Sai lầm nối tiếp sai lầm không thể giúp ông Trump thành "Tổng thống đúng đắn"

Truyền thông, phe tân bảo thủ và hầu hết các thành viên Quốc hội đều liên tiếp tán dương ông Trump vì sự mạnh mẽ và ra dáng Tổng thống khi ra lệnh không kích Syria khiến 7 người dân thường thiệt mạng và 9 người khác bị thương. Luật sư, nhà báo nổi tiếng của Hoa Kỳ, Glenn Greenwald cho rằng: “Rõ ràng là hình ảnh của ông Trump đã gia tăng nhanh chóng trở thành một nhà lãnh đạo chiến tranh nghiêm túc và đáng tôn trọng”. Lời nhận xét này gửi tới ông chủ Nhà Trắng một thông điệp đáng sợ: “ném bom khiến ông trở nên được lòng dân hơn”.

Tuy nhiên, theo Marjorie Cohn, giáo sư trường Luật Thomas Jefferson, cựu Chủ tịch của Hội hướng dẫn luật sư quốc gia Mỹ và là một thành viên của Hội đồng tư vấn cựu chiến binh vì hòa bình, hai điều sai của Donald Trump không thể làm nên một điều đúng.

Phân tích với Huffington Post, bà Marjorie Cohn cho rằng việc sử dụng vũ khí hóa học là bất hợp pháp, vô đạo đức và không thể dung thứ được. Nếu đó là một vụ tấn công có chủ ý, thì nó đã cấu thành tội phạm chiến tranh. Bất kỳ ai chịu trách nhiệm vụ tấn công hôm 4/4 ở thị trấn Khan Sheikhoun, Syria khiến 80 người thiệt mạng trong đó có 20 phụ nữ và 30 trẻ em, cần phải đứng trước vành móng ngựa. Song, việc ông Trump cho tên lửa tấn công Syria, một quốc gia có chủ quyền, cũng là một việc làm bất hợp pháp theo cả luật pháp của Hoa Kỳ và quốc tế.

Ông Trump đã mắc hai sai lầm liên tiếp trong vụ tấn công Syria. Nguồn: Reuters

Tổng thống Donald Trump và cuộc họp quốc gia của Mỹ đều nhanh chóng đưa ra kết luận về người phải chịu trách nhiệm cho vụ tấn công bằng vũ khí hóa học, đó là chính phủ Syria. Tổ chức Cấm Vũ khí hóa học (OPCW), cơ quan thực thi của Hiệp định vũ khí hóa học, đang tiến hành điều tra vụ việc thì ông Trump đã cho phóng tên lửa vào căn cứ không quân Syria, chỉ hai ngày sau vụ nghi sử dụng khí độc hôm 4/4.

Cựu thanh tra vũ khí của Liên Hiệp Quốc (LHQ), Scott Ritter chỉ ra rằng: “Các cuộc tấn công hóa học đã từng xảy ra ở Syria khá thường xuyên, với một số vụ từ phía chính phủ và phần lớn là do lực lượng phiến quân chống chính quyền thực hiện, cụ thể là những nhóm liên quan đến Mặt trận Al Nursa, một nhánh của Al Qaeda”.

Chính phủ Tổng thống Assad đã phủ nhận mọi cáo buộc liên quan đến vụ tấn công Khan Sheikhoun và một số chuyên gia Hoa Kỳ cũng tỏ ra nghi ngờ về sự chắc chắn của chính quyền Trump. Philip Giraldi, cựu quan chức CIA, giám đốc Hội đồng Lợi ích quốc gia, cho biết trên chương trình truyền hình Scott Horton rằng: “Lực lượng tình báo và quân đội ở Trung Đông, những người thân cận với sự việc gọi cáo buộc của Mỹ là giả mạo”.

Ông Giraldi cho biết lực lượng tình báo ở khu vực khẳng định rằng quân đội Syria đã tấn công vào nhà kho nơi phiến quân Al Qaeda sử dụng để chứa các loại hóa chất và khiến kho này phát nổ gây ra nhiều thương vong như vậy. Thêm vào đó, theo ông Giraldi, “ông Assad không có động cơ gì để làm việc này”.

Nhà báo Robert Parry giải thích: “Quân đội của ông Assad đang giành được lợi thế quyết định trước quân nổi dậy và ông cũng đã giành được chiến thắng ngoại giao khi chính quyền của ông Trump tuyên bố Mỹ không còn quan tâm đến việc phải thay đổi chế độ ở Syria nữa. Một người khôn ngoan như ông Assad phải biết rằng một vụ tấn công vũ khí hóa học thời điểm hiện tại có thể dẫn tới sự đáp trả từ phía Mỹ cũng như gây tổn hại đến sự hỗ trợ từ Nga và Iran mà chính phủ của ông đã có được thời gian gần đây”.

Dù cho ai là người phải chịu trách nhiệm vụ tấn công sử dụng vũ khí hóa học nói trên thì “câu đáp trả” của ông Trump đã vi phạm cả luật pháp trong nước và quốc tế.

Mỹ tấn công tên lửa vào Syria là bất hợp pháp

Hai ngày sau vụ không kích, Tổng thống đã gửi một lá thư tới các lãnh đạo Quốc hội, thông báo về vụ tấn công ở Syria. Nghị quyết quyền lực chiến tranh, được thông qua sau chiến tranh Việt Nam, yêu cầu Tổng thống phải báo cáo với Quốc hội trong vòng 60 ngày sau khi dùng tới lực lượng quân sự.

