnh cũng có chức năng giám sát việc thực hiện chức năng giám sát đối với ĐVHCKTĐB, ngoài ra còn có sự giám sát của cơ quan Đảng, MTTQ cấp tỉnh”.

Đại biểu Đỗ Thị Lan, Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh.

Theo Đại biểu Trần Văn Minh (đoàn Quảng Ninh), mô hình “Đặc biệt” không chỉ ở hành chính mà cả ở kinh tế, do vậy cần có sự đổi mới, thay đổi về chất. Sự ra đời của Luật là cơ hội để chúng ta thực hiện sự thay đổi này. Đại biểu Minh nói về quyền hạn của Trưởng ĐVHCKTĐB:

“Mạnh dạn làm cái mới, dám làm cái mới đều xuất phát từ cá nhân, chúng ta phải giao đủ quyền hạn cho cá nhân đó để họ làm tốt nhiệm vụ được giao. Nhưng khi tập trung quyền lực cho cá nhân phải có cơ chế giám sát quyền lực để tránh lạm quyền. Kiểm soát quyền lực thông qua HĐND tỉnh, Đoàn ĐBQH tỉnh, thực hiện báo cáo công việc đối với thủ tướng và các bộ ngành.”

Đại biểu Trần Văn Minh, đoàn Quảng Ninh.

Đại biểu Nguyễn Văn Quyền (đoàn Cần Thơ) cho rằng quy định mô hình tổ chức không có HĐND và UBND thì phải quy định rõ giao cho Trưởng ĐVHCKTĐB những nhiệm vụ gì. Vị trí này sẽ phải đảm nhận cả việc của Thủ trưởng, Bộ ngành và UBND cấp tỉnh, nghĩa là không còn là nhiệm vụ của huyện nữa, trong khi  các cấp phía trên chỉ kiểm tra giám sát.

Tuy nhiên, Đại biểu Quyền tỏ ra băn khoăn: “Cũng cần xem lại, giao nhiều quyền quá có đảm bảo công việc hay không. Nếu có việc gì xảy ra thì bộ ngành không can thiệp được, chỉ nên ủy quyền đến mức độ nào đó,  nếu không sau này xảy ra những vấn đề về an ninh quốc phòng rồi các bộ không can thiệp được thì khó.”

Quan trọng là con người thực hiện

Nói về cơ chế giám sát, Đại biểu Nguyễn Hồng Thanh – Đoàn ĐBQH tỉnh Quảng Ninh, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế của Quốc hội cho rằng có rất nhiều cơ chế để chúng ta giám sát, nhưng nhiều cơ quan giám sát chưa chắc đã hay. Do đó phải có một chỗ giám sát tập trung trách nhiệm, nếu có dấu hiệu vi phạm thì hoàn toàn có thể “thổi còi”.

Theo Chủ tịch Ủy ban TWMTTQVN Trần Thanh Mẫn (đoàn Cần Thơ), dù quy định không có HĐND nhưng cần phải có chính quyền, Đảng, Mặt trận đoàn thể. Ông Mẫn cũng ủng hộ việc ĐVHCKTĐB trực thuộc trung ương, nghĩa là không chịu sự quản lý của cấp tỉnh.

“Nếu ĐVHCKTĐB trực thuộc Trung ương thì sự phát triển càng mạnh. Nhưng trong dự thảo luật quy định cái thì thông qua tỉnh, cái thì thông qua Trung ương.  Mục tiêu của mình là tạo ra sự thông thoáng, tự chủ quyết định phát triển KTXH, tự chủ tài chính, tự chủ nhân sự,... thì mới phát triển được”, ông Trần Thanh Mẫn nói.

Đại biểu Trần Thanh Mẫn (Cần Thơ), Chủ tịch UBTWMTTQ Việt Nam.

Trong khi đó, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương Phạm Minh Chính, một ĐBQH thuộc đoàn Quảng Ninh, cho rằng chính quyền địa phương hoàn chỉnh hay không hoàn chỉnh không quá quan trọng. Tuy nhiên, để đơn vị đã được hiến định có cơ chế đặc biệt thì phải có bộ máy đặc biệt. Bộ máy đặc biệt nào cho phù hợp nên không tổ chức HĐND. Nên mạnh dạn phân cấp, vì hoàn toàn phù hợp với Hội nghị Trung ương 6.

“Tại sao không thành lập trực thuộc Trung ương? Kinh nghiệm trên thế giới cho thấy như vậy, mà ngay Trung Quốc, khi mới thành lập 4 đặc khu kinh tế đều thuộc địa phương, nay mới thuộc Trung ương. Ta xây dựng luật cho nó, trực thuộc địa phương để quản lý cho dễ, chỉ đến khi đặc khu phát triển mạnh mẽ, có quy mô lớn, vượt qua khả năng của địa phương, mới chuyển sang Trung ương trực tiếp quản lý”, Trưởng Ban Tổ chức Trung ương nói.

Ông Phạm Minh Chính cho biết Trưởng đặc khu ở Trung Quốc đều do Bộ Chính trị trực tiếp quản lý. Quan trọng là lựa chọn con người để thực hiện việc này.

“Con người chọn kỹ rồi thì sẽ thực hiện được. Luật pháp có quy định kỹ mấy cũng khó bao phủ hết góc cạnh của cuộc sống, mà quan trọng là con người thực hiện” - ông Phạm Minh Chính nói.

Cũng theo ông Phạm Minh Chính, quan điểm xây dựng, phát triển đơn vị hành chính kinh tế đặc biệt được nói rõ trong Kết luận 21 của Bộ Chính trị. Ông Phạm Minh Chính cho rằng dù muốn làm gì cũng phải tăng cường sự lãnh đạo của Đảng, giữ vững độc lập, chủ quyền, toàn vẹn của đất nước, bảo đảm quốc phòng – an ninh; góp phần hiệu quả vào xây dựng nền dân chủ XHCN, góp phần xây dựng Nhà nước XHCN, phát triển kinh tế XHCN; đảm hài hòa lợi ích quốc gia, người dân và doanh nghiệp; đặt trong tổng thể phát triển KT – XH của quốc gia, khu vực và địa phương; phát triển dựa vào nguồn lực bên trong (con người, thiên nhiên và văn hóa), có chiến lược lâu dài và phát riển bền vững giữa thiên nhiên, con người, trên cơ sở hấp thụ công nghệ, nguồn lực từ bên ngoài.