Khi mua mũ bảo hiểm phải đem theo thước đo, ảnh mẫu?

Bộ Khoa học và công nghệ, Bộ Công thương, Bộ Công an và Bộ giao thông vận tải vừa ký thông qua Thông tư liên tịch số 06/2013 quy định về sản xuất, nhập khẩu, kinh doanh và sử dụng mũ bảo hiểm cho người đi xe mô tô, xe gắn máy (kể cả xe máy điện, xe đạp máy. Đáng chú ý trong thông tư này, quy định về mũ bảo hiểm “xịn” phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn rất khắt khe.

Chuẩn từng milimét

Theo ông Trần Văn Vinh, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Tiêu chuẩn – Đo lường – Chất lượng (Bộ Khoa học và Công nghệ), Thông tư liên tịch số 06/2013 không sử dụng khái niệm mũ bảo hiểm thật hoặc giả mà chỉ đưa ra các tiêu chuẩn để xác định thế nào là mũ bảo hiểm và thế nào không phải là mũ bảo hiểm.

Theo quy định của Thông tư liên tịch này, mũ bảo hiểm là mũ có đầy đủ ba tính năng: có chức năng làm giảm chấn thương vùng đầu cho người đội khi xảy ra tai nạn giao thông; có cấu tạo đủ ba bộ phận: đệm hấp thụ xung động bên trong vỏ mũ (đệm bảo vệ) và quai đeo, có kiểu dáng đáp ứng yêu cầu quy định; đã được chứng nhận hợp quy, công bố hợp quy phù hợp quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 2: 2008/BKHCN. Ngoài ra, mũ còn phải được gắn dấu hợp quy CR, ghi nhãn hàng hóa theo quy định.

Cạnh đó, kiểu dáng đáp ứng theo quy định phải theo mẫu (có ảnh) trong quy chuẩn kỹ thuật quốc gia. Trường hợp mũ bảo hiểm có lưỡi trai mềm gắn liền với vỏ mũ hoặc lưỡi trai rời tháo lắp được thì độ dài của lưỡi trai tính từ điểm kết nối với vỏ mũ đến điểm xa nhất của lưỡi trai không quá 70 mm và góc nghiêng của lưỡi trai không được làm ảnh hưởng đến góc nhìn theo quy định tại quy chuẩn kỹ thuật quốc gia QCVN 2 : 2008/BKHCN (tương tự với mũ bảo hiểm có lưỡi trai cứng, độ dài không được lớn hơn 50 mm); Trường hợp mũ bảo hiểm có vành cứng xung quanh thì không được nhô quá 20 mm.

Thông tư liên tịch 06 cũng quy định tỉ mỉ về quy cách cài quai khi đội mũ bảo hiểm. Theo đó, người sử dụng phải kéo quai mũ bảo hiểm sang hai bên rồi đội mũ và đóng khóa mũ lại. Không được để quai mũ lỏng lẻo mà phải đóng khít với cằm. Sau khi đội mũ bảo hiểm cần kiểm tra lại bằng cách: dùng tay kéo mũ từ đằng sau ra đằng trước hoặc nâng phần trên trước trán (hoặc phần cằm đối với mũ cả hàm) lên rồi kéo ra đằng sau, mũ không được bật ra khỏi đầu.

Đem thước đi mua mũ?

Người điều khiển, người ngồi trên xe mô tô, xe gắn máy (kể cả xe máy điện), xe đạp máy đội mũ không phải mũ bảo hiểm quy định tại thông tư này hoặc đội mũ bảo hiểm cài quai không đúng quy cách quy định khi tham gia giao thông sẽ bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi vi phạm “không đội mũ bảo hiểm hoặc đội mũ bảo hiểm không cài quai đúng quy cách”. Mức xử phạt theo quy định hiện hành của hành vi vi phạm này này từ 100 đến 200.000 đồng. Dự kiến Thông tư liên tịch này sẽ có hiệu lực vào ngày 15/4.

Theo luật sư Phạm Thành Trung (đoàn luật sư TP.HCM) những quy định tại thông tư trên khá chặt chẽ nhưng tỉ mỉ tới mức tủn mủn, như một hướng dẫn tiêu dùng bắt buộc. Những quy định chặt chẽ này đáng ra chỉ nên dành cho những người sản xuất, nhập khẩu và kinh doanh mũ bảo hiểm. Về phía người dân, dù họ có thuộc nằm lòng các quy định này đi chăng nữa cũng không thể bằng cảm quan của mình để phân biệt đâu là mũ bảo hiểm đúng tiêu chuẩn. Trên thực tế, tem CR giả nhiều nhan nhản và người bình thường khó có thể nhận biết được. Chỉ cần dán tem CR giả, người kinh doanh mũ bảo hiểm sẽ bỏ qua hoặc “nhái” rất nhiều tiêu chuẩn. Do đó, người dân mua có mua được chiếc mũ có đầy đủ 3 bộ phận, đúng mẫu mã theo ảnh, đúng kích thước lưỡi trai, có dám tem CR thì cũng không biết nó có phải “hàng thật” hay không.

“Tôi nghi ngờ rằng, ngay cả lực lượng cảnh sát giao thông nếu không được tập huấn về chuyên môn cũng khó mà phân được cái nào là mũ bảo hiểm đúng quy chuẩn, cái nào không phải là mũ bảo hiểm để xử phạt người vi phạm. Còn thành lập lực lượng liên ngành để xử phạt thì rất phức tạp và không thể tồn tại được lâu. Những quy định này có áp dụng được trong thực tế hay không quả là một câu hỏi lớn” – luật sư Trung băn khoăn.

Theo chị Nguyễn Minh Tân (Ba Đình, Hà Nội), theo những quy định trên, việc mua một chiếc mũ bảo hiểm đúng chuẩn chẳng khác gì đánh đố người dân trong tình trạng thị trường mũ bảo hiểm đang được thả nổi như hiện nay.

Thông tư này không bắt buộc người bán mũ bảo hiểm phải đưa cho người mua xem những giấy tờ chứng nhận khi có yêu cầu. Do đó, theo chị Tân: “Từ nay đến hơn 1 tháng nữa, để mua được một chiếc mũ bảo hiểm tôi sẽ phải học cách phân biệt tem CR thật, giả. Cẩn thận hơn nữa tôi cần phải mang theo ảnh mẫu, thước để đo khoảng cách lưỡi trai... Nếu không tự đánh giá được thế nào là mũ bảo hiểm theo quy định, người dân có bị phạt hay không có lẽ hoàn toàn phụ thuộc vào người bán. Lẽ ra, các cơ quan chức năng phải tập trung xử lý phần gốc trước chứ không thể đẩy người dân vào thế khó như thế này. Việc xử phạt người dân đội mũ bảo hiểm “dỏm” đã bị phản đối rất nhiều nhưng nếu quyết thực hiện, các cơ quan chức năng cũng không dễ dàng gì thực hiện với những quy định như trên”.

Thanh Lưu