Tuy nhiên, nghị quyết chỉ cho phép Tổng thống triển khai các lực lượng vũ trang Hoa Kỳ vào tình trạng chiến tranh hoặc chuẩn bị chiến tranh trong ba trường hợp: thứ nhất là sau khi Quốc hội tuyên bố chiến tranh; thứ hai là “trong một tình huống khẩn cấp quốc gia do bị tấn công vào các vùng lãnh thổ hoặc tài sản mà nước Mỹ sở hữu hoặc vào chính lực lượng vũ trang Hoa Kỳ; thứ ba, khi “có sự cho phép đặc biệt theo quy định của luật”.

Theo luật sử dụng lực lượng quân sự 2001 của Hoa Kỳ, Tổng thống chỉ được dùng quân đội để chống lại các nhóm và các quốc gia bảo hộ cho vụ tấn công 11/9. Trong khi đó, việc không kích Syria không thuộc bất kỳ quy định nào trong số 3 điều luật nói trên.

Căn cứ không quân Shayrat sau khi bị Mỹ tấn công bằng tên lửa. Nguồn: Sputnik

Về luật pháp quốc tế, Hiến chương LHQ cấm “sử dụng quân đội tấn công các lãnh thổ có chủ quyền hay bất kỳ một quốc gia nào độc lập về mặt chính trị”. Chỉ có hai ngoại lệ: khi buộc phải tự vệ vì đã bị tấn công vũ trang hoặc được sự cho phép của Hội đồng Bảo an LHQ.

Syria không tấn công nước Mỹ hay bất kỳ quốc gia nào trước khi ông Trump ra lệnh “dội” tên lửa vào nước này. “Việc sử dụng vũ khí hóa học trong lãnh thổ Syria không phải là một vụ tấn công vũ trang vào Hoa Kỳ”, Mary Ellen O’Connell, chuyên gia luật Notre Dame phân tích.

Và Hội đồng Bảo an LHQ cũng không phê chuẩn kế hoạch tấn công của ông Trump, vì vậy có thể nói Tổng thống Hoa Kỳ đã vi phạm Hiến chương LHQ. Trên thực tế, theo Hiến chương, Tổng thống Syria Bashar al-Assad có thể tuyên bố tự vệ sau khi Mỹ là bên tấn công Damascus trước.

Khuyến khích ông Trump sử dụng quân đội?

Tổng thống Trump dường như bị ám ảnh với sự yêu thích của công chúng. Từ thất bại về chính sách chăm sóc sức khỏe, bị truyền thông tấn công và cả các thành viên Dân chủ và cánh hữu trong đảng Cộng hòa “quay lưng”, thì nay ông Trump đã trở thành “vị Tổng tư lệnh ném bom”, được nhiều người ủng hộ. Vậy bài học rút ra sau vụ tấn công là gì? Đó là, trở thành một nhà lãnh đạo mạnh mẽ và quyền lực khiến mọi người đều thích. Và để trở thành một “lãnh đạo mạnh mẽ và quyền lực” thì phải “cho nổ tung mọi thứ”.

Các thành viên trong chính quyền của ông Trump cũng đưa ra những thông điệp hoàn toàn khác nhau khi đề cập đến chính sách đối với chế độ Assad ở Syria. Trong cuộc họp khẩn của Hội đồng Bảo an LHQ cuối tuần qua, đại sứ Bolivia tuyên bố: “Hoa Kỳ không chỉ một mình tấn công, mà Washington đã trở thành nhà đầu tư, trở thành công tố viên, trở thành thẩm phán và cả bồi thẩm đoàn. Trong khi một cuộc điều tra sẽ giúp chúng ta hành xử với một thái độ khách quan để tìm ra kẻ đứng sau vụ tấn công, thì việc ông Trump phóng tên lửa vào Syria lại vi phạm nghiêm trọng luật pháp quốc tế”.

Những người dân Syria bị thương trong vụ tấn công nghi sử dụng vũ khí hóa học hôm 4/4. Nguồn: Sputnik

Quyết định của Tổng thống Mỹ còn tạo ra một sự căng thẳng đầy nguy hiểm giữa Washington và Moscow, vốn ủng hộ chế độ Assad trong cuộc chiến với nhiều nhóm đối lập khác nhau, bao gồm cả IS.

Với vụ tấn công tên lửa của mình, ông Trump đã khiến thế giới trở thành một nơi nguy hiểm. “Với 90% lượng vũ khí hạt nhân của cả thế giới nằm trong tay Nga và Mỹ, việc gia tăng căng thẳng giữa hai nước không khác nào đang chơi với lửa nhiệt hạt nhân”, tiến sĩ Norman Solomon, nhà phân tích và nghiên cứu nổi tiếng về Do Thái, nhận định.

Vậy có thể làm gì để  ngăn chặn việc sử dụng lực lượng quân sự trái phép của chính quyền Donald Trump ở Syria và cả khả năng Mỹ can thiệp quân sự vào Triều Tiên?

Medea Benjamin, đồng sáng lập nhóm hoạt động xã hội vì hòa bình của phụ nữ CodePink, gợi ý một số biện pháp “tích cực cho người dân Syria”. Bà Benjamin đề xuất gỡ bỏ lệnh cấm đối với người tị nạn Syria, cung cấp cho LHQ 5 tỷ USD trong thỏa thuận hỗ trợ khủng hoảng nhân đạo và yêu cầu chính quyền Trump làm việc với Nga về hiệp định ngừng bắn và một giải pháp chính trị.