Ngoại trưởng John Kerry đã làm những gì ở Việt Nam?

Ngoại trưởng John Kerry và Phó Thủ tướng - Bộ trưởng Ngoại giao Phạm Bình Minh trước cuộc hội đàm chiều ngày 16/12/2013. (Ảnh: Lê Trí)

Vào tháng 7/2013, Tổng thống Obama và Chủ tịch nước Trương Tấn Sang đã chính thức công bố Quan hệ Đối tác toàn diện Hoa Kỳ-Việt Nam nhân chuyến thăm của Chủ tịch nước. Đây là một thỏa thuận bao quát nhằm thúc đẩy quan hệ song phương, thúc đẩy các sáng kiến tăng cường quan hệ Hoa Kỳ và Việt Nam và nhấn mạnh cam kết lâu dài của Hoa Kỳ đối với chính sách tái cân bằng tại khu vực châu Á-Thái Bình Dương.

Trong một nỗ lực nhằm thúc đẩy Quan hệ Đối tác Toàn diện và nêu bật sự chuyển biến sâu sắc quan hệ giữa Việt Nam và Hoa Kỳ trong thời gian qua, Ngoại trưởng Hoa Kỳ John Kerry đã có chuyến thăm Việt Nam từ ngày 14-17/12.

Trong chuyến thăm này của Ngoại trưởng John Kerry, một loạt các vấn đề quan trọng đã được cả hai bên bàn bạc và công bố, trong đó đáng chú ý là các vấn đề liên quan đến hàng hải, môi trường, hợp tác kinh tế, TPP, giáo dục, hạt nhân dân sự…

Về xây dựng Năng lực Hàng hải: Ngoại trưởng John Kerry công bố cam kết ban đầu trị giá 32,5 triệu USD cho viện trợ khu vực và song phương mới để phát triển năng lực hàng hải tại Đông Nam Á. Công bố của Ngoại trưởng dựa trên cam kết lâu dài của Hoa Kỳ ủng hộ nỗ lực của các quốc gia Đông Nam Á nhằm tăng cường an ninh và thịnh vượng trong khu vực, bao gồm cả lĩnh vực hàng hải.

Đối với Việt Nam, Hoa Kỳ dự kiến dành 18 triệu USD từ dự án mới này để hỗ trợ tăng cường năng lực cho các đội tuần tra biển để nhanh chóng triển khai các hoạt động tìm kiếm và cứu hộ, đối phó với thảm họa và các hoạt động khác, bắt đầu bằng việc huấn luyện và cấp 5 tàu tuần tra cao tốc cho Lực lượng Cảnh sát Biển Việt Nam.

Về hợp tác Kinh tế: Ngoại trưởng John Kerry đã gặp gỡ với các lãnh đạo doanh nghiệp Hoa Kỳ và Việt Nam tại thành phố Hồ Chí Minh để thúc đẩy quan hệ kinh tế và thương mại. Ông Kerry cũng đã chứng kiến lễ ký kết giữa công ty General Electric (GE) và công ty Công Lý về hợp đồng cung cấp bổ sung các tua-bin gió trị giá 94 triệu USD cho dự án năng lượng điện gió tại tỉnh Bạc Liêu. Đây là thỏa thuận đầu tiên ở khối tư nhân giữa Hoa Kỳ và Việt Nam trong khuôn khổ Hiệp Định Đối tác Toàn diện về Năng lượng giữa Hoa Kỳ và Châu Á- Thái Bình Dương, và là dự án năng lượng tái tạo đầu tiên được cấp vốn, đặc biệt, theo biên bản ghi nhớ trị giá 500 triệu USD giữa ngân hàng Xuất Nhập Khẩu Hoa Kỳ và Ngân Hàng Phát Triển Việt Nam.

Hồi tháng 10 vừa qua, GE Aviation ký kết một thỏa thuận trị giá 1,7 tỉ USD cung cấp động cơ và dịch vụ cho máy bay Boeing 787 của Hàng Không Việt Nam (Vietnam Airlines). Các thỏa thuận thương mại này được ký kết dựa trên mối quan hệ thương mại song phương mạnh mẽ đã tăng gấp hơn 50 lần trong vòng 20 năm qua, đạt 25 tỉ USD vào năm 2012.

Tại Hà Nội, Ngoại trưởng và các lãnh đạo Việt Nam cam kết làm sâu sắc hơn nữa quan hệ thương mại thông qua Hiệp Định Đối tác thương mại xuyên Thái Bình Dương. Ngoại trưởng công bố một khoản hỗ trợ trị giá 4,2 triệu USD cho chương trình Quản trị vì Tăng trưởng Trọn vẹn (Governance for Inclusive Growth) của USAID.

Các vấn đề Biến đổi Khí hậu và Môi trường: Ngoại trưởng Kerry thăm Đồng bằng sông Cửu Long ngày 15/12 để nêu bật sự hợp tác giữa Hoa Kỳ và Việt Nam trong việc giải quyết các vấn đề cốt yếu về biến đổi khí hậu, môi trường và phát triển để duy trì sông Mê Kông là nguồn sinh kế và phương tiện sinh sống của gần 70 triệu người trong khu vực. Ngoại trưởng tuyên bố cam kết viện trợ 17 triệu USD cho Chương trình Rừng và Đồng bằng Việt Nam của USAID, hiện đang được thực hiện tại 4 tỉnh, trong đó có Long An ở vùng Đồng bằng sông Cửu Long.

Hợp tác Giáo dục: Ngoại trưởng Kerry đã gặp gỡ các cựu sinh viên và cán bộ giảng dạy của Chương trình Giảng dạy Kinh tế Fulbright do Bộ Ngoại giao tài trợ. Chương trình này cấp bằng Thạc sĩ tại cơ sở đào tạo ở thành phố Hồ Chí Minh. Ngoại trưởng đã bày tỏ sự hỗ trợ mạnh mẽ cho các kế hoạch chuyển chương trình này thành một trường đại học kiểu Mỹ ngay tại Việt Nam.

Ngoài ra, kể từ tháng 7/2013 khi Tổng thống Obama và Chủ tịch Trương Tấn Sang tuyên bố Quan hệ Đối tác Toàn diện, Hoa Kỳ và Việt Nam đã ký tắt hiệp định hợp tác hạt nhân dân sự, ký hợp đồng đánh giá môi trường về nhiễm điôxin tại Căn cứ Không quân Biên Hòa và ký Bản ghi nhớ về tiếp tục hợp tác giải quyết vật liệu nổ (bom, mìn) còn sót lại. Hoa Kỳ và Việt Nam cũng đã nhất trí tăng cường đối thoại song phương và các chuyến thăm cấp cao (bao gồm chuyến thăm Việt Nam của Bộ trưởng Tài chính Lew, Đại diện thương mại Hoa Kỳ Froman, Tư lệnh Thái Bình Dương Hoa Kỳ Locklear và Tư lệnh Lực lượng phòng vệ bờ biển Hoa Kỳ Papp) nhằm tăng cường hợp tác song phương trong các vấn đề quan trọng của toàn cầu và khu vực.