Luật sư của Đinh La Thăng đặt câu hỏi về việc OceanBank thành ngân hàng 0 đồng

Theo luật sư Phan Trung Hoài, các vấn đề pháp lý liên quan đến quyết định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) mua lại OceanBank với giá 0 đồng đã được bàn luận. Câu hỏi đặt ra là, trước thực trạng hoạt động yếu kém của OceanBank, phải đặt trong tình trạng tái cơ cấu, vì sao NHNN không áp dụng thủ tục phá sản theo quy định của Luật Phá sản?

“Đề án cơ cấu lại hệ thống các tổ chức tín dụng (TCTD) giai đoạn 2011-2015 ban hành kèm theo Quyết định số 254/QĐ-TTg ngày 01/3/2012 của Thủ tướng Chính phủ có nêu một trong những giải pháp cơ cấu lại các TCTD yếu kém là đặt TCTD vào tình trạng kiểm soát đặc biệt khi cần thiết” - luật sư Phan Trung Hoài viện dẫn.

“Phải chăng nguyên nhân PVN bị mất 800 tỷ đồng là vốn góp tại OceanBank xuất phát từ sự kiện NHNN ban hành Quyết định số 663/QĐ-NHNN ngày 6/5/2015 về việc mua toàn bộ cổ phần và chuyển đổi OceanBank thành Ngân hàng Thương mại TNHH MTV do Nhà nước làm chủ sở hữu?”.

Sau lập luận này, luật sư Phan Trung Hoài bày tỏ sự ngạc nhiên khi OceanBank bị mua bắt buộc 0 đồng/cổ phần, nhưng khi chuyển đổi thành Ngân hàng TNHH MTV do Nhà nước làm chủ sở hữu, vẫn xác định vốn điều lệ của ngân hàng này là 4.000.059.560.000 đồng (hơn 4.000 tỷ đồng).

Luật sư Phan Trung Hoài (trái).

Theo luật sư Hoài, quan trọng hơn, trong Công văn số 8280 ngày 29/10/2015, NHNN trả lời cơ quan điều tra (CQĐT) về việc mua lại bắt buộc OceanBank nhằm phúc đáp Công văn số 2625 ngày 28/7/2015 của CQĐT, kèm theo các Phụ lục 1 nêu cơ sở mua lại bắt buộc OceanBank, cũng như của đại diện NHNN tại phiên tòa chiều 21/3/2018 cho rằng quyết định nói trên là có căn cứ pháp luật.

Tại Phụ lục này, NHNN trả lời cơ sở pháp lý của quyết định trên căn cứ vào khoản 3 Điều 146 Luật các tổ chức tín dụng; khoản 12 Điều 4 Luật Ngân hàng Nhà nước và Điều 5 Thông tư số 07/2013/TT-NHNN ngày 14/3/2013 về kiểm soát đặc biệt đối với TCTD, trong đó quy định thẩm quyền và điều kiện TCTD được đặt vào kiểm soát đặc biệt. Tuy nhiên, trong hệ thống các giải pháp tại các văn bản pháp quy nêu trên, không có giải pháp nào quy định NHNN quyết định mua lại TCTD với giá 0 đồng.

Tại Công văn số 8280 ngày 29/10/2015 trả lời cơ quan điều tra, NHNN cho biết: “Công ty kiểm toán E&Y thực hiện kiểm toán và Công ty cổ phần định giá và dịch vụ tài chính Việt Nam thẩm định giá theo quy định của pháp luật để đánh giá thực trạng tài chính, các giá trị thực vốn điều lệ của OceanBank. Trên cơ sở đó, Thống đốc NHNN có Quyết định số 588 ngày 24/4/2015 xác định giá trị thực vốn điều lệ và các quỹ dự trữ của Oceanbank là (-) 11.175.937.159.451 đồng. Yêu cầu OceanBank có trách nhiệm bổ sung vốn điều lệ tối thiểu số tiền là 14.175.937.158.451 đồng và các quy định về an toàn trong hoạt động Ngân hàng trong vòng 30 ngày kể từ ngày OceanBank họp Đại hội đồng cổ đông (ĐHĐCĐ) công bố quyết định này. Quá thời hạn trên, OceanBank không tăng được mức vốn điều lệ theo yêu cầu, NHNN sẽ xử lý theo quy định của pháp luật.

Trên cơ sở Quyết định của Thống đốc NHNN về giá trị thực của vốn điều lệ của OceanBank, HĐQT OceanBank công bố giá trị thực cổ phần của OceanBank là (-) 27.939 đồng/cổ phiếu. NHNN cho rằng việc NHNN mua cổ phần bắt buộc OceanBank là có cơ sở, phù hợp với các quy định của pháp luật, chủ trương của Đảng và Nhà nước, chỉ đạo của Thủ tướng Chính phủ về xử lý các TCTD yếu kém”.

Điều luật sư Phan Trung Hoài quan tâm là khi mua bằng 0, các tài sản OceanBank đang nắm giữ để bảo đảm cho các dư nợ tín dụng được xử lý như thế nào, các cổ đông có quyền đề nghị NHNN công bố tổng giá trị số tài sản thế chấp, đảm bảo hiện nay tại OceanBank vào thời điểm xảy ra vụ án hay không?

“Chúng tôi cho rằng, việc NHNN quyết định mua lại toàn bộ cổ phần của Oceanbank với giá 0 đồng được tiến hành trong khi vụ án hình sự đã được khởi tố, các cổ đông của OceanBank chưa kịp xây dựng phương án xử lý và tăng vốn điều lệ cho ngân hàng đã dẫn đến thực tế các cổ đông không có cơ hội để bảo vệ các quyền và lợi ích hợp pháp của mình” - luật sư Phan Trung Hoài nói.

Trong cả hai phiên tòa, cựu Chủ tịch OceanBank Hà Văn Thắm nhiều lần đề nghị HĐXX xem xét lại tính pháp lý của việc mua ngân hàng 0 đồng.

Về mặt pháp lý, luật sư Hoài cho rằng việc quyết định mua bắt buộc cổ phần này cũng không phù hợp với các quy định pháp luật liên quan đến việc trưng mua hoặc trưng dụng tài sản tại Luật Trưng mua, trưng dụng tài sản do Quốc hội ban hành ngày 3/6/2008.

Bởi lẽ, chỉ trưng mua theo một quyết định hành chính trong trường hợp thật cần thiết vì lý do quốc phòng, an ninh và lợi ích quốc gia (Khoản 1 Điều 2). Theo Điều 13 của Luật này, trong danh mục các tài sản thuộc đối tượng trưng mua chỉ có nhà ở, tài sản gắn liền với đất, thuốc chữa bệnh, lương thực, thực phẩm, công cụ, dụng cụ và vật tư, vật dụng thiết yếu khác, phương tiện giao thông vận tải, thông tin liên lạc và phương tiện kỹ thuật khác, hoàn toàn không có cổ phần, cổ phiếu của doanh doanh nghiệp hay các tổ chức tín dụng. Nếu mua theo cơ chế thoả thuận thì phải có cơ chế cho các cổ đông thực hiện quyền đàm phán, thảo luận chứ không thể cưỡng chế mua bắt buộc với giá 0 đồng/cổ phần.

Từ thực tiễn của vụ án Ngân hàng Xây dựng, GP Bank và vụ án OceanBank, Bản án hình sự sơ thẩm của Tòa án nhân dân TP Hà Nội xét xử vụ án ông Hà Văn Thắm đã nêu kiến nghị yêu cầu NHNN xem xét lại quyết định mua bắt buộc 0 đồng/cổ phần liên quan Ocean Bank.