ĐB có thể thuê chuyên gia nhưng phải thấu hiểu, có chính kiến!

GS Nguyễn Minh Thuyết - ĐBQH có nhiều đóng góp và để lại nhiều dấu ấn tại Quốc hội

GS Nguyễn Minh Thuyết, ĐBQH khóaXI, XII, nguyên Phó Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa, giáo dục, thanh niên, thiếu niênvà nhi đồng của Quốc hội chia sẻ với phóng viên báo điện tử infonet.vn trướcphát biểu thẳng thắn của Chủ tịch Quốc hội trong phiên họp Ủy ban Thường vụ Quốchội vừa qua.

Tạibuổi thảo luận về đổi mới Quốc hội trong phiên họp thứ 29 của Uỷ ban Thường vụQuốc hội vừa qua, Chủ tịch Quốc hội đã thẳng thắn đưa ra nhận định: “Có thực tếrất đáng buồn là nhữngđại biểu am hiểu vấn đề nhất thì lại không phát biểu. Thậm chí có đại biểu cònphát biểu bài của người khác”. Là đại biểu Quốc hội nhiều năm, ông nhìn nhận,đánh giá như thế nào về những đóng góp của đại biểu, cũng như nhận định trên củaChủ tịch Quốc hội?

Bất kỳ một khóa Quốc hội nào từ thờikỳ đổi mới đến nay cũng đều có những đại biểu có đóng góp tích cực, hiệu quả chocông việc của Quốc hội, để lại những dấu ấn cá nhân rất rõ trong lịch sử của cơquan quyền lực cao nhất nước.

Tuy nhiên, nhiều đại biểu lại rơivào tình trạng như Chủ tịch Quốc hội nói: hoặc im lặng – im lặng trước cả nhữngvấn đề thuộc lĩnh vực của mình, hoặc phát biểu bằng bài của người khác, theo ýcủa người khác, của số đông hay của lãnh đạo…

Thực tế đó thật đáng buồn! Nhưng cánhân tôi cũng mừng vì Chủ tịch Quốc hội đã nói ra sự thật đó. Đó là sự thật màngười ta đã biết lâu rồi, báo chí cũng nhận xét rồi nhưng Chủ tịch Quốc hội côngkhai phê bình hiện tượng đó thì đây là lần đầu tiên.

Theo ông, đâu là những nguyên nhânkhiến các đại biểu có thái độ như vậy?

Hình như nhiều đại biểu nghĩ rằng côngviệc ở Quốc hội đã có ai đó lo rồi, mình chỉ việc ấn nút thông qua, hoặc vấn đềđã được quyết định rồi nên không phát biểu nữa.

Có thể có những đại biểu biết rõquy định nào đó ngành mình đưa ra là vô lý, nhưng nói ra lại sợ trái ý cấptrên, bị cấp trên bị “hỏi thăm sức khỏe”. Cũng có thể có đại biểu ngại nói vì khôngnói thì chẳng ai biết mình trình độ thế nào, nói ra lỡ bộc lộ chỗ yếu của mình,khác nào “vạch áo cho người xem lưng”… Có thể đó là một số lý do khiến đại biểungại phát biểu!

Còn việc phát biểu bằng bài ngườikhác chuẩn bị cho thực ra không phải là không chấp nhận được. Bởi vì không phảilĩnh vực nào đại biểu cũng thông thạo; đại biểu có quyền tham khảo ý kiến cácchuyên gia, cử tri, thậm chí thuê chuyên gia viết cho mình. Nghị sĩ nước ngoàicũng vậy. Nhưng trong trường hợp đó, đại biểu phải thấu hiểu để biến nó thành chínhkiến của mình.

Đại biểu chỉ đáng chê trách khi khôngchịu suy nghĩ, không có chính kiến gì mà chỉ “phát thanh” lại bài đại biểu khácđã chuẩn bị, nói theo lời người khác, hùa theo ý kiến số đông hay nói theo kiểuđón ý cấp trên.

Hình ảnh đại biểu HĐNDTPHCMvừa chơi game vừa giơ tay biểu quyết (Ảnh: Nguyễn Cường)

Một vấn đề khác cũng được nêu rakhi thảo luận về đổi mới Quốc hội là xem xét xem có thể biểu quyết thay cho đạibiểu khác được không, ông nhìn nhận thế nào về phương án này? 

Chuyện trồi sụt số lượng đại biểulúc biểu quyết có thể do trục trặc kỹ thuật, cũng có thể do đại biểu sơ ý khôngấn một nút nào đó hoặc ấn nút nhầm.

Tuy nhiên, không có Quốc hội nước nàochấp nhận việc một đại biểu bấm nút biểu quyết thay đại biểu khác. Đã là đại biểucủa dân thì phải tự mình ấn nút biểu quyết. Việc một đại biểu vắng mặt cũng cóthể là cách đại biểu đó bỏ phiếu chống, vì Quốc hội tính tỷ lệ tán thành, khôngtán thành trên tổng số đại biểu của Quốc hội, chứ không phải trên tổng số đạibiểu có mặt.

Theo tôi, Quốc hội nên đổi mới theohướng công khai ý kiến của đại biểu trong biểu quyết: Mỗi khi đại biểu ấn nútbiểu quyết thì tên và nội dung biểu quyết của từng đại biểu phải hiện trên mànhình để đại biểu đó chịu trách nhiệm về quyết định của mình trước cử tri. Nếulàm như vậy thì đại biểu càng không thể nhờ người khác ấn nút giúp mình.

Cũng phải nói thêm một thực trạngđáng buồn khác là việc một số đại biểu Quốc hội hay HĐND tỉnh, tuy có mặt nhưnglại thường làm việc riêng, thậm chí có vị còn vừa chơi game vừa giơ tay biểuquyết. Ông có ý kiến như thế nào về việc này?

Đại biểu làm như vậy là vi phạm nộiquy Quốc hội và HĐND, phụ lòng tin cử tri gửi gắm.

Ở Quốc hội, đại biểu nói chuyện,chơi game thì tôi không thấy nhưng đọc báo thì có. Điều đó cũng không chấp nhậnđược vì đọc báo phải có giờ. Khi Quốc hội hoặc HĐND thảo luận về một vấn đềnào đó, đại biểu phải chăm chú theo dõi thì mới tham gia thảo luận hoặc mới hiểurõ vấn đề để tự mình đưa ra quyết định cho đúng.  

Đại biểu được trang bị điện thoạimà lại dùng để đọc báo, chơi game trong phiên họp thì đã sai lại càng sai, vìNhà nước, nhân dân mất tiền trang bị phương tiện làm việc cho đại biểu đâu phảiđể đại biểu chơi!

Xin cảm ơn ông!