Đề nghị sửa tên phiên âm tiếng Việt luật sư Loseby

Theo ông Chu Đức Tính, sách giáo khoa của NXB Giáo dục đã phiên âm sang tên tiếng Việt của vị luật sự nói trên là “Lôdơbai”, cách gọi trên là không chính xác, cách gọi đúng phải là “Lôdơbi".

Lý giải cho kiến nghị của mình, ông Tính chia sẻ, trong bản thảo bút tích tác phẩm “Vừa đi đường vừa kể chuyện” với bút danh T.Lam, Chủ tịch Hồ Chí Minh dùng nguyên tác tiếng Anh là Loseby để gọi tên vị luật sư và trong bản in của NXB Sự thật (Hà Nội, 1963) in phiên âm tiếng Việt là Lôdơbi.

“Năm 1960, tôi là cán bộ Ban đối ngoại Trung Ương Đảng được cử tháp tùng và phiên dịch cho ông luật sư Loseby sang thăm Việt Nam theo lời mời của Chủ tịch Hồ Chí Minh. Khi đón gia đình ông tại sân bay Gia Lâm, tôi chào: Kính chào ông luật sư Lôdơbai. Ông Loseby lập tức chỉnh lại ngay rằng. tên tôi đọc là Loseby, phiên âm là Lôdơbi chứ không phải là Lôdơbai” - ông Trịnh Ngọc Thái, nguyên Phó trưởng ban đối ngoại Trung Ương Đảng kể lại.

Tại Viện phim Việt Nam và Bảo tàng Hồ Chí Minh hiện đang lưu giữ cuốn phim tài liệu thời sự về chuyến thăm của ông bà gia đình luật sư Loseby năm 1960. Tên phim được phiên âm và ghi rõ là Lôdơbi.

Bà Nguyễn Thị Cúc, nguyên cán bộ NXB Ngoại văn, người tháp tùng và phiên dịch cho vợ ông Loseby trong chuyến thăm năm 1960, cũng viết rõ trong tài liệu viết tay trao cho Bảo tàng Hồ Chí Minh. Trong đó, tên ông bà Luật sư được viết theo phiên âm tiếng Việt là Lôdơbi.

Năm 1994, Bảo tàng Hồ Chí Minh được đón bà Patricia (con gái duy nhất của ông bà luật sư Loseby). Khi thăm quan tủ quần áo do bố mẹ mình tặng Nguyễn Ái Quốc để cải trang năm 1933, lúc hướng dẫn viên giới thiệu: “Đây là bộ quần áo của gia đình luật sư Lôdơbai...”. Bà Patricia nói: “Xin lỗi chị và nhờ chị chuyển lời đến các bạn Việt Nam, cha tôi tên gọi phiên âm tiếng Việt là Lôdơbi chứ không phải là Lôdơbai”.

Năm 2002, ông Pôntác (Paul Tagg), cháu ngoại của gia đình luật sư Loseby sang thăm Việt Nam, đến bảo tàng Hồ Chí Minh để trao một số kỷ vật theo di chúc của gia đình và một lần nữa khẳng định tên gọi của luật sư Loseby phiên âm theo tiếng Việt là Lôdơbi.

Ông Chu Đức Tính cho biết thêm, thời gian trước đây, ông đã đề nghị một số tờ báo, đài truyền hình điều chỉnh sai sót này nhưng không có kết quả. Theo ông Tính, nguyên nhân chính gây ra tình trạng trên là tất cả mọi người đều học phổ thông và trong chương trình có trích tác phẩm “Những mẩu chuyện về đời hoạt động của Chủ tịch Hồ Chí Minh” của tác giả Trần Dân Tiên đã dùng tên Lôdơbai để gọi tên vị luật sư này.

Chia sẻ thêm về việc kiến nghị của mình, ông Tính cho rằng, cách phiên âm như vậy không sai trong phiên dịch thông thường từ tiếng Anh sang tiếng Việt, tuy nhiên, vào năm 1961, Chủ tịch Hồ Chí Minh và gia đình luật sư Loseby đã thống nhất gọi tên phiên âm tiếng Việt của luật sư này là Lôdơbi. Vì vậy, chúng ta cần phải tôn trọng lịch sử và nguyện vọng của gia đình luật sư Loseby để gọi đúng tên phiên âm tiếng Việt là Lôdơbi.

Minh Thắng