Quản lý tôn giáo, tín ngưỡng:"Nếu thực tiễn phân tán, phải có quan điểm rõ ràng"

Chiều 19/9, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã cho ý kiến về dự án Luật tín ngưỡng, tôn giáo.

Báo cáo tại phiên họp, Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng của Quốc hội Phan Thanh Bình cho biết, tại Kỳ họp thứ 10 Quốc hội khóa XIII, các đại biểu Quốc hội đã thảo luận, đóng góp ý kiến về dự án Luật tín ngưỡng, tôn giáo.

Ngay sau kỳ họp, Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng đã chủ trì, phối hợp với cơ quan soạn thảo và các cơ quan hữu quan tổ chức nghiên cứu, tiếp thu ý kiến của các vị đại biểu Quốc hội để chỉnh lý, hoàn thiện dự thảo Luật.

Đề cập đến một số vấn đề còn có ý kiến khác nhau, ông Bình cho biết, đối với cơ quan quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo, đa số đại biểu cho rằng, việc quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo hiện nay còn phân tán và đề nghị quy định ngay trong luật cơ quan có chức năng quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo ở trung ương để bảo đảm sự thống nhất và thuận lợi trong quản lý về lĩnh vực này.

Trước ý kiến trên, ông Bình cho biết, hiện nay, theo phân công của Chính phủ, Bộ Nội vụ thực hiện chức năng quản lý nhà nước về tôn giáo; Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch thực hiện việc quản lý lễ hội tín ngưỡng; chưa có cơ quan nào quản lý nhà nước về tín ngưỡng.

Hơn nữa, việc giao chức năng quản lý nhà nước về tôn giáo cho Bộ Nội vụ cũng chưa thật sự phù hợp, vì mới chỉ dựa trên sự tiếp cận theo góc độ quản lý tổ chức mà chưa chú trọng việc bảo đảm cho hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo như là hoạt động văn hóa, tinh thần. Do đó, quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo trong thực tiễn còn phân tán, thiếu đồng bộ và chưa hiệu quả.

Vì vậy, nhiều ý kiến đề nghị phải có một cơ quan nhà nước phù hợp chịu trách nhiệm trước Chính phủ quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo nhằm bảo đảm sự thống nhất và thuận lợi trong quản lý về lĩnh vực này.

Ông Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng cho biết, về vấn đề này, có 3 loại ý kiến. 

Loại ý kiến thứ nhất đề nghị phải có một cơ quan quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo độc lập để phản ánh đúng tính phức tạp, quan trọng của lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo trong đời sống xã hội hiện nay.

Loại ý kiến thứ hai đề nghị khi chưa thể sắp xếp được thì giữ nguyên như hiện nay.

Loại ý kiến thứ ba đề nghị đưa chức năng quản lý nhà nước về lĩnh vực tín ngưỡng, tôn giáo cho Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch để thống nhất quản lý và bảo đảm cho hoạt động tín ngưỡng, tôn giáo như là hoạt động văn hóa, tinh thần.

Trước 3 loại ý kiến trên, Thường trực Ủy ban Văn hóa, Thanh niên, Thiếu niên và Nhi đồng cho rằng, tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội khóa XIV đã xem xét, quyết định cơ cấu tổ chức Chính phủ nhiệm kỳ 2016-2021, vì vậy, việc quy định trong Luật cơ quan quản lý nhà nước độc lập cần được xem xét thận trọng, kỹ lưỡng.

"Dự thảo Luật hiện nay đang giao Chính phủ quy định chi tiết về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và cơ cấu tổ chức của cơ quan quản lý nhà nước về tín ngưỡng, tôn giáo”, ông Bình nói.

Bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội.

Cho ý kiến về dự án Luật, bà Lê Thị Nga, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp của Quốc hội cho biết, đối với việc quản lý nhà nước, nếu bất cập trong luật cần phải nói rõ. Quản lý nhà nước trong thực tiễn, Ban Soạn thảo có nói việc giao chức năng quản lý nhà nước cho Bộ Nội vụ chưa thật phù hợp, còn phân tán, thiếu đồng bộ. Ủy ban Văn hóa đưa ra 3 loại ý kiến và cuối cùng nói rằng giao cho Chính phủ.

“Vấn đề này tương tự như một số vấn đề tranh cãi nhiều năm này là thẩm quyền. Như dạy nghề cũng vậy, trước đây cũng liên quan đến nhiều đơn vị sau lại giao cho Chính phủ”, bà Nga nói.

Theo bà Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp, với 3 loại ý kiến của cơ quan thẩm tra thì cần phải phân tích kỹ ưu điểm, nhược điểm.

“Bản thân Chính phủ chưa dứt khoát trong việc này. Nếu thực tiễn phân tán không hiệu quả thì phải có quan điểm rõ ràng. Còn đương nhiên giao cho bộ nào quản lý thì bộ đó phải làm tốt. Nếu không hiệu quả mà chúng ta làm luật lại để tiếp tục không hiệu quả tiếp thì không được”, bà Nga nói.

Cho ý kiến về dự án Luật, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu đánh giá, về hoạt động xã hội tôn giáo, bấy lâu nay trên thực tế, các tổ chức tôn giáo làm việc này rất tốt, đóng góp rất nhiều cho tổ chức xã hội, được cộng đồng nhân dân đồng tình.

Đề cập đến vấn đề quản lý nhà nước về tôn giáo, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu cho biết, trước đây, mỗi thời kỳ có nhiều cơ quan quản lý khác nhau. Trước thuộc Ban Tôn giáo Chính phủ nhưng đến khi chúng ta có quy định không để cơ quan của Chính phủ quản lý thì chúng ta mới đưa về một số Bộ như: Bộ Nội vụ, Ban Tôn giáo, Ban cơ yếu… để các bộ giúp quản lý.

Tuy nhiên, theo ông Uông Chu Lưu, trên thực tế vấn đề này tồn tại khá độc lập với bộ quản lý nên mới có một thứ trưởng quản lý vấn đề đó. Do đó vấn đề đặt ra ở đây là vấn đề tinh thần, thiên về văn hóa nhiều hơn. Nếu vậy nên để Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch quản lý là hợp lý. Nhưng nếu đứng về tổ chức đi vào việc quản lý của tổ chức đối với quy trình thành lập, phong chức, phong hàm thì lại thiên về tổ chức của Bộ Nội vụ, cho nên giao cho Bộ Nội vụ.

“Ở đây nên có sự phối hợp giữa các cơ quan của Chính phủ, giữa các cơ quan quản lý nhà nước. Theo quan điểm của tôi, những cái gì chưa tạo được sự thống nhất, chưa có thực tế rõ hơn thì cứ giữ như hiện nay”, Phó Chủ tịch Quốc hội Uông Chu Lưu nói